Ψηφίστηκε το Ν/Σ για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς. Τι λέει το ΚΙΝΑΛ; Αποσπάσματα ομιλίας του Μ.Κατρίνη

Βασικά σημεία ομιλίας Μιχάλη Κατρίνη, κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του Κινήματος Αλλαγής κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για τους συνεταιρισμούς

Το περιεχόμενο του νομοσχεδίου για τους συνεταιρισμούς δεν είναι αποσυνδεδεμένο ούτε άσχετο με ό,τι διακυβεύεται και συζητείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πριν από λίγες μέρες ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης ενημέρωσε για τις διαπραγματεύσεις που γίνονται στα πλαίσια του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Κοινή Αγροτική Πολιτική με την εμμονή κάποιων να έχουμε μειωμένα ποσά. Εμφανίζονται μαύρα σύννεφα ευρωπαϊκής προέλευσης πάνω από τους αγρότες της χώρας μας, που ανατρέπουν δεδομένα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και των κεκτημένων που είχαν οι Έλληνες αγρότες και κτηνοτρόφοι για πάρα πολλά χρόνια. Στα ζητήματα της νέας ΚΑΠ κρίνονται πολλά για τον αγροτικό τομέα της χώρας τα επόμενα χρόνια και περιμένουμε να δούμε και να ενημερωθούμε από την Κυβέρνηση τον τρόπο και τα αποτελέσματα χειρισμού μιας πολύ λεπτής αλλά πολύ σημαντικής διαπραγμάτευσης, που θα έχει άμεσες επιπτώσεις στο εισόδημα των αγροτών αλλά και στη φυσιογνωμία του πρωτογενούς τομέα στη χώρα μας, γιατί ελπίζουμε να μη βγούμε, τελικά, βαθιά πληγωμένοι από αυτήν την ιστορία.

Μέχρι σήμερα δεν έχουμε χειροπιαστά δείγματα μιας αγροτικής πολιτικής με όραμα και αποτελεσματικότητα. Το βλέπουμε αυτό και στην περίπτωση του παρόντος νομοσχεδίου που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ούτε μεταρρυθμιστικό, ούτε καινοτομικό, ούτε ένα νομοσχέδιο με αναπτυξιακό χαρακτήρα. Πρόκειται αντίθετα ένα νομοσχέδιο μικροδιευθετήσεων και τακτοποίησης διαδικαστικών ζητημάτων, που δεν διαπνέεται ούτε από τις αρχές αλλά ούτε και από το πνεύμα της συνεταιριστικής ιδέας.

Η πολιτική παράδοση του συντηρητικού χώρου συνδεόταν πάντα με μια στάση αντιπαλότητας στην συνεταιριστική ιδέα. Η σύγχρονη και ιδιαίτερα η πρόσφατη ελληνική ιστορία είναι γεμάτη από τέτοια παραδείγματα. Επικαλούνται τις όποιες παθογένειες στην λειτουργία των συνεταιρισμών, για να υπονομεύσουν στην πράξη και να ακυρώσουν την ίδια τη συνεταιριστική ιδέα.

Σήμερα, που η κοινωνική οικονομία ως τρίτος τομέας απέναντι στην ιδιωτική επιχειρηματικότητα και τον δημόσιο τομέα αναγνωρίζεται ως ένας μεγάλος αλλά και φιλόδοξος πυλώνας οικονομικής δραστηριότητας, η Κυβέρνηση δυστυχώς φαίνεται να είναι δέσμια συγκεκριμένων πολιτικών ιδεοληψιών, που θέλουν να υπαγάγουν το κοινωνικό στο ιδιωτικό, βάζοντάς το στην προκρούστεια κλίνη, ώστε να έρθει όσο πιο κοντά γίνεται στα μέτρα της δικής της πολιτικής άποψης.

Αυτό που επιχειρεί να κάνει τελικά το νομοσχέδιο, αν δούμε τη μεγάλη εικόνα και όχι τις επιμέρους ρυθμίσεις, είναι η υπονόμευση και η ακύρωση της ίδιας της φιλοσοφίας των συνεταιρισμών, με την είσοδο του ιδιώτη σε ποσοστό 35%, που τελικά τον μετατρέπει σε κύριο φορέα λήψης αποφάσεων, σε ένα είδος βασικού μετόχου της εταιρείας. Για τη συμμετοχή των ιδιωτών, είδαμε στην ακρόαση φορέων ότι στο μεγαλύτερο ποσοστό υπήρχαν επιφυλάξεις και από τη Διεθνή Συνεταιριστική Συμμαχία που νομίζω ότι έχει τεχνογνωσία και εμπειρία σε ανάλογα μοντέλα που έχουν εφαρμοστεί.

Ο Υπουργός ανέφερε ότι υπάρχουν διεθνείς συμβάσεις, πολυμερείς ή διμερείς, που δεσμεύουν τη χώρα μας, ότι υπάρχει έντονο εμπορικό ενδιαφέρον στον αγροτοδιατροφικό τομέα και ότι θα πρέπει οι συνεταιρισμοί κατά την άποψή του να είναι ανταγωνιστικοί απέναντι στις μεγάλες κεφαλαιουχικές εταιρείες. Εκφράζονται, όμως, σοβαρές επιφυλάξεις κατά πόσο αυτό γίνεται με την είσοδο ιδιωτών. Γιατί θα πρέπει να δούμε και τη σύγκρουση συμφερόντων. Άλλο είναι το συμφέρον του επενδυτή και άλλο του χρήστη των υπηρεσιών του συνεταιρισμού. Και τελικά θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε και να διασαφηνίσουμε αν οι συνεταιρισμοί είναι για τα κέρδη ή για το καλύτερο εισόδημα για τα μέλη τους και ποιος είναι ο λόγος ύπαρξης και λειτουργίας τους.

Σε άλλες χώρες, ωστόσο, τέτοιες ιδέες έχουν γίνει ιδιαίτερα αποδεκτές και από συντηρητικά κόμματα. Δεν είναι τυχαίο καθόλου το γεγονός ότι σε αντίθεση με την Ελλάδα που οι συνεταιρισμοί έχουν επέκταση σε μονοψήφιο ποσοστό μεταξύ των αγροτών -είναι κοντά στο 5% με μόλις το 8% των αγροτικών προϊόντων να διακινείται μέσω συνεταιρισμών- στις πιο πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 50%. Αυτό όμως δεν είναι λογικό να συμβαίνει σε μια χώρα που η ανάγκη του συνεταιρίζεσθαι είτε με την κλασική μορφή του συνεταιρισμού είτε με τις νέες μορφές των ομάδων παραγωγών, είναι πολύ μεγαλύτερη λόγω του μικρού αγροτικού κλήρου.

Γιατί όταν ο μικρός κλήρος είναι εκτεθειμένος στην άγριες και ιδιαίτερα επιθετικές, σκληρές συνθήκες του διεθνούς εμπορικού πολέμου, τότε οι επιπτώσεις για τους αγρότες της χώρας μας είναι σαν αυτές που βλέπουμε και φέτος να συμβαίνουν σε προϊόντα, όπως το λάδι: προϊόντα που δίνονται σε πολύ χαμηλές τιμές, αγρότες που δεν μπορούν να αποθεματοποιήσουν, μηδενική παροχή ρευστότητας, αγροτικά εφόδια και ενεργειακές ανάγκες που ανεβάζουν το κόστος παραγωγής σε επίπεδα που κάνουν την καλλιέργεια μη βιώσιμη δραστηριότητα. Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και ο αθέμιτος ανταγωνισμός με τις εισαγωγές, αλλά και ελληνοποιήσεις, τεράστιων ποσοτήτων ξένων προϊόντων που είναι και χαμηλής ποιότητας και επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία λόγω χρήσης φυτοφαρμάκων που έχουν απαγορευθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πατάτα και οι αθρόες εισαγωγές που δυστυχώς πλήττουν τους Έλληνες παραγωγούς. Περιμένουμε να ενσωματώσετε όπως είχατε δεσμευθεί, το ταχύτερο δυνατό την Οδηγία 635 του 2019 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τις αθέμιτες πρακτικές στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων.

Οι αγρότες νιώθουν και είναι εντελώς εγκαταλελειμμένοι και αισθάνονται ότι δεν έχουν καμία στήριξη σε ένα περιβάλλον στο οποίο κυριαρχούν οι λίγοι μεγάλοι παίκτες στην αγορά. Δυστυχώς το νομοσχέδιο δεν απαντά σε τίποτα απ’ όλα αυτά. Γιατί οι συνεταιρισμοί δεν φαίνεται να ενισχύονται ώστε να ξεπεράσουν τα προβλήματα αλλά και τις παθογένειες του παρελθόντος, να αποκτήσουν αναπτυξιακή κατεύθυνση και να μπορέσουν να λειτουργήσουν ως πραγματική προστατευτική ασπίδα για τους αγρότες στις σημερινές αληθινά πολεμικές συνθήκες που αντιμετωπίζουν.

Απουσιάζουν από το νομοσχέδιο τα κίνητρα που πρέπει να δίνονται στους αγρότες για να ενταχθούν σε συνεταιρισμούς και ομάδες παραγωγών, κίνητρα φορολογικά, κίνητρα εκπαιδευτικά, κίνητρα οικονομικά, κίνητρα διαφοροποίησης έναντι των εταιρειών, βεβαίως κίνητρα για να εξελίξουν τις δραστηριότητές τους. Απουσιάζουν και οι θεσμικές αλλαγές για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των αγροτών απέναντι στους συνεταιρισμούς.

Όλα αυτά είναι μέρος μόνο ενός συνολικού σχεδίου για τη στήριξη του αγροτικού τομέα που εμείς έχουμε παρουσιάσει σε επίπεδο προτάσεων, αλλά εσείς αυτή τη στιγμή φαίνεται ότι δεν είστε διατεθειμένοι να υιοθετήσετε και να εφαρμόσετε.

Ούτε, βεβαίως, μέχρι σήμερα έχετε μελετήσει να αξιοποιήσετε την εμπειρία από τη λειτουργία των συνεταιρισμών. Αναφέρομαι στα ζητήματα που φάνηκε να εγείρονται στην πορεία του χρόνου και που χρειάζονται διόρθωση είτε είχαν λειτουργικό χαρακτήρα, είτε οφείλονταν σε νοοτροπίες που έδειχναν απουσία πραγματικής συνεταιριστικής κουλτούρας είτε σε έλλειψη τεχνογνωσίας εξειδικευμένων στελεχών που εργάζονται σε συνεταιρισμούς.

Είναι εκκωφαντική η απουσία συμμετοχής των εργαζομένων στα συμβούλια των ενώσεων.

Έχει τεθεί από όλες τις πτέρυγες της Βουλής η ανάγκη οι εργαζόμενοι που είναι στις ενώσεις που είναι υπό εκκαθάριση να προτεροποιηθούν όταν γίνει η διαδικασία εκκαθάρισης. Είναι ένα θέμα του κώδικα πολιτικής δικονομίας. Θα πρέπει να λάβετε την πρωτοβουλία αυτό να το υιοθετήσετε και να το εφαρμόσετε.

Υπάρχει το θέμα της αξιοποίησης της περιουσίας των συνεταιρισμών που ο νόμος του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ προέβλεπε τη λειτουργία εταιρείας για την διαχείριση και αποτελεσματική αξιοποίηση όλου αυτού του αποθεματικού. Δυστυχώς, δεν εφαρμόστηκε ποτέ και είχαμε, όπως και σε πολλά άλλα πράγματα, μια τριετή αναιτιολόγητη καθυστέρηση.

Τα συνεργατικά σχήματα πάντοτε θα είναι αναγκαία και η στήριξή τους τουλάχιστον για μας είναι προϋπόθεση για να ενισχυθεί η θέση του παραγωγού, μαζί με όλα τα υπόλοιπα μέτρα τα οποία θα πρέπει να συνθέσουν μια ολοκληρωμένη αγροτική πολιτική. Σε αυτή την κατεύθυνση αναμένουμε και εμείς, ως Κίνημα Αλλαγής, αλλά φαντάζομαι και συνολικά ο αγροτικός κόσμος, να κινηθείτε το επόμενο χρονικό διάστημα. Δυστυχώς, με το παρόν νομοσχέδιο δεν υλοποιείτε αυτές τις προσδοκίες και αυτός είναι και ο λόγος που στεκόμαστε επικριτικά και καταψηφίζουμε επί της αρχής.