Παρέμβαση Σπυριδάκη στο Ν/Σ του Υπ.Περιβάλλοντος: «Με σκόρπιες διατάξεις δεν γίνεται περιβαλλοντική πολιτική»

Ομιλία Αικατερίνης Σπυριδάκη, Βουλευτή Λασιθίου ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, στην Ολομέλεια για το Νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος 23.11.2023

Ευχαριστώ κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Τα περιβαλλοντικά θέματα, σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το αναπτυξιακό μοντέλο μιας χώρας.

Έχουμε τονίσει, επανειλημμένα, ότι απαιτείται αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης. 

Πρέπει να ακολουθήσουμε έναν άλλο αναπτυξιακό δρόμο, που θα θέτει στο επίκεντρο την κοινωνική συνοχή και τις ανάγκες του ανθρώπου αλλά θα σέβεται και θα προστατεύει το περιβάλλον. 

Στρεβλή οικονομική ανάπτυξη και λανθασμένες, διαχρονικά, επιλογές υποβαθμίζουν ποιοτικά και ποσοτικά το φυσικό περιβάλλον, προτάσσοντας την οικονομική ωφέλεια έναντι της προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού κεφαλαίου. 

Συχνά, οι Ευρωπαϊκές κατευθύνσεις προσκρούουν σε στρεβλώσεις και παρωχημένες πολιτικές, που συνεχίζουν να ταλανίζουν το σύστημα διοίκησης της  χώρας μας.

Απόδειξη, η πρόσφατη παραπομπή της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τρεις υποθέσεις. Η Κομισιόν αποφάσισε την παραπομπή  γιατί αρνηθήκαμε να συμμορφωθούμε με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. 

Οι δύο από αυτές αφορούν στο περιβάλλον. 

Η μία αναφέρεται στη μη επικαιροποίηση των σχεδίων αντιμετώπισης πλημμυρικών κινδύνων, που συνδέονται ευθέως με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, της πανίδας, της χλωρίδας και των ανθρώπινων ζωών. 

Η δεύτερη αφορά στην χωματερή της Ζακύνθου, που δεν πληροί τις προϋποθέσεις λειτουργίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το περιβάλλον και την υγεία των πολιτών.

Η βαριά βιομηχανία μας, ο τουρισμός, στηρίζεται στην αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος, των τοπίων, των προϊόντων και των πολιτιστικών μνημείων μας. 

Δε νοείται να μην προστατεύονται τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας. 

Ευθύνεται η ανοχή, η αδυναμία και ενίοτε η συνέργεια της Πολιτείας. Η έλλειψη σαφούς  χωροταξικού σχεδιασμού και τα μπρος πίσω των σχετικών ρυθμίσεων. Η καθυστέρηση της ανάρτησης δασικών χαρτών και τα προβλήματα του κτηματολογίου, η διαφθορά, η έλλειψη αυστηρού χωροταξικού σχεδιασμού, τα νομικά παραθυράκια, το πελατειακό σύστημα αλλά και η υποστελέχωση ελεγκτικών υπηρεσιών οδηγούν στην κακοποίηση του περιβάλλοντος. 

Δεν εξαιρώ των ευθυνών εκείνους τους πολίτες, που είτε λόγω οικονομικών συμφερόντων είτε ελλιπούς εκπαίδευσης συμβάλλουν στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Απαιτείται διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης, μέσα από περιβαλλοντική εκπαίδευση, την οποία  το Υπουργείο Παιδείας έχει υποβαθμίσει.

Δεν εξαιρώ και όσες Δημοτικές αρχές δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους στα περιβαλλοντικά  ζητήματα.

Μεγαλύτερη ευθύνη φέρουν, όμως, οι κατασκευαστικές εταιρίες, που με διάφορα μέσα επιρρόης, εξασφαλίζουν μεγάλη μερίδα δημόσιων επενδύσεων, ουσιαστικά κατευθύνοντας και επιλέγοντας εκείνες τα απαιτούμενα έργα. Εύστοχα, ο νεοεκλεγείς Δήμαρχος της Αθήνας, Χάρης Δούκας, επεσήμανε ότι οι εργολάβοι οφείλουν, με περιβαλλοντικούς όρους, να κατασκευάζουν έργα, που ο Δήμος έχει αποφασίσει να υλοποιήσει, και όχι όσα συμφέρουν και με τον τρόπο, που συμφέρουν εκείνες. 

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Η μετάβαση σε μια βιώσιμη και πράσινη οικονομία προϋποθέτει ένα ολοκληρωμένο περιβαλλοντικό και ολιστικό σχέδιο.

Το συζητούμενο νομοσχέδιο χαρακτηρίστηκε, από τον κ. Υπουργό, ως ερανιστικό. 

Συνήθης κυβερνητική δικαιολογία για την απουσία ολοκληρωμένου σχεδιασμού.

Σκόρπιες διατάξεις για πολεοδομία, χωροταξία, περιβάλλον και ενέργεια, χωρίς κάποια σύνδεση μεταξύ τους. Εύστοχα παρατήρησε ο Ειδικός Αγορητής μας, Μανώλης Χριστοδουλάκης, ότι είναι ένα νομοσχέδιο «σκούπα, χαμηλών πολεοδομικών προσδοκιών και φτωχού περιβαλλοντικού προσήμου»

Όμως, το θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος είναι πολύπλευρο και πολυδιάστατο και για αυτό  είναι αναγκαία η ολιστική προσέγγισή του.

Ο χωροταξικός σχεδιασμός, οι όροι δόμησης και χρήσης γης, η διαχείριση αποβλήτων και απορριμμάτων, η παραγωγή και χρήση καθαρής ενέργειας, η προστασία των δασών, των οικολογικών συστημάτων, η πρόληψη και η προστασία έναντι της  περιβαλλοντικής κρίσης, η αποκατάσταση κάθε περιβαλλοντικής ζημιάς και τέλος οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας κάθε οικονομικής δραστηριότητας, είναι βασικά πεδία εφαρμογής περιβαλλοντικών πολιτικών. 

Οι κυβερνητικές επιδόσεις σε αυτά είναι απογοητευτικές. 

Είδαμε στη Θεσσαλία την απουσία σχεδίου πρόληψης αλλά και αντιμετώπισης, απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα αλλά και σήμερα την πλήρη έλλειψη σχεδίου αποκατάστασης των ζημιών αλλά και σχεδίου περιβαλλοντικής αποκατάστασης. 

Η Κυβέρνηση όχι μόνο δεν προστάτευσε το κόσμημα της βιοποικιλότητας της χώρας,  το δάσος της Δαδιάς αλλά προτίθεται να τοποθετήσει Αιολικά Πάρκα σε περιοχές NATURA, στο νότιο δασικό σύμπλεγμα του Έβρου, αγνοώντας  την αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ. 

Η προστασία των δασών από τις πυρκαγιές είναι ανύπαρκτη και ο συντονισμός για τη δασοπυρόσβεση ελλιπής. Η αντιμετώπιση των εποχικών πυροσβεστών απαράδεκτη. Αντί εκπαίδευσης και αποζημίωσης ρεπό και αδειών, η Κυβέρνηση τους απολύει και δεν τους απορροφά στο πυροσβεστικό σώμα, που χρειάζεται ενίσχυση.

Η κλιματική κρίση επιτάσσει αλλαγή του μοντέλου διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων ώστε να αναδειχτεί ο πολύ-λειτουργικός ρόλος τους. Μοντέλα αειφόρου διαχείρισης των δασών, συνδέουν άμεσα την ορεινή οικονομία με τη δασική παραγωγή και την αναψυχή. 

Εσχάτως, η Κυβέρνηση αναγνώρισε την αναγκαιότητα ολοκληρωμένης διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων αλλά δεν προσδιόρισε σχέδιο, χρονοδιάγραμμα, ούτε τους αναγκαίους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους. 

Η τεράστια προσφορά του δάσους, καθιστά επιτακτικό τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση των Δασικών Υπηρεσιών. 

Στην Κρήτη, η εξέταση χιλιάδων αντιρρήσεων για δασικούς χάρτες καρκινοβατεί, προκαλώντας πρόσθετα προβλήματα. Το Υπουργείο κωφεύει στις εκκλήσεις για στελεχιακή ενίσχυση των επιτροπών εξέτασης αντιρρήσεων.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Η  παραγωγή και διάθεση καθαρής ενέργειας συνδέονται με την ενεργειακή δημοκρατία και την αποκέντρωση, για όλο το εύρος του ενεργειακού τομέα, στους καταναλωτές και τους εργαζόμενους. 

Θέλουμε οι πολίτες να παράγουν και να χρησιμοποιούν ανανεώσιμη ενέργεια, συμβάλλοντας  στην κοινωνική αποδοχή των ΑΠΕ  αλλά και στην ενεργειακή επάρκεια. 

Η Κυβέρνηση αναγνωρίζει μεν τη σημασία των ΑΠΕ αλλά δεν αυξάνει τον ηλεκτρικό χώρο, μέσω της ενίσχυσης των δικτύων. Η επέκταση και η ενίσχυση των δικτύων καθυστερούν αδικαιολόγητα, με αποτέλεσμα ώριμα έργα να αναζητούν χώρο στο δίκτυο.

Με το νομοσχέδιο αυτό, η Κυβέρνηση, αντί να ενισχύει τα δίκτυα, δεσμεύει ηλεκτρικό χώρο για την τεχνολογία  των πλωτών θαλάσσιων αιολικών πάρκων.

Τον Αύγουστο του 2022, η Κυβέρνηση διαμοίρασε τον ηλεκτρικό χώρο, προς όφελος των «λίγων και των ισχυρών». Σήμερα, συνεχίζει την ίδια πολιτική.  Ενώ υπάρχουν μπλοκαρισμένα έργα, νομοθετεί για έργα του 2030. Ο ηλεκτρικός  χώρος είναι δημόσιο αγαθό και όχι ιδιωτική περιουσία της Κυβέρνησης. Δεν μπορεί να αποφασίζει τη δέσμευσή του, χωρίς διάλογο και συμμετοχή φορέων της Αυτοδιοίκησης. 

Ο κλάδος της Πληροφορικής πρέπει να ενισχυθεί αλλά με σεβασμό στους βασικούς πολεοδομικούς κανόνες ώστε να μην επιβαρυνθούν οι, ήδη, επιβαρυμένες πόλεις μας.

Λάθος, τα Κέντρα Δεδομένων να λειτουργούν σε περιοχές που δεν έχουν καθοριστεί οι χρήσεις γης και με παρεκκλίσεις του ύψους δόμησης. 

Το ίδιο ισχύει και για την πολεοδομική αυτονόμηση και αξιοποίηση των λιμένων, όπου αγνοείται πλήρως η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Είναι λάθος η εισαγωγή ενός νέου ειδικού πολεοδομικού καθεστώτος, όπου όποιος αναλάβει τα αναπτυξιακά προγράμματα θα μπορεί, με κυβερνητικές «ευλογίες», να κάνει ό,τι θέλει. Σωστά, η ΚΕΔΕ, για μια σειρά ρυθμίσεων, απαιτεί την πρόβλεψη σύμφωνης  γνώμης  της Αυτοδιοίκησης. Ενώ, δεκτές πρέπει να γίνουν και οι προτάσεις της Ε.Σ.Α.μεΑ ώστε να προβλεφθεί παντού η προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία.

Η παράταση λειτουργίας επιχειρήσεων, που επιβαρύνουν το περιβάλλον, ακόμη και αν τα πολεοδομικά σχέδια επιβάλλουν τη μετεγκατάστασή τους, μόνο περιβαλλοντικό αποτύπωμα δεν αφήνει. 

Ακατανόητη η  ρύθμιση για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών, σε απόσταση μόλις 100 μέτρων από τα λατομεία, διότι εμποδίζεται η φυσική αποκατάσταση της χλωρίδας και της πανίδας.  

Ζητήσαμε την απόσυρση του άρθρου 35 διότι υποκαθιστά τη δημόσια διοίκηση και θεσμοθετείται  η δυνατότητα παρέμβασης της πολιτικής ηγεσίας, δεδομένου ότι ο αρμόδιος  Γ.Γ  καθίσταται, ουσιαστικά,  ο εισηγητής  θεμάτων και αμφισβητήσεων  στα Κεντρικά Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων (ΣΥΠΟΘΑ) και στα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής. 

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πολιτική πρέπει να συνδυάζει  την  προστασία τόσο του φυσικού όσο και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Οι εφαρμοζόμενες πολιτικές πρέπει να συνδέονται μεταξύ τους, να ισορροπούν και να συμβάλλουν σε μια βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη. Σήμερα, η χώρα έχει ανάγκη από σχέδιο, όραμα πολιτικό, πολιτισμικό, περιβαλλοντικό, που να είναι βιώσιμο στο μέλλον.

Σας Ευχαριστώ.