Δέσποινα Λιμνιωτάκη: “Ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης στην υγεία”

Γράφει η Δέσποινα Λιμνιωτάκη*

Η κατανόηση της έννοιας της δημόσιας υγείας στην τοπική αυτοδιοίκηση, είναι μια σχετικά πρόσφατη κατάκτηση. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αντιλαμβανόμασταν παλαιότερα την αναγκαιότητα σχεδιασμού παρεμβάσεων και παροχής μιας βεντάλιας υπηρεσιών – από τη διευκόλυνση των ληπτών να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας μέχρι την εφαρμογή καινοτόμων προγραμμάτων πρόληψης για την ψυχική υγεία και το ευ ζην – για τον ντόπιο πληθυσμό. Έχοντας όμως διαχρονικά οι κυβερνήσεις καλλιεργήσει στην Ελλάδα μια «κουλτούρα νοσοκομείου», κατά την οποία αισθανόμαστε περισσότερο ασφαλείς σε σχέση με ένα κεντρικό σύστημα παροχής φροντίδας, αφήσαμε παραμελημένη την περιφερειακή και πρωτοβάθμια ανάπτυξη αλλά και την εξειδικευμένη και συστηματική προσπάθεια προαγωγής της υγείας, για ένα πλήθος νοσημάτων που έχουν κοινωνικοοικολογική αφετηρία και αφορούν στις γειτονιές μας. Η δημόσια υγεία στην τοπική αυτοδιοίκηση απαντά σε έναν επαναπροσδιορισμό του τι σημαίνει καταγραφή και εκτίμηση των αναγκών υγείας σε επίπεδο κοινοτήτων, του πώς καλλιεργούμε πολιτικές υποκατάστασης της νοσοκομειακής φροντίδας και του πώς εστιάζουμε στην έγκαιρη παρέμβαση στην ανθρώπινη «ασθένεια», όπου ασθένεια είναι επιπλέον η φθίνουσα πορεία της υγείας λόγω περιθωριοποίησης πληθυσμών, η παραβίαση της αρχής της ίσης πρόσβασης και η απουσία πληροφόρησης για τις ανάγκες ή/και τις επιλογές που οι άνθρωποι της γειτονιάς έχουν.
Δίνοντας έμφαση στην υγεία σε τοπικό επίπεδο, η ολόπλευρη φροντίδα γίνεται προτεραιότητα, με την ευθύνη του να απαντήσουμε σε ζητήματα διασύνδεσης φορέων, υπηρεσιών και επιπέδων διοίκησης του κράτους φυσικά να παραμένει επιτακτική. Πρόκειται για ένα μοντέλο συνεργασίας και μοιράσματος των γνώσεων, των εργαλείων και των ανθρώπινων πόρων που εργάζονται γύρω από το θέμα. Ταυτόχρονα, η δημόσια υγεία στην τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να αποτελεί την προτεραιότητα μας για α) την εκπαίδευση και την εφαρμογή σταθμισμένων-στους-ντόπιους-πληθυσμούς πρακτικών (αυτό)φροντίδας, β) τη διεύρυνση των παρεχόμενων υπηρεσιών με τον ταυτόχρονο έλεγχο ποιότητας αυτών και γ) τη συμβολή στην ενίσχυση του συνολικού συστήματος.
Στη χώρα μας, σε τοπικό επίπεδο, διαθέτουμε πλέον όλα τα μέσα και το ανθρώπινο δυναμικό να προχωρήσουμε δυναμικά μπροστά. Η αρχή για ένα διαφορετικό παράδειγμα προσέγγισης της υγείας, ας ξεκινήσει από τη βάση.

*Η Δέσποινα Λιμνιωτάκη είναι Κοινωνική Ψυχολόγος και Εντεταλμένη Σύμβουλος στον τομέα Δημόσιας Υγείας και Δημοτικών Ιατρείων, για τον Δήμο Αθηναίων.