| Ομιλία Αναστάσιου Νικολαΐδη Εισηγητή του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής κατά τη συζήτηση του ν/σ του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών «Αναδιάρθρωση σιδηροδρομικού τομέα και ενίσχυση ρυθμιστικών φορέων μεταφορών» στην αρμόδια Επιτροπή της ΒουλήςΟφείλω στην αρχή της τοποθέτησής μου να αναδείξω την αντικοινοβουλευτική πρακτική που υιοθετείται με τον προγραμματισμό της συνεδρίασης της Επιτροπής σήμερα. Πρόκειται για υποβάθμιση της νομοθετικής διαδικασίας καθώς οι Βουλευτές – μέλη της Επιτροπής πρέπει να βρισκόμαστε εδώ και να επεξεργαστούμε το υπό εξέταση νομοσχέδιο, ενώ παράλληλα στην Ολομέλεια της Βουλής βρίσκεται σε εξέλιξη η συζήτηση για τον προϋπολογισμό, όπου ανάμεσα στους ομιλητές είναι και μέλη της Επιτροπής. Με την επιλογή να εισαχθεί το νομοσχέδιο στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου κατά τη διάρκεια συζήτησης του προϋπολογισμού στην Ολομέλεια δεν προάγεται ο κοινοβουλευτισμός. Και είμαι βέβαιος ότι την ίδια άποψη έχετε και εσείς κύριε Υπουργέ, όπως και οι συνάδελφοι της πλειοψηφίας. Προφανώς και θέλετε να προλάβετε την εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς και την ολοκλήρωση των εργασιών της Βουλής, όμως σίγουρα θα μπορούσε να υπάρξει μεγαλύτερη πρόνοια από την πλευρά σας για να εισαχθεί σε καταλληλότερο χρόνο στην επιτροπή μας. Ειδικά όταν ο σχεδιασμός έχει γίνει γνωστός στην αρχή της χρονιάς, από τον περασμένο Ιανουάριο, ενώ σχετική ενημέρωση της Επιτροπής για τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου είχε γίνει από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών ήδη από τον περασμένο Απρίλιο.Σχετικό με την ολοκλήρωση του τρέχοντος έτους είναι και το δεύτερο σημείο στο οποίο θα σταθώ στην αρχή της τοποθέτησής μου. Συγκεκριμένα, καθώς πρόκειται για το τελευταίο νομοσχέδιο που εισάγεται προς ψήφιση στην Ολομέλεια πριν την έλευση του 2025, προστέθηκε σωρεία ρυθμίσεων από μεγάλο αριθμό Υπουργείων σχετικά με παρατάσεις μισθώσεων, συμβάσεων προσωπικού και προθεσμιών. Είναι προφανές ότι δεν πρόκειται για μια καλή κοινοβουλευτική πρακτική και είμαι βέβαιος ότι αν βρισκόσασταν στη θέση μας, θα την επικρίνατε κι εσείς. Όσον αφορά τις παρατάσεις, για αυτές που είναι μεμονωμένες και αφορούν μόνο την τρέχουσα χρονιά, σίγουρα θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερος συντονισμός, καθώς δεν καλύπτουν ζητήματα που προέκυψαν μέσα στον Δεκέμβριο. Όσον αφορά τις παρατάσεις που επαναλαμβάνονται στο τέλος κάθε έτους για το επόμενο, θεωρώ ότι είναι μια προσέγγιση που ρίχνει νερό στον μύλο όσων απαξιώνουν πολιτική και πολιτικούς, καθώς φαίνεται να μην υπάρχει βούληση εφαρμογής ήδη ψηφισμένων ρυθμίσεων.Περνώντας στο νομοσχέδιο, πραγματικά θα μπορούσα μέχρι το τέλος της τοποθέτησής μου να παραθέτω αποσπάσματα από όσα ανέφερε η πρώην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών πριν από μόλις δύο χρόνια στο πλαίσιο ψήφισης του νόμου 4974 το 2022. Μάλιστα, ο πυρήνας των τοποθετήσεων και της τότε και της νυν ηγεσίας είναι ο ίδιος και αφορά τον εύλογο ισχυρισμό περί βελτίωσης της λειτουργίας και αναβάθμισης του σιδηροδρόμου στην Ελλάδα. Κι όμως αυτά τα δύο νομοσχέδια κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Τότε απόσχιση, τώρα συγχώνευση. Προφανώς δεν μπορεί να έχετε δίκιο και τις δύο φορές. Προφανώς και μία από τις δύο επιλογές είναι λάθος. Οφείλετε φυσικά να εξηγήσετε αιτιολογημένα τι άλλαξε από το 2022 και προχωράτε σε αυτές τις νέες ρυθμίσεις, καθώς έχει μεσολαβήσει ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Δεν πέρασαν δεκαετίες για να ισχύει το επιχείρημα ότι έχουν αλλάξει οι συνθήκες και οι εποχές και ότι έχουν προκύψει διαφορετικές ανάγκες.Διαβάζουμε στο νομοσχέδιο ότι σκοπός του πρώτου μέρους είναι η βελτίωση της λειτουργίας του σιδηροδρομικού τομέα, η ενίσχυση της εποπτείας του και η παροχή οικονομικότερων και ποιοτικότερων υπηρεσιών στο κοινό. Και το κρίσιμο ερώτημα είναι το εξής: Συμβάλλουν προς τον συγκεκριμένο σκοπό οι ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο; Λύνονται τα μεγάλα προβλήματα του σιδηροδρόμου στην Ελλάδα με αυτό το νομοσχέδιο; Έρχονται να δοθούν απαντήσεις σε όλα τα κρίσιμα ζητήματα όσον αφορά τη λειτουργία και ασφάλεια του σιδηροδρόμου όπως αναδείχθηκαν με τραγικό τρόπο στα Τέμπη; Πώς θα αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις σε βασικά συστήματα ασφαλείας, καθώς και σε εξειδικευμένο προσωπικό, οι καθυστερήσεις στα έργα αναβάθμισης των σιδηροδρομικών υποδομών, αλλά και η αποκατάσταση των ζημιών στη Θεσσαλία από τον Ντάνιελ, τα συνεχή περιστατικά στις γραμμές που ευτυχώς δεν έχουν συνέπειες, καθώς και τα ατυχήματα στις ισόπεδες διαβάσεις;Μόλις πριν από δύο χρόνια, ο τότε Υπουργός κ. Κώστας Καραμανλής εντόπιζε προβλήματα όπως η τεράστια υπέρβαση σε προϋπολογισμούς και χρονοδιαγράμματα των σιδηροδρομικών έργων και έκανε λόγο για ανάγκη σαφούς και ξεκάθαρου διαχωρισμού αρμοδιοτήτων ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ, ώστε να αποφεύγονται οι επικαλύψεις, που επί χρόνια δημιουργούσαν πολύ σοβαρά προβλήματα. Αναφέρω τα βασικά σημεία των τοποθετήσεων εκείνης της εποχής και δεν γίνομαι περισσότερο αναλυτικός, καθώς το συμπέρασμα εξάγεται εύκολα. Ίδια προβλήματα τότε και τώρα, ίδια κυβέρνηση, διαφορετικοί Υπουργοί, διαφορετική αντιμετώπιση.Ο τότε Υφυπουργός Υποδομών κ. Γιώργος Καραγιάννης έλεγε εκείνη την εποχή ότι πρόκειται για μια δομημένη πρόταση που βασίζεται πάνω σε τέσσερις πυλώνες, οι οποίοι ήταν οι εξής: Πρώτον, διαχωρισμός των εταιρειών, με μεταβίβαση των μετοχών της ΕΡΓΟΣΕ από τον ΟΣΕ στο ελληνικό δημόσιο προκειμένου να εξασφαλιστεί η διοικητική και λειτουργική αυτοτέλεια της εταιρείας. Δεύτερον, αναβάθμιση του ρόλου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, αφού αυτό θα έχει την εποπτεία των δύο αυτών εταιρειών και θα καθορίζει τον μακροχρόνιο σχεδιασμό των έργων, ενώ παράλληλα οι γενικές συνελεύσεις των δύο εταιρειών στο πλαίσιο της διοικητικής τους αυτοτέλειας θα είναι υπεύθυνες για τη θέσπιση του πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης προσαρμοσμένο στις πραγματικές τους ανάγκες. Τρίτον, κατάρτιση συμβάσεων απόδοσης για την αξιολόγηση της πορείας των δύο εταιρειών, με ετήσιους στόχους επίτευξης και ορόσημα και για τις δύο εταιρείες και εξάρτηση των ετήσιων αμοιβών των διοικήσεων από την επίτευξη αυτών των στόχων. Τέταρτον, σαφή διαχωρισμό των αρμοδιοτήτων των δύο εταιρειών.Δύο χρόνια μετά δεν πρέπει να γίνει απολογισμός; Υλοποιήθηκαν οι τότε εξαγγελίες με βάση τη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας; Βελτιώθηκε η ελκυστικότητα, η παραγωγικότητα και η ανταγωνιστικότητα των εταιρειών, όπως ισχυρίζονταν η τότε πολιτική ηγεσία; Αξιοποιήθηκαν τα πραγματικά πλεονεκτήματα των σιδηροδρόμων αναφορικά με την ενεργειακή απόδοση και τη μείωση των εκπομπών ρύπων, στο πλαίσιο λήψης μέτρων για την κλιματική αλλαγή; Βελτιώθηκε ο ψηφιακός μετασχηματισμός των σιδηροδρόμων μέσω της αξιοποίησης των ψηφιακών τεχνολογιών; Εξαλείφθηκαν χρόνιες καθυστερήσεις στην ανάπτυξη και στον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού δικτύου; Εκπονήθηκε η μελέτη λειτουργικής αναδιοργάνωσης των εταιρειών, που θα μετέτρεπε τον ελληνικό σιδηρόδρομο, σε μεγάλο πρωταγωνιστή των νέων μεγάλων έργων που έχει ανάγκη η χώρα μας, όπως ανέφερε το 2022 η τότε ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών;Στην αιτιολογική έκθεση του παρόντος νομοσχεδίου γίνεται λόγος για την οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 2012 για τη δημιουργία ενιαίου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού χώρου. Αυτή η οδηγία όμως βρισκόταν σε ισχύ και το 2022, όταν η κυβέρνηση έφερε ένα εντελώς διαφορετικό νομοσχέδιο, όπου όχι μόνο δεν γινόταν επίκληση στην ευρωπαϊκή οδηγία, αλλά δεν τη λάμβανε καθόλου υπόψη. Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο το οποίο ψηφίστηκε από τους Βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, πολλοί εκ των οποίων συμμετέχουν και στην παρούσα σύνθεση της Βουλής, οπότε θα ψηφίσουν και το νέο νομοσχέδιο, ερχόμενοι σε αντίθεση με τον ίδιο τους τον εαυτό.Έχουν περάσει σχεδόν τρία χρόνια από την προηγούμενη νομοθετική πρωτοβουλία και έρχεται ένα νέο νομοσχέδιο για τον σιδηρόδρομο στη χώρα μας. Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών οφείλει να μας ενημερώσει αν έχει εκπονηθεί ένα συνολικό σχέδιο που αναλύει την υφιστάμενη κατάσταση, προτείνει εναλλακτικές λύσεις, εξετάζει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε εναλλακτικής και καταλήγει στην πρόταση που υιοθετήθηκε, σχεδιάζει τη διαδικασία μετάβασης και το νέο μοντέλο διοίκησης. Αυτή θα ήταν μια ορθολογική προσέγγιση που τουλάχιστον θα προσπαθούσε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα συνολικά και όχι αποσπασματικά και κυρίως όχι με βάση ποιος είναι ο σχεδιασμός κάθε Υπουργού, ο οποίος μπορεί να αλλάξει σε κάθε ανασχηματισμό.Είναι σημαντικό επίσης να ενημερωθούμε για το ποιες ενέργειες έγιναν τα τρία προηγούμενα χρόνια, μετά την ψήφιση του προηγούμενου νομοσχεδίου, καθώς χρησιμοποιούνται για τη συνένωση ακριβώς τα ίδια επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν για τον διαχωρισμό. Τι έχει αλλάξει; Και κυρίως είναι σημαντικό να απαντηθεί, από το 2022 και τον προηγούμενο νόμο, σήμερα, σχεδόν τρία χρόνια μετά, ο σιδηρόδρομος στη χώρα μας είναι σε καλύτερη κατάσταση ή σε χειρότερη; Χωρίς ωραιοποιήσεις και περιτυλίγματα. Απλά και ξεκάθαρα. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας βελτίωσε τις σιδηροδρομικές υποδομές στη χώρα μας κατά τη διάρκεια της θητείας της;Ένα άλλο ζήτημα που προκύπτει από το υπό επεξεργασία νομοσχέδιο αφορά το προσωπικό των δύο φορέων που θα συνενωθούν μέσω της απορρόφησης του ενός από τον άλλον. Ήδη έχουν εκφραστεί ανησυχίες ότι θα δημιουργηθούν εργαζόμενοι δύο ταχυτήτων. Επιπλέον υπάρχει ο κίνδυνος να μην υπάρχουν αντίστοιχες θέσεις ευθύνης για το προσωπικό της ΕΡΓΟΣΕ στο οργανόγραμμα της νέας εταιρείας. Όπως επίσης, γεννούνται ερωτήματα και για το τι θα συμβεί με την τήρηση της συλλογικής σύμβασης εργασίας όσον αφορά τα μισθολογικά. Περιμένουμε να ακούσουμε φυσικά τις απόψεις των άμεσα εμπλεκόμενων συλλόγων των υπαλλήλων στην ακρόαση των φορέων. Πάντως θα είναι εντελώς οξύμωρο να υπάρχουν στον ίδιο εργασιακό χώρο δύο κατηγορίες εργαζομένων, ανάλογα με την εταιρεία από την οποία προήλθαν.Φυσικά σε οποιαδήποτε συζήτηση για τον σιδηρόδρομο στη χώρα μας, δεν γίνεται να μην υπάρξει αναφορά στο έγκλημα των Τεμπών. Στις 28 Φεβρουαρίου 2023 αναδείχτηκαν δυστυχώς με τραγικό τρόπο οι παθογένειες και τα προβλήματα του σιδηροδρόμου. Πρόκειται για ένα συλλογικό τραύμα όλης της Ελληνικής κοινωνίας, το οποίο δεν πρόκειται να επουλωθεί όσο δεν αποδίδεται δικαιοσύνη και κυρίως όσο αφήνεται χώρος για να αναπτύσσονται εύλογα σκέψεις ότι επιχειρείται συγκάλυψη. Προφανώς και υπάρχει διάκριση εξουσιών στη χώρα μας και η δικαιοσύνη πρέπει να εργάζεται χωρίς παρεμβάσεις. Όμως, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό να μπαίνουν εμπόδια στην έρευνα από το ίδιο το κράτος και τους φορείς του, όπως συνέβη πρόσφατα, όταν ήρθε στο φως το γεγονός ότι ζητήθηκαν βίντεο, τα οποία δεν παραδόθηκαν.Οι 57 συνάνθρωποί μας, κυρίως νέοι σε ηλικία, έφυγαν από τη ζωή και δεν μπόρεσαν να πάρουν τους δικούς τους ανθρώπους, γιατί δεν έφτασαν ποτέ στον προορισμό τους. Οφείλουμε στη μνήμη τους και με σεβασμό στον πόνο αυτών των οικογενειών, να φροντίσουμε να αποδοθεί δικαιοσύνη χωρίς καμία έκπτωση και χωρίς καμία δεύτερη σκέψη. Η κυβερνητική στάση στο ζήτημα της διερεύνησης όσων συνέβησαν με τη σύμβαση 717 μας κάνει επιφυλακτικούς. Όμως, θεωρούμε ότι στο τέλος θα επικρατήσει η κοινή λογική, όλα θα έρθουν στο φως και θα αποδοθούν ευθύνες όπου υπάρχουν.Είναι απαραίτητη η ολοκλήρωση της εγκατάστασης ασφαλών ηλεκτρονικών μέσων ελέγχου που δεν θα βασίζονται στον ανθρώπινο παράγοντα, αλλά θα διασφαλίζουν στο μέγιστο την ασφαλή κυκλοφορία και λειτουργία των τρένων στη χώρα μας.Επιδίωξή μας είναι ο εκσυγχρονισμός του σιδηροδρομικού δικτύου με σιδηροδρομική σύνδεση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της χώρας και αύξηση της ανταγωνιστικότητάς του ως μέσο μεταφοράς με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και σαφώς η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του επιβατικού κοινού στο συγκεκριμένο μέσο, τόσο μετά το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών όσο και τις βλάβες που προκάλεσε η κακοκαιρία Ντάνιελ.Για αυτό και αποτελεί ανάγκη η εκπόνηση ενός στρατηγικού σχεδίου για τον σιδηρόδρομο στη χώρα μας και όχι αποσπασματικά νομοθετήματα από την ίδια κυβέρνηση που βρίσκονται σε εντελώς αντίθετη λογική μεταξύ τους. |
