Δ. Κωνσταντόπουλος: «Μήτρα αδιαφανών διαδικασιών ο νόμος για το Επιτελικό Κράτος»

Ομιλία Δημήτρη Κωνσταντόπουλου, Εισηγητή του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής στην Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών με τίτλο «Κύρωση Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας»

Κύριε Πρόεδρε, Κύριε Υπουργέ, Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Με το παρόν νομοσχέδιο εισάγεται προς κύρωση ο Κώδικας Είσπραξης Φορολογικής Διαδικασίας. Ένας Κώδικας που ρυθμίζει τη διαδικασία προσδιορισμού, βεβαίωσης και είσπραξης των εσόδων του Δημοσίου καθώς και τις διοικητικές κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Ο Κώδικας αυτός συντάχθηκε από την Κεντρική Επιτροπή Κωδικοποίησης σύμφωνα με το άρθρο 66 παράγραφος 3 ν. 4622/2019, με τον νόμο, δηλαδή, για το Επιτελικό Κράτος που εμείς ως ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής καταψηφίσαμε.

Η κριτική μας για τον νόμο αυτό επιβεβαιώθηκε καθώς στην πορεία αποδείχθηκε ότι αποτέλεσε τη μήτρα αδιαφανών διαδικασιών. Ένας νόμος που τροποποιήθηκε δεκάδες φορές για να εξυπηρετήσει μια σκιώδη λειτουργία του κράτους με την πρώτη τροποποίηση μάλιστα να γίνεται πριν καν στεγνώσει το μελάνι του.

Τώρα, όσον αφορά στα διαδικαστικά να σημειώσω ότι βάσει του άρθρου 76 του Συντάγματος, η ψήφιση διοικητικών κωδίκων που συντάχθηκαν από ειδικές επιτροπές μπορεί να γίνει από την Ολομέλεια της Βουλής με ιδιαίτερο νόμο που κυρώνει τους κώδικες στο σύνολό τους. Στην ίδια κατεύθυνση, το άρθρο 111 του Κανονισμού της Βουλής ορίζει ότι κατά την ψήφιση δικαστικών ή διοικητικών κωδίκων και κατά την κωδικοποίηση διατάξεων, σύμφωνα µε το άρθρο 76 παρ. 6 και 7 του Συντάγματος, η συζήτηση γίνεται µία φορά καταρχήν και κατόπιν, ακολουθεί ψήφιση στο σύνολο.

Τα αναφέρω αυτά αγαπητοί συνάδελφοι, γιατί και στην Έκθεση Ανάλυση Επιπτώσεων Ρυθμίσεων του ΚΕΔΕ (Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων) αναφέρθηκε ρητά ότι υπήρξε ομάδα εργασίας αρμόδια για την Κωδικοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας. Ομάδα που συστάθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών και η οποία παρέδωσε το αποτέλεσμα των εργασιών της στην Κεντρική Επιτροπή Κωδικοποίησης. Επίσης, στην ίδια Έκθεση του ΚΕΔΕ, αναφέρεται η συνεργασία με την ΑΑΔΕ χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις. Για εμάς λοιπόν, είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε πώς ακριβώς δουλεύει αυτός ο μηχανισμός. Το ερώτημα είναι, η ομάδα εργασίας του υπουργείου Οικονομικών αξιοποιήθηκε μόνο στον ΚΕΔΕ και όχι στον Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών που συζητάμε σήμερα;

Θεωρούμε ότι το ζήτημα αυτό είναι σοβαρό και το Σώμα της Βουλής πρέπει να γνωρίζει. Πρέπει να γνωρίζουμε την πηγή της Κωδικοποίησης, όχι μόνο για να μπορούμε να αποδώσουμε τα εύσημα ή να κατευθύνουμε την κριτική μας, αλλά και κυρίως για να καταλάβουμε τον βαθμό εμπλοκής των υπηρεσιών που τελικά θα κληθούν να εφαρμόσουν τη νομοθεσία.

Αγαπητοί συνάδελφοι, ο παρών Κώδικας, καταλαμβάνει μια δέσμη φόρων που επηρεάζει το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Αφορά α) στον Φόρο Εισοδήματος, β) στον ΦΠΑ, γ) στον ΕΝΦΙΑ, δ) στον Φόρο Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών και Κερδών από Τυχερά Παίγνια. Αφορά επίσης σε φόρους, τέλη, εισφορές, χρηματικές κυρώσεις και τόκους, ήτοι συνολικά 48 επιπλέον φορολογίες που περιγράφονται στο Παράρτημα του Κώδικα. Δεδομένης λοιπόν της κρισιμότητας του Κώδικα, εμείς ως ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής στηρίζουμε κάθε νομοθέτημα που έχει στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου και της εμπιστοσύνης απέναντι στο κράτος. Η στάση μας αυτή αποτυπώθηκε και στην ψήφιση του νέου ΚΕΔΕ που ψηφίσαμε στις αρχές του μήνα και κυρώθηκε με τον ν.4978/2022.

Διότι προφανώς και επικροτούμε κάθε προσπάθεια, για την καταπολέμηση της πολυνομίας, για τη συστηματοποίηση, για την αποσαφήνιση και τον εκσυγχρονισμό των ρυθμίσεων. Και τούτο με την προϋπόθεση, ότι γίνεται με επίκεντρο τους πολίτες και όχι υπό την πίεση πελατειακών δικτύων.

Από την άλλη όμως, επισημαίνουμε ρητά, ότι αυτή η στήριξή μας στον σκοπό της Κωδικοποίησης δεν σημαίνει ότι αλλάζει η στάση μας προς τις επιμέρους διατάξεις του Κώδικα που δεν έχουμε ψηφίσει ως παράταξη, όταν αυτές κατατέθηκαν στη Βουλή.

Με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα τον ν.4389/2016 για τη μετατροπή της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων σε Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων υπό την εποπτεία των δανειστών, καθώς επίσης και τον ν.4646/2019 για τη φορολογική μεταρρύθμιση της Νέας Δημοκρατίας.

Διαβάζοντας λοιπόν την Έκθεση Ανάλυσης Συνεπειών Ρύθμισης του Κώδικα, βλέπουμε ότι αναφέρεται ότι οι διατάξεις του υφιστάμενου Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, κατά τα τελευταία 9 έτη ισχύος του, έχουν υποστεί πλήθος τροποποιήσεων σε διάφορες χρονικές φάσεις. Άλλοτε μέσα από μεμονωμένες αλλαγές και άλλοτε μέσα από πιο συστηματικές προσπάθειες.

Οι τροποποιήσεις αυτές του Κώδικα συχνά εστίαζαν σε μια δέσμη διατάξεων χωρίς όμως να λαμβάνεται υπόψη αν τούτες επηρέαζαν άλλες συναφείς διατάξεις ή αν είχαν κάποια επίπτωση στην ενότητα των ρυθμίσεων του Κώδικα.

Επιπλέον, να θυμίσω ότι τα τελευταία χρόνια, έχει επέλθει μια σειρά από νομοθετικές παρεμβάσεις εκτός του Κώδικα, όπως οι μεταβολές στη φορολογία εισοδήματος και οι αλλαγές στη νομοθεσία για τα ελληνικά λογιστικά πρότυπα. Ρυθμίσεις δηλαδή, που εκ των πραγμάτων επηρεάζουν τις διατάξεις του Κώδικα.

Ενώ ταυτόχρονα, έχουν συντελεστεί και οργανωτικές μεταβολές όπως η σύσταση της ΑΑΔΕ, σε αντικατάσταση της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, που επηρεάζουν και αυτές εκ των πραγμάτων το περιεχόμενο του Κώδικα. Στις περιπτώσεις λοιπόν αυτές, δεν ακολούθησε η αντίστοιχη νομοθετική εναρμόνιση, με ανάλογη προσαρμογή των ρυθμίσεων του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι να υπάρχει σήμερα αναντιστοιχία και έλλειψη νομοτεχνικής συνέπειας, τόσο μεταξύ διαφορετικών άρθρων, όσο και εντός των ιδίων άρθρων του Κώδικα. Βλέπουμε, επίσης, να υπάρχουν ρυθμίσεις ανενεργείς, είτε διότι έχουν αντικατασταθεί σιωπηρά με νεότερες διατάξεις, είτε διότι έχουν καταργηθεί οι προϋποθέσεις και οι όροι εφαρμογής τους βάσει νεότερων διατάξεων.

Σύμφωνα με τη δική μας καταμέτρηση κ. Υπουργέ, μέσα σε 9 χρόνια από τα 82 άρθρα του υφιστάμενου Κώδικα μόνο 3 έχουν μείνει χωρίς τροποποίηση! Ενώ έχουμε εντοπίσει και ορισμένα άρθρα που έχουν υποστεί πάνω από 10 τροποποιήσεις.

Ελπίζουμε, λοιπόν, ότι τα όσα αναφέρονται στην Έκθεση Ανάλυσης Συνεπειών Ρύθμισης που συνοδεύει τον Κώδικα, να ενέχουν και το στοιχείο της αυτοκριτικής. Και τούτο διότι πάρα πολλές από αυτές τις τροποποιήσεις έγιναν από την Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας το 2019 έως και το 2022.

Όσον αφορά δε, στο πεδίο της νομοθετικής διαδικασίας, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι βλέπουμε συχνά το οξύμωρο, οι ίδιοι Υπουργοί που τη μια μέρα Κωδικοποιούν,

την επόμενη μέρα να νομοθετούν ή να καταθέτουν τροπολογίες για θέματα τα οποία κάποιοι διάδοχοι τους και πάλι θα κωδικοποιήσουν ενώ την ίδια στιγμή και πάλι θα τροποποιούν άναρχα κάποιο άλλο νομοθετικό πλαίσιο. Αυτός ο φαύλος κύκλος πρέπει επιτέλους να σπάσει, αν θέλουμε ειλικρινά να πλήξουμε την πολυνομία, την κακονομία και την αντινομία που τελικά υποτίθεται ότι καταπολεμά η Κωδικοποίηση.

Κλείνοντας αγαπητοί συνάδελφοι, για εμάς, το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, η Κωδικοποίηση δεν είναι πανάκεια και δεν σταματά από μόνη της την πολυνομία. Αυτό που πρέπει να αξιολογείται είναι αν οι τροποποιήσεις φέρνουν πράγματι λύση στα κοινωνικά και οικονομικά θεμάτων που ρυθμίζονται ή αν είναι απλά αποτέλεσμα της πίεσης πελατειακών συμφερόντων.

Και να φροντίζουμε να φτιάχνουμε κανόνες δικαίου που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πολλών και δεν λύνουν απλά τα προβλήματα των λίγων! Γι’ αυτό και ζητάμε από την Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να σταθεί δίπλα στα προβλήματα των πολιτών κι όχι των μεγάλων πελατειακών συμφερόντων. Και να αντιμετωπίσει με συνέπεια την προσπάθεια της κωδικοποίησης χωρίς συνεχείς, πρόχειρες τροποποιήσεις που υπονομεύουν τη διαφάνεια. Επί του Κώδικα ψηφίζουμε ΝΑΙ.

Σας ευχαριστώ.