Στις ημερομηνίες- σταθμούς στην ιστορία της Ελλάδας, η 18η Οκτωβρίου του 1981, ανήκει στις πιο εμβληματικές στιγμές. Η 1η κυβέρνηση της “Αλλαγής”. Το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Η πτώση της Δεξιάς. Η “Αλλαγή”….

18 Οκτωβρίου 2024: η επέτειος των 43 χρόνων από την έλευση του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία ξαναφέρνει στο μυαλό των μεγαλύτερων σε ηλικία Ελλήνων και Ελληνίδων την εικόνα μιας άλλης εποχής, με τον εκλογικό θρίαμβο του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου προσωπικά, ύστερα από μια επταετία διακυβέρνησης της χώρας από τη ΝΔ του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Γεωργίου Ράλλη (1974-1981), στα πρώτα μετά τη δικτατορία των συνταγματαρχών χρόνια της νεότερης ελληνικής ιστορίας.

Στις εκλογές που είχαν διεξαχθεί στις 18 Οκτωβρίου 1981 το ΠΑΣΟΚ είχε θριαμβεύσει με ποσοστό 48,07% (172 έδρες στο κοινοβούλιο). Η μέχρι τότε κυβερνητική παράταξη, η ΝΔ, είχε περιοριστεί στο 35,87% των ψήφων (115 έδρες), ενώ το ΚΚΕ είχε συγκεντρώσει ποσοστό 10,93% (13 έδρες). Τα υπόλοιπα κόμματα που είχαν λάβει μέρος στις εθνικές εκλογές του 1981 δεν είχαν καταφέρει να εκλέξουν βουλευτή.

Σε διάγγελμά του προς τον ελληνικό λαό, που μεταδόθηκε τα ξημερώματα της 19ης Οκτωβρίου, ο θριαμβευτής των εκλογών της 18ης Οκτωβρίου 1981 είχε τονίσει μεταξύ άλλων τα εξής:

«Δεν πρόκειται με κανέναν τρόπο, όπως το είχαμε τονίσει και στο παρελθόν, να οδηγήσουμε την χώρα σε οποιαδήποτε περιπέτεια. Στόχος μας, πολιτική μας, είναι η ευημερία του λαού. Είναι η εθνική υπερηφάνεια και η κοινωνική δικαιοσύνη. Είμαστε αποφασισμένοι να εκτελέσουμε το πρόγραμμά μας κατά γράμμα, γιατί μας δώσατε αυτό που ζητούσαμε. Μας δώσατε ισχυρή, αυτοδύναμη πλειοψηφία στην Βουλή των Ελλήνων, ώστε να μπορέσουμε δίχως δισταγμούς και δίχως αναστολές, να προχωρήσουμε στην πραγμάτωση της Αλλαγής. Και σας ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου γιατί μας δώσατε αυτήν την ευκαιρία. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι θα μείνουμε στις επάλξεις αυτού του αγώνα για την Νέα Ελλάδα, που όλοι προσδοκούμε. Μιαν Ελλάδα που θα ανήκει στον λαό της, μιαν Ελλάδα που θα την διαφεντεύει ο λαός της.

»Απόψε γιορτάζουμε την νίκη. Πρώτα απ’ όλα των δημοκρατικών θεσμών, που καταξιώθηκαν στις 18 του Οκτώβρη του 1981. Γιορτάζουμε την νίκη της Αλλαγής. Και θα ‘θελα να σας παρακαλέσω, μέσα στην γιορτή σας και στην χαρά σας, να μην ξεχάσετε πως το ΠΑΣΟΚ είναι κυβέρνηση όλων των Ελλήνων, πως το ΠΑΣΟΚ ζητά τώρα από τον λαό μας συμφιλίωση. Λήθη στο παρελθόν: όλοι μαζί εμπρός για το μεγάλο, αξιόλογο έργο της οικοδόμησης της Νέας Ελλάδας.

»Γεια σας, ευχαριστώ, και να ξέρετε πως θα τιμήσω το μεγάλο συμβόλαιο τιμής, που συνήψα τόσα χρόνια μαζί σας».

1981-1989: Κυβέρνηση

Τον Οκτώβριο του 1981 το ΠΑΣΟΚ, έπειτα από μία φορτισμένη προεκλογική περίοδο, με το σύνθημα «Αλλαγή» και «Η Ελλάδα στους Έλληνες», κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές με ποσοστό 48% και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία με 173 βουλευτές, σχηματίζοντας την πρώτη αυτοδύναμη σοσιαλιστική κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου.

Το ΠΑΣΟΚ κέρδισε και τις ευρωεκλογές που διεξήχθησαν την ίδια ημέρα, με 40,12% και δέκα ευρωβουλευτές. Το 1982 διαγράφεται από το ΠΑΣΟΚ ο γραμματέας Οργανωτικού του κόμματος, Νίκος Καργόπουλος. Μαζί με άλλα στελέχη του Γραφείου Οργανωτικού ίδρυσαν το Αγωνιστικό Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας.Τον ίδιο χρόνο διαγράφτηκε και ο βουλευτής του κόμματος Στάθης Παναγούλης, ο οποίος ίδρυσε την Ενιαία Σοσιαλιστική Παράταξη Ελλάδας.

Τον Μάιο του 1984 διεξήχθη το 1ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, παρουσία του Γιασέρ Αραφάτ και της χήρας του Αλιέντε. Ο Ανδρέας Παπανδρέου μίλησε για τρεις ώρες και στο τέλος επανεξελέγη δια βοής ομόφωνα πρόεδρος του κόμματος. Εξελέγη επίσης και η πρώτη Κεντρική Επιτροπή. Στις ευρωεκλογές του ίδιου έτους το ΠΑΣΟΚ βγήκε πρώτο, με ποσοστό 41,58% και δέκα ευρωβουλευτές.

Τον Ιούνιο του 1985, το ΠΑΣΟΚ κέρδισε εκ νέου τις βουλευτικές εκλογές, με ποσοστό 45%, εξέλεξε 161 βουλευτές και σχημάτισε και πάλι αυτοδύναμη κυβέρνηση. Το 1986 διαγράφηκε από το κόμμα ο Γεράσιμος Αρσένης, επί σειρά ετών υπουργός Οικονομικών των κυβερνήσεων Παπανδρέου. Ένα χρόνο αργότερα ίδρυσε το Ελληνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Τον Οκτώβριο του 1989, ωστόσο, επανήλθε στο ΠΑΣΟΚ. Το 1988, αποχωρούν οι Τάσος Ιντζές και Βασίλης Φίλιας και ιδρύουν τη Σοσιαλιστική Ένωση. Το 1989 εντάχθηκαν στο Συνασπισμό.

Η αναπτυξιακή στρατηγική που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα από τις κυβερνήσεις ΠΑ.ΣΟ.Κ. την περίοδο 1984 – 1990 χαρακτηρίστηκε κυρίως από τη μεγάλη διασπορά των διαθέσιμων πόρων σε μικρά έργα υποδομής σε ολόκληρη τη χώρα. Η πολιτική αυτή στήριξε την οικονομική δραστηριότητα και διευκόλυνε τη βελτίωση του επιπέδου ζωής στις αγροτικές και περιμετρικές περιοχές. Αναβάθμισε το επαρχιακό δίκτυο μεταφορών και ενίσχυσε τον εκσυγχρονισμό των μικρών γεωργικών επιχειρήσεων και την ίδρυση ξενοδοχείων μικρού και μεσαίου μεγέθους σε πολλές περιοχές.

Το 1989, περίοδο μεγάλης πολιτικής έντασης, λόγω του οικονομικού σκανδάλου Κοσκωτά, και με τον ιδρυτή του ασθενή, το ΠΑΣΟΚ έχασε τις εκλογές του Ιουνίου του 1989 καθώς και τις ευρωεκλογές που διεξήχθησαν την ίδια ημέρα. Λίγους μήνες νωρίτερα είχε αποχωρήσει από το κόμμα ο Αντώνης Τρίτσης, κορυφαίο στέλεχος και υπουργός των κυβερνήσεων Παπανδρέου, ιδρύοντας το Ελληνικό Ριζοσπαστικό Κίνημα.

Με την άνοδο στην εξουσία και την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας το ΠΑΣΟΚ:

-Άσκησε ανεξάρτητη και πατριωτική εξωτερική πολιτική με ισχυροποίηση της διεθνούς θέσης της χώρας.

– Πέτυχε την εθνική συμφιλίωση και προώθησε την λαϊκή κυριαρχία

-Έβαλε τέλος στις πολιτικές διώξεις και στο διαχωρισμό σε εθνικόφρονες και μιασμάτα.

-Θεσμοθέτησε τον ΑΣΕΠ και τις άλλες ανεξάρτητες αρχές .

-Δημιούργησε τα Κ.ΑΠ.Η σε όλη την χώρα

-Δημιούργησε το κοινωνικό κράτος,  ίδρυσε το ΕΣΥ και διασφάλισε την πρόσβαση όλων στις υπηρεσίες υγείας.

-Έβγαλε από το περιθώριο τα Άτομα με Αναπηρία και δημιούργησε την κοινωνική πρόνοια (Βοήθεια στο Σπίτι, ΚΗΦΗ, ΚΔΑΠ, ΚΔΑΠ-ΜΕΑ κλπ), χωρίς να χρειάζονται πολιτικό μέσο οι ασθενείς.

-Επεξέτεινε την κοινωνική ασφάλιση  σε όλους  και θέσπισε το ΕΚΑΣ για τους μικροσυνταξιούχους.

-Ενσωμάτωσε  στον κοινωνικό-οικονομικό ιστό τα αποκλεισμένα ως τότε, στο περιθώριο, λαϊκά στρώματα και ιδιαίτερα τους πολίτες του δημοκρατικού χώρου,

-Δημιουργείται το ΑΣΕΠ (νόμος Πεπονή)

-Οδήγησε στη μεγάλη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και την πρόσβαση όλων των μαθητών στα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας.

-Άνοιξε δρόμους για τους μικρομεσαίους που δημιούργησαν ανάπτυξη.

-Πέτυχε την συμμετοχή της χώρας μας στην ΟΝΕ.

-Σήκωσε μόνο του το βάρος της κρίσης που προκάλεσε η Νέα Δημοκρατία με τη καταστροφική της πολιτική του εκτροχιασμού την περίοδο 2004-2009 που ακόμα δεν έχει αναλάβει τις ευθύνες της.

Ακόμη και στις δύσκολες συνθήκες της κρίσης, θέσπισε το εγγυημένο κοινωνικό εισόδημα.

Και ο κατάλογος είναι μακρύς θα χρειαστεί πίνακας ανα 4ετία διακυβέρνησης για τα έργα τα οποία δημιουργήθηκαν, τις μελέτες που εκπονήθηκαν και τα σχέδια που άλλαξαν σταδιακά την Ελλάδα φέρνοντάς την όσο πιο κοντά γίνεται στο Κοινωνικό Συμβόλαιο που υπέγραψε ο Ελληνικός λαός με το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα απο το 1974 μέχρι ΚΑΙ το Κίνημα Αλλαγής σήμερα. Έργα τα οποία κυριολεκτικά έσωσαν την Ελλάδα σε καιρούς κρίσης ακόμα και πανδημίας. Έργα τα οποία η ΝΔ καταψήφιζε στη Βουλή και … ο ΣΥΡΙΖΑ είτε συγκυβερνούσε με άλλο όνομα τότε με έναν άλλο Μητσοτάκη για να “ρίξει τον Ανδρέα Παπανδρέου απο την εξουσία” είτε.. λίγα μόλις χρόνια πριν, μιλούσε για καταλήψεις σε πανεπιστήμια και νομιμοποίηση της μαριχουάνας μπαίνοντας και δε μπαίνοντας στη Βουλή.