Ε.Κατσόγιαννου – Τριανταφύλλου: Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά, φάρος Πολιτισμού και μοχλός Βιώσιμης Ανάπτυξης

Γράφει η Έφη Κατσόγιαννου Τριανταφύλλου *

« Η Ελλάδα πρέπει να πρωταγωνιστήσει για τον Πολιτισμό. Η Ελλάδα, αυτό είναι η κληρονομιά της, αυτό είναι η περιουσία της και αν το χάσουμε αυτό δεν είμαστε κανείς», έλεγε η μεγάλη πολιτικός Μελίνα Μερκούρη, η οποία σημάδεψε με το έργο και την προσωπικότητά της τον Πολιτισμό.

Στα δικά της βήματα βαδίζουμε κι εμείς.Oι νέες γενιές, έχοντας τον Πολιτισμό ως θεμέλιο της κοινωνίας, επιδιώκουμε τη δύναμη της Ελληνικής Παράδοσης να τη μετασχηματίσουμε σε  αναπτυξιακή δύναμη για τη χώρα, δημιουργώντας πολλαπλά οφέλη για τις τοπικές μας κοινωνίες.

Με αφορμή τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας συναντά κανείς ήθη και έθιμα, μέρος της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με τις ρίζες τους να χάνονται στα βάθη των αιώνων. Ήθη και έθιμα μέρος της ταυτότητας μας, για άλλους τρόπος ζωής και χρέος, για άλλους Έρευνα ή διασκέδαση. Άλλωστε, έχει μεγάλο ενδιαφέρον ο πολιτιστικός και θρησκευτικός τουρισμός αυτές τις μέρες, με περιοχές ανά την Ελλάδα να δέχονται πληθώρα επισκεπτών αναβιώνοντας ή τελώντας έθιμα που έχουν γίνει ευρύτερα γνωστά, εντυπωσιάζουν και προσελκύουν το ενδιαφέρον. 

Η Ελληνική Επικράτεια είναι «γεμάτη» με Πολιτισμό. Από το πιο μικρό χωριό μέχρι την Αθήνα υπάρχουν έθιμα γνωστά λόγω ορισμένων συγκυριών στο χρόνο και κάποια που τελούνται ευλαβικά χωρίς να είναι ιδιαίτερα διαδομένα ,καθώς οι άνθρωποί που τα διαφυλάττουν ως κόρη οφθαλμού, φοβούνται την αλλαγή ή την αλλοίωση. 

Ωστόσο, η  Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά έχει το εξής εντυπωσιακό.Αλλάζει και εξελίσσεται συνεχώς, μετασχηματίζεται, εμπλουτίζεται, προσαρμόζεται και μεταβιβάζεται βιωματικά στις επόμενες γενιές χωρίς να χάσει την ταυτότητά της, αλλά νοηματοδοτείται εκ νέου μέσω κοινωνικών και πολιτισμικών διαδικασιών. Έτσι, αποτελεί θέλγητρο και πλεονέκτημα του τουρισμό, σημαντικό τομέα για την εκπαίδευση, την απασχόληση και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Με μία μικρή ανασκόπηση στην εορταστική αυτή περίοδο θα συναντήσουμε την κατανυκτική ατμόσφαιρα των εθίμων σε όλη την Ελλάδα. Ξεκινώντας από τις Λαζαρίνες στην Κοζάνη, το έθιμο Μπότηδες στην Κέρκυρα, τη νύχτα των αερόστατων στο Λεωνίδιο, τον ρουκετοπόλεμο, στη Χίο, την περιφορά του Επιταφίου μέσα στη θάλασσα στην Ύδρα, το έθιμο Αδώνια στις Σέρρες, το φλεγόμενο λιμάνι στη Ναύπακτο κατά τη συνάντηση των επιταφίων, την τελετή του Νιπτήρος στην Πάτμο, το κάψιμο του Ιούδα στη Μονεμβασιά, τα τενεκεδένια φαναράκια στη Σαντορίνη, το έθιμο του καλαφούνου στη Ρόδο, τον σαϊτοπόλεμο στην Καλαμάτα, τους αγρυπνιστές στη Βόνιτσα, το έθιμο του ορφανούστο Ρέθυμνο, το ταφικό έθιμο των Ποντίων, την Ανάσταση μέσα στα Κοιμητήρια στην Κοζάνη και άλλα πολλά που συνθέτουν την πλούσια λαογραφική παράδοση.

Η Ελλάδα μια χώρα με μεγάλη Ιστορία και σπουδαίο Πολιτισμό, οφείλει να ακολουθήσει στοχευόμενη περιφερειακή πολιτιστική πολιτική και μέσω συνεργειών να εξάγει Πολιτισμό έχοντας όλα τα εχέγγυα μέσω της δημιουργίας σύγχρονων προγραμμάτων, της ανάπτυξης ψηφιακών εφαρμογών, της διαμόρφωσης του κατάλληλου θεσμικού και διαχειριστικού πλαισίου ώστε να στηρίξει, τη διαφύλαξη και ανάδειξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Η Ελλάδα πρέπει να πρωταγωνιστήσει για τον Πολιτισμό!

Καλό Πάσχα και εύχομαι σε όποια γωνιά της Ελλάδας και αν βρεθείτε να γνωρίσετε την πλούσια ελληνική παράδοση, να ζήσετε τη εμπειρία καθώς θα ταξιδεύετε με έναν μοναδικό τρόπο από το παρελθόν στο σήμερα.

Έφη Κατσόγιαννου Τριανταφύλλου

Ιστορικός, Eρευνήτρια

Συνεργάτης Δημάρχου Κοζάνης

Μέλος ΚΠΕ ΠΑΣΟΚ Κίνημα Αλλαγής

Μέλος Γραμματείας Τομέα Πολιτισμού