Είναι το Κίνημα των Τεμπών το νέο «Πολυτεχνείο»;

Άρθρο-Γνώμης του Δημοσιογράφου Γαβρή Άγγελου.

Το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, με τον άδικο χαμό 57 ανθρώπων, δεν ήταν απλώς ένα σιδηροδρομικό ατύχημα. Ήταν η σπίθα που άναψε μια φωτιά αγανάκτησης στην ελληνική κοινωνία, μια κραυγή που δεν έχει σβήσει ακόμα. Ο κόσμος δεν βγήκε απλώς στους δρόμους να διαμαρτυρηθεί· απαίτησε δικαιοσύνη, διαφάνεια, αλλαγή. Και αυτή η φλόγα συνεχίζει να καίει, όπως κάποτε στο Πολυτεχνείο, όταν μια γενιά σηκώθηκε ενάντια στη χούντα διεκδικώντας «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία».

Το Κίνημα των Τεμπών: Μια νέα μορφή αντίστασης

Η μαζική κινητοποίηση που προκλήθηκε μετά το δυστύχημα δεν οργανώθηκε από κάποιο κόμμα, δεν είχε ηγέτες, δεν χειραγωγήθηκε. Ήταν ένα αυθόρμητο, ακομμάτιστο αλλά βαθιά πολιτικό κύμα οργής. Ένας νέος τρόπος συλλογικής αντίδρασης απέναντι στην κρατική αναλγησία και την ατιμωρησία. Ένα λαϊκό αίτημα για δικαιοσύνη που δεν εκφράστηκε μόνο με μαζικές πορείες, αλλά και με μια διάχυτη δυσπιστία προς το πολιτικό σύστημα συνολικά.

Η τραγωδία των Τεμπών δεν ήταν απλώς ένα τεχνικό λάθος, ούτε μια «κακιά στιγμή». Ήταν το αποτέλεσμα μιας πολιτικής που εδώ και χρόνια αφήνει τις υποδομές να καταρρέουν, που εξυπηρετεί τα καρτέλ και τις ελίτ, που δίνει «ψίχουλα» στους πολίτες την ώρα που η ακρίβεια τσακίζει τη ζωή τους. Από την ανασφάλεια στις μεταφορές και την ενεργειακή αισχροκέρδεια, μέχρι την αδικία στη φορολογία και την τραπεζική αυθαιρεσία, η κοινωνία βλέπει παντού ένα σύστημα που εξυπηρετεί τους λίγους εις βάρος των πολλών.

Η πολιτική εξουσία στη γυάλα της

Αντί να αφουγκραστεί το λαϊκό αίτημα, το πολιτικό σύστημα αντέδρασε στα Τέμπη με τον πιο αναμενόμενο –και πιο απογοητευτικό– τρόπο: με επικοινωνιακά κόλπα, με μετάθεση ευθυνών, με μια προσχηματική «συγγνώμη» που δεν έγινε ποτέ πραγματική ανάληψη ευθύνης.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αντιμετώπισε το έγκλημα των Τεμπών σαν διαχειρίσιμη κρίση, υπολογίζοντας το πολιτικό κόστος αντί να σκύψει με ειλικρίνεια πάνω από τις πληγές της κοινωνίας. Και η αντιπολίτευση, αντί να συντονιστεί σε ένα μέτωπο ανατροπής αυτής της πολιτικής, κατακερματίζεται σε εσωτερικές διαμάχες, αφήνοντας την κοινωνία να αγανακτεί χωρίς ουσιαστική πολιτική έκφραση.

Όπως σημειώνει ο Χάρης Δούκας, δήμαρχος Αθηναίων, «το στοίχημα της επόμενης μέρας είναι η συμμετοχή των πολιτών στη διαμόρφωση της πολιτικής»· όμως, η κεντρική πολιτική σκηνή συνεχίζει να λειτουργεί σε ένα κλειστό κύκλωμα εξουσίας, αποκομμένο από τα πραγματικά προβλήματα του κόσμου.

Από την οργή στη διεκδίκηση – Η ανάγκη για μια νέα Ιδρυτική Διακήρυξη

Το Κίνημα των Τεμπών δεν πρέπει να χαθεί, να ξεθυμάνει ως ένα ακόμα ξέσπασμα οργής. Πρέπει να μετουσιωθεί σε οργανωμένη διεκδίκηση. Να γίνει η βάση για μια νέα πολιτική πρόταση που θα υπερβεί τα αδιέξοδα του σημερινού συστήματος.

Η Ελλάδα χρειάζεται μια νέα Ιδρυτική Διακήρυξη, αντίστοιχη με αυτήν της 3ης Σεπτεμβρίου του 1974, που θα θέσει τα θεμέλια για μια Προοδευτική Αλλαγή. Μια διακήρυξη που θα βασίζεται στη Δικαιοσύνη – όχι μόνο ως θεσμική λειτουργία, αλλά ως κοινωνικό αίτημα:

• Δικαιοσύνη στην οικονομία, ώστε ο πλούτος να κατανέμεται δίκαια και να πάψει η ληστεία των πολιτών από τράπεζες και καρτέλ.
• Δικαιοσύνη στην εργασία, ώστε οι νέοι να μη φεύγουν από τη χώρα, παγιδευμένοι σε μια αγορά που τους εκμεταλλεύεται.
• Δικαιοσύνη στην Παιδεία, ώστε κάθε παιδί να έχει ίσες ευκαιρίες χωρίς ταξικούς φραγμούς.
• Δικαιοσύνη στο κράτος, ώστε να σταματήσει η ατιμωρησία και να υπάρξει πραγματική λογοδοσία.

Όπως λέει και ο καθηγητής κ.Σιακαντάρης, «το διακύβευμα σήμερα δεν είναι απλώς μια κυβερνητική αλλαγή, αλλά η επαναθεμελίωση της δημοκρατίας με όρους δικαιοσύνης και κοινωνικής συμμετοχής».

Το μήνυμα του Κινήματος των Τεμπών

Το Πολυτεχνείο δεν ήταν μόνο η εξέγερση μιας νύχτας· ήταν η αρχή μιας εποχής αγώνων που άλλαξαν την Ελλάδα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και τώρα. Το Κίνημα των Τεμπών δεν πρέπει να γίνει απλώς ένα ιστορικό κεφάλαιο. Πρέπει να γίνει το έναυσμα για μια νέα πολιτική πραγματικότητα, όπου η κοινωνία δεν θα είναι θεατής, αλλά πρωταγωνιστής.

Η πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά αναγκαία προϋπόθεση για την ανατροπή ενός ολόκληρου συστήματος που θεωρεί τον πολίτη δεδομένο. Το ζητούμενο δεν είναι απλώς μια εναλλαγή προσώπων στην εξουσία, αλλά μια θεμελιώδης αλλαγή στον τρόπο που παράγεται η πολιτική στη χώρα.

Το «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία» γίνεται ξανά επίκαιρο, αλλά με έναν νέο όρο στο επίκεντρο: τη Δικαιοσύνη. Και αυτή τη φορά, η Δικαιοσύνη δεν μπορεί να μείνει απλώς ένα σύνθημα. Πρέπει να γίνει πράξη.