Γιώργος Καμίνης: «Το νομοσχέδιο του Υπ. Εργασίας υπονομεύει την Επιθεώρηση Εργασίας και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις»

Σημεία ομιλίας του Βουλευτή Επικρατείας του Κινήματος Αλλαγής Γιώργου Καμίνη την Τρίτη 15 Ιουνίου, κατά τη διάρκεια συζήτησης στην Ολομέλεια της Βουλή του νομοσχεδίου του Υπ. Εργασίας «Για την Προστασία της Εργασίας – Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής «Επιθεώρηση Εργασίας» – Κύρωση της Σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την εξάλειψη της βίας και παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας – Κύρωση της Σύμβασης 187 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για το Πλαίσιο Προώθησης της Ασφάλειας και της Υγείας στην Εργασία – Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 για την ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και της ιδιωτικής ζωής»

• Το νομοσχέδιο υπονομεύει τους δύο παραδοσιακούς πυλώνες προστασίας των εργαζομένων. Ο ένας είναι κρατικός: Η Επιθεώρηση Εργασίας. Ο άλλος πυλώνας είναι κοινωνικός: Οι συνδικαλιστικές ενώσεις των εργαζομένων.

• Η κυβέρνηση φορτώνει την ευθύνη για τον έλεγχο της εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας σε μία “αρχή” που ούτε ανεξάρτητη θα είναι ούτε αποτελεσματική.

• Με την πολιτική υποστελέχωσης της Επιθεώρησης Εργασίας, εξουδετερώνεται εκ προοιμίου το οποιοδήποτε -ούτως ή άλλως- αδιάγνωστο πλεονέκτημα προσφέρει η μετατροπή της σε ανεξάρτητη αρχή.

• Ο νομοθέτης υποχρεούται την ελαστικότητα που εισάγει να την αντισταθμίσει με ισχυρούς και αποτελεσματικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς.

• Προβληματικές είναι οι διατάξεις που υπονομεύουν την εργατική αλληλεγγύη αποστερώντας από τον εργαζόμενο την οργανωμένη συλλογική προστασία των συναδέλφων του. Όπως η διάταξη του άρθρου 59 που ρυθμίζει την περίφημη διευθέτηση εργασίας και είναι ενδεικτική από δύο απόψεις: Κατά πρώτον, παρακάμπτει το θεσμό της συλλογικής σύμβασης και κατά δεύτερον δεν προβλέπει την καταχώρηση της συμφωνίας αυτής στο σύστημα Εργάνη ώστε να είναι γνωστή στις ελεγκτικές αρχές.

• Η ελαστικότητα στην εργασία μπορεί να είναι επιθυμητή σε κάποιες περιστάσεις, ιδιαίτερα όταν την επιθυμεί ο εργαζόμενος. Για να μπορέσει όμως να λειτουργήσει στην πράξη χρειάζονται δυνατοί ελεγκτικοί θεσμοί και προστασία της συλλογικής αυτονομίας των εργαζομένων. Και αυτά, σε αυτό το νομοσχέδιο, δεν τα βλέπουμε.

Ολόκληρη η ομιλία

«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το νομοσχέδιο που συζητάμε ανατρέπει μία σειρά από παραδοσιακές προστατευτικές ρυθμίσεις του εργατικού δικαίου, προκειμένου -όπως υποστηρίζει η Κυβέρνηση- να προσαρμόσει τη νομοθεσία στη σύγχρονη πραγματικότητα. Την πραγματική εμβέλεια της προσαρμογής αυτής θα την αξιολογήσουμε σε βάθος χρόνου.

Όμως από τη σκοπιά των δικαιωμάτων των εργαζομένων μπορούμε ήδη από σήμερα να πούμε ότι το νομοσχέδιο υπονομεύει τους δύο παραδοσιακούς πυλώνες προστασίας τους. Ο ένας είναι κρατικός, η επιθεώρηση εργασίας. Ο άλλος πυλώνας είναι κοινωνικός, οι συνδικαλιστικές ενώσεις των εργαζομένων.

Ως προς τη μετατροπή της επιθεώρησης εργασίας από υπηρεσία ενταγμένη στον κορμό του Υπουργείου Εργασίας σε ανεξάρτητη αρχή μπορούμε να πούμε το εξής: Το γεγονός ότι μια υπηρεσία του δημοσίου την βαφτίζουμε ανεξάρτητη δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι μετουσιώνεται σε μία αρχή που δεν υπακούει τις εντολές ή στις προτροπές της Κυβέρνησης. Και εδώ, όπως άλλωστε και στις περισσότερες ανεξάρτητες αρχές που δεν περιλαμβάνονται μεταξύ των πέντε συνταγματικώς κατοχυρωμένων, ο διορισμός των μελών της εξαρτάται άμεσα ή έμμεσα από την Κυβέρνηση.

Αυτό δεν εκπλήσσει πια κανέναν. Γιατί; Γιατί εσείς της κυβερνητικής πλειοψηφίας με την τελευταία συνταγματική αναθεώρηση καταφέρατε ακόμη και τις πέντε συνταγματικώς κατοχυρωμένες ανεξάρτητες αρχές να τις αποδυναμώσετε, αφού για την ανάδειξη των μελών τους μειώσατε την απαιτούμενη από το Σύνταγμα πλειοψηφία. Ακριβώς για τον λόγο αυτό εμείς την αλλαγή αυτή στο άρθρο 101Α’ του Συντάγματος την καταψηφίσαμε.

Με τη μετατροπή της Επιθεώρησης Εργασίας σε ανεξάρτητη αρχή αυτό το οποίο αποσκοπείτε είναι στην ουσία να απεμπολήσετε την ευθύνη σας, αφού όλοι γνωρίζουμε ότι ο κοινοβουλευτικός έλεγχος επί των ανεξάρτητων αρχών είναι από ισχνός έως ανύπαρκτος. Με λίγα λόγια για τον έλεγχο της εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας από την πολιτεία, εσείς νίπτετε τας χείρας φορτώνοντας την ευθύνη σε μία αρχή που, ούτε ανεξάρτητη θα είναι, ούτε αποτελεσματική. Γιατί το πρόβλημα του Σώματος της Επιθεώρησης Εργασίας, που θα το κληρονομήσει και η προβλεπόμενη στο νομοσχέδιο ανεξάρτητη αρχή, είναι η έλλειψη πόρων, υλικών και κυρίως ανθρώπινων. Αν δηλαδή, συνεχιστεί η ίδια πολιτική υποστελέχωσης της Επιθεώρησης Εργασίας, θα εξουδετερωθεί εκ προοιμίου το οποιοδήποτε ούτως ή άλλως αδιάγνωστο πλεονέκτημα προσφέρει η μετατροπή της σε ανεξάρτητη αρχή.

Τα επιχειρήματα του κ. Χατζηδάκη που ακούστηκαν σε αυτή την Αίθουσα θα γίνονταν απίστευτα, από μένα τουλάχιστον, εάν ο ίδιος δεσμευόταν ρητά και κατηγορηματικά εδώ ενώπιον όλων ότι θα προχωρήσει σε μία γενναία στελέχωση της ανεξάρτητης αρχής. Αυτό δεν το άκουσα ποτέ. Οπότε αυτό που θα αναμένουμε λογικά, αυτό που μπορούμε να αναμένουμε, είναι ότι θα έχουμε μία από τα ίδια, μία Επιθεώρηση Εργασίας στην ουσία αποδυναμωμένη.

Εδώ βρίσκεται ένα από τα κλειδιά του νομοσχεδίου, γιατί αυτό καταργεί σειρά άλλων προστατευτικών διατάξεων με το επιχείρημα ότι αντιβαίνουν στις σύγχρονες απαιτήσεις για πιο ευέλικτες εργασιακές σχέσεις. Ακόμη και αν αυτό αληθεύει, ο νομοθέτης υποχρεούται την ελαστικότητα που εισάγει να την αντισταθμίσει με ισχυρούς και αποτελεσματικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς. Οι καταχρήσεις και οι εν γένει παρανομίες στο πεδίο του εργατικού δικαίου είναι συχνά αφανείς. Γιατί η σχέση μεταξύ εργαζομένου και εργοδότη είναι εγγενώς άνιση. Ανισότητα που ενίοτε συγκαλύπτεται από σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών, η οποία όμως στην πραγματικότητα υποκρύπτει σύμβαση εργασίας.

Αυτό λόγου χάρη μας το λέει εμμέσως αλλά πολύ σαφώς, με τον πολύ προσεκτικό της τρόπο πάντοτε, η Έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας για τις συμβατικές σχέσεις των ψηφιακών πλατφορμών με τους παρόχους υπηρεσιών. Εκεί τονίζεται ότι συχνά οι στερεότυποι συμβατικοί όροι περί παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών είναι παραπλανητικοί, γιατί στην πράξη συγκαλύπτουν σχέσεις εξαρτημένης εργασίας. Απέναντι λοιπόν σε αυτές τις επιχειρήσεις πολλές από τις οποίες είναι πανίσχυρες, χρειάζεται μια ισχυρή και αποτελεσματική Επιθεώρηση Εργασίας.

Δεν αντιμετωπίζουμε όμως καχύποπτα μόνο το μασκάρεμα της Επιθεώρησης Εργασίας σε ανεξάρτητη αρχή. Εξίσου μας προβληματίζουν και οι διατάξεις εκείνες που υπονομεύουν την εργατική αλληλεγγύη αποστερώντας από τον εργαζόμενο την οργανωμένη συλλογική αλληλεγγύη των συναδέλφων του. Δείτε λόγου χάρη τη διάταξη του άρθρου 59 που ρυθμίζει την περίφημη διευθέτηση εργασίας και είναι ενδεικτική από δύο απόψεις. Κατ’ αρχάς διότι παρακάμπτει το θεσμό της συλλογικής σύμβασης και επιτρέπει να εφαρμόζεται το σύστημα της διευθέτησης μετά από έγγραφη ατομική συμφωνία. Και κατά δεύτερο λόγο γιατί για κάποια ανεξήγητη αιτία δεν προβλέπεται η καταχώριση της συμφωνίας αυτής στο σύστημα Εργάνη ώστε να είναι γνωστή στις ελεγκτικές αρχές. Είναι άξιο θαυμασμού ότι, μέσα σε μόνο μία ρύθμιση και με τόσο λιτή διατύπωση η Κυβέρνηση καταφέρνει συγχρόνως να αποδυναμώσει, τόσο την προστασία του κράτους προς τον εργαζόμενο, όσο και τη συλλογική αυτονομία των συναδέλφων του.

Θα σταματήσω εδώ κύριε Πρόεδρε, γιατί ούτως ή άλλως ο χρόνος δεν επαρκεί. Αλλά θα μου επιτρέψετε αυτή την καταληκτική παρατήρηση γιατί πιστεύω ότι εκεί ακριβώς -όπως είπα- βρίσκεται το κλειδί σε αυτό το νομοσχέδιο. Το νομοσχέδιο έχει πολλές θετικές ρυθμίσεις. Και πράγματι από πολλές απόψεις η ελαστικότητα στην εργασία είναι επιθυμητή. Είναι επιθυμητή και για τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας και γιατί την επιθυμούν και πολλοί εργαζόμενοι.

Ωστόσο, για να μπορέσει αυτή η ελαστικότητα να λειτουργήσει στην πράξη χωρίς να διαταράσσονται οι σχέσεις εργασίας και με προστασία του πιο αδύναμου σκέλους, που είναι οι εργαζόμενοι, θέλουμε δυνατούς ελεγκτικούς θεσμούς και προστασία της συλλογικής αυτονομίας των εργαζομένων. Και αυτά, σε αυτό το νομοσχέδιο, δεν τα βλέπουμε.

Σας ευχαριστώ πολύ».