Κατερίνα Σπυριδάκη: “Η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να έχει τον ουσιαστικό ρόλο ανασυγκρότησης στο επίπεδο της τοπικής κοινωνίας”

Ομιλία Αικατερίνης Σπυριδάκη, Βουλευτή Λασιθίου ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών

Κύριε Πρόεδρε.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι

Ο ρόλος που οφείλει να διαδραματίσει η Τοπική και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση είναι καίριος και σημαντικός.

Σε ένα σημείο κρίσιμο για την καμπή της χώρας, μετά από μνημονιακή περίοδο, μετά από υγειονομική και ενεργειακή κρίση και τώρα μέσα σε ένα περιβάλλον κλιματικής αλλαγής και κρίσης η Τ.Α. πρέπει να έχει τον ουσιαστικό ρόλο ανασυγκρότησης στο επίπεδο της τοπικής κοινωνίας, τον πυρήνα, δηλαδή, της χώρας με μία και κυρίαρχη αποστολή, εκείνη της διαχείρισης της καθημερινότητας και της αναβάθμισης της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Η τοπική αυτοδιοίκηση, αποτελώντας το κύτταρο της συμμετοχικότητας του πολίτη στην ενεργό πολιτική, οφείλει να προτείνει και να υλοποιήσει εφαρμόσιμες λύσεις στα καθημερινά προβλήματα και μόνο η ουσιαστική αποκέντρωση πόρων, αρμοδιοτήτων και αναπτυξιακών σχεδιασμών θα οδηγήσει τις Περιφέρειες και τους Δήμους να υλοποιήσουν απρόσκοπτα το βαρυσήμαντο έργο τους δημιουργώντας ισχυρές και συνεκτικές τοπικές κοινωνίες.

Η Τ.Α πρέπει να καταστεί ο κύριος αναπτυξιακός μοχλός της Χώρας και να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο για ένα νέο πρότυπο ώστε να φτάσουμε σε μια ολόπλευρη και βιώσιμη ανάπτυξη με επίκεντρο τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.

Ολόπλευρη γιατί πρέπει να συμβαδίζει με την κοινωνική και πολιτιστική πρόοδο.

Βιώσιμη γιατί πρέπει να σέβεται το περιβάλλον και να είναι ανθεκτική στις κρίσεις.

Και με επίκεντρο τον άνθρωπο γιατί πρέπει να συμβάλλει στην αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων και στην ανάπτυξη της κοινωνικής συνοχής.

Όμως, για να καταστούν εφικτά όλα τα παραπάνω και για να παίξει τον ουσιαστικό της ρόλο η Τ.Α θα πρέπει να τηρηθούν τα προβλεπόμενα από το Σύνταγμα, τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Αυτονομίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τις αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας.

Δηλαδή, να ισχύσει και να γίνει σεβαστή η διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ.

Δυστυχώς, σήμερα, δεν ισχύει ούτε το ένα ούτε το άλλο.

Θέλουμε διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ και έχουμε συγκέντρωση εξουσιών και πόρων στην κεντρική πολιτική σκηνή. Θέλουμε διαφάνεια και συμμετοχικότητα και έχουμε ένα δημαρχοκεντρικό μοντέλο διοίκησης. Θέλουμε ανάπτυξη της κοινωνικής συνοχής και έχουμε κοινωνική απορύθμιση. Θέλουμε αναπτυξιακές παρεμβάσεις και έχουμε ενίσχυση του πελατειακού συστήματος. Χρειαζόμαστε αποκέντρωση και εσείς φέρνεται μια επιλεκτική αποσυγκέντρωση. Έχουμε μεταφορά υποχρεώσεων και ευθυνών στην Τ.Α. χωρίς πόρους, χωρίς βοήθεια, εκδικητικά θα τολμούσα να πω, αντί να έχουμε μεταφορά δικαιωμάτων και ευκαιριών και όλα τα εχέγγυα για να μπορέσει η Τ.Α. να οδηγηθεί στην ανάπτυξη και στην πρόοδο μέσω της αυτοτέλειά της, με διαφάνεια, έλεγχο και στήριξη από την κεντρική πολιτική. Η δυνατότητα της Αυτοδιοίκησης να χειριστεί, με δική της αποκλειστικά αρμοδιότητα, πόρους από το Ταμείο Ανάπτυξης είναι ελάχιστη, ενώ το υπερσυγκεντρωτικό και «επιτελικό κράτος» της ΝΔ διαχειρίζεται, συχνά με αδιαφάνεια, το μεγαλύτερο μέρος των πόρων.

Ακόμα και όταν οι πόροι διατίθενται στην τοπική αυτοδιοίκηση αυτό δεν έχει ως επίκεντρο την ανάπτυξη και την προώθηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου που θα πάει μπροστά τον τόπο αλλά την συντήρηση μιας εξαρτώμενης σχέσης μεταξύ τοπικής αυτοδιοίκησης και κεντρικής πολιτικής, μεταξύ Δημάρχου και Υπουργού, όπου στο πρόβλημα του κάθε δήμου εμφανίζεται ο Μεσσίας Υπουργός ή Βουλευτής να δώσει την οικονομική λύση και να ολοκληρώσει έτσι μια ψηφοθηρική διαδικασία.

Το 2019, η Κυβέρνηση διακήρυξε ότι θα μεταφέρει το 80% των αρμοδιοτήτων του κεντρικού κράτους στις Περιφέρειες και στους Δήμους. Όχι μόνο δε συνέβη αυτό, αλλά αντίθετα προστέθηκαν αρμοδιότητες στους Γενικούς Γραμματείς των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Αλλά και όσες μεταφέρθηκαν ή επιχειρείται να μεταφερθούν, ακόμη και σήμερα, με το υπό ψήφιση νομοσχέδιο, πραγματοποιούνται χωρίς προετοιμασία και επάρκεια πόρων. Με αποτέλεσμα, να εκτίθονται οι φορείς της Τ.Α και οι πολίτες να μην απολαμβάνουν ποιοτικών υπηρεσιών ή να διατρέχουν ακόμη και κίνδυνο, όπως συμβαίνει με την πρόβλεψη του παρόντος νομοσχεδίου για μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων καθαριότητας των οδικών δικτύων, από 1/1/24, δηλαδή μέσα στο χειμώνα, χωρίς οι Δήμοι να διαθέτουν πόρους, προσωπικό, κατάλληλα και σύγχρονα μηχανήματα.

Αυτό δεν είναι μεταβίβαση αρμοδιοτήτων, λέγεται «πετάω το μπαλάκι», εν μέσω κλιματικής κρίσης, σε ότι ξεπερνά τις δυνατότητες διαχείρισης, για να μην έχει ευθύνες το δήθεν «επιτελικό κράτος». Η Κυβέρνηση έχει ανάγκη να κρατήσει τα εύσημα όταν κάποιος ευνοείται από την ‘μοιρασιά’ των πόρων και να αποποιείται της ευθύνης όταν κάτι δεν πάει καλά, να καλύπτεται η ανεπάρκεια ενός δημάρχου πίσω από την δικαιολογία της μη ύπαρξης πόρων και στο τέλος ο μόνος χαμένος σε αυτό το γαϊτανάκι, να είναι ο τόπος μας και το βιοτικό επίπεδο των πολιτών.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι

Το ΠΑΣΟΚ ήταν ο πολιτικός φορέας εκείνος που καθιέρωσε και εδραίωσε τον θεσμό της Τ.Α και είναι διαχρονικά, εκείνο το πολιτικό κόμμα, που στήριξε και ενίσχυσε το θεσμικό ρόλο της Αυτοδιοίκησης στην Πατρίδα μας. Η τακτική που η σημερινή κυβέρνηση συχνά ακολουθούσε ήταν η αποχώρηση της από την Βουλή ή αντίσταση σε κάθε μεγάλη και δημοκρατική μεταρρύθμιση που ενίσχυε το ρόλο της Τ.Α.
Τα τελευταία χρόνια, το ΠΑΣΟΚ- Κίνημα Αλλαγής αντιστάθηκε απέναντι στους αδιέξοδους πειραματισμούς της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ αλλά και στην ουσιαστική και σημαντική αποψίλωση αρμοδιοτήτων και οικονομικών, που δρομολόγησε η ΝΔ, την προηγούμενη τετραετία.
Σήμερα, η Κυβέρνηση έρχεται να ολοκληρώσει το αρνητικό έργο της, με το υπό ψήφιση νομοσχέδιο, για το οποίο από την πρώτη στιγμή ζητήσαμε την απόσυρσή του για λόγους που ανέφερε η ειδική μας αγορήτρια.
Το παρών νομοσχέδιο εισήχθη προς ψήφιση, με σπουδή από την Κυβέρνηση, μόλις πέντε ημέρες πριν τη διεξαγωγή των εκλογών, γεγονός απαράδεκτο και αντιθεσμικό, που αποκαλύπτει τις προθέσεις της ΝΔ, που δεν είναι άλλες από εκλογικές και μικροκομματικές σκοπιμότητες.

Δεν αναμορφώνει το σύστημα διακυβέρνησης Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού, αλλά το αποδιοργανώνει και το παραμορφώνει.
Καταργεί 1.119 Φορείς της Τ.Α, ΝΠΔΔ, Σχολικές Επιτροπές και Κοινωφελείς Επιχειρήσεις χωρίς καμία αξιολόγηση. Η Κυβέρνηση, εν μέσω ακρίβειας, οικονομικής και ενεργειακής κρίσης, δεν έκανε τίποτε για τη δημοσιονομική στήριξη της Τ.Α. Έτσι, αφού οδήγησε σε οικονομική ασφυξία Δήμους, Περιφέρειες και τα Νομικά Πρόσωπά τους, έρχεται τώρα και τα καταργεί. Μάλιστα, στήνει και ένα προεκλογικό “πανηγύρι” ρουσφετιών, αφού Κυβέρνηση θα αποφασίζει τελικά ποιος Φορέας των ΟΤΑ θα σωθεί.
Μετατρέπει τα Δημοτικά Συμβούλια σε μαριονέτες, με διακοσμητικό ρόλο, περιορίζει τα δικαιώματα των παρατάξεων, καταργεί ουσιαστικά το δικαίωμα των Επικεφαλείς των Παρατάξεων να θέτουν προ ημερησίας θέματα, καθιερώνει συνεδριάσεις «δια περιφοράς» και αντιδημάρχους δύο ταχυτήτων.

Οι δήθεν δείκτες επιδόσεων δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα ευχολόγιο, που παραπέμπει τα πάντα σε Υπουργικές Αποφάσεις.

Εμπεριέχει δημοσιονομικές διατάξεις, που μονιμοποιούν την οικονομική μιζέρια των Δήμων. Ενώ πολλές αοριστολογίες αφήνουν περιθώρια επιβάρυνσης των Κ.Α.Π. των Ο.Τ.Α.

Τέλος, είναι εντυπωσιακό το πόσο πολύ η Κυβέρνηση αγνοεί την άποψη των φορέων. Η ΚΕΔΕ, με ομόφωνη απόφασή της, ζήτησε την αναβολή συζήτησης του νομοσχεδίου για μετά τις εκλογές, η ΠΕΔ Κρήτης ζητά την απόσυρση του νομοσχέδιου ενώ η ΠΟΕ-ΟΤΑ μίλησε για εμπαιγμό και πολιτικό αποπροσανατολισμό.
Συμπέρασμα ΚΑΜΜΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ-ΚΑΜΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ-ΚΑΝΕΝΑΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι

Κλείνω με μια αναφορά για την Πατρίδα μου, την Κρήτη.

Η Κρήτη και ιδιαίτερα το Λασίθι μπορούν με δικό τους αναπτυξιακό σχέδιο, αν τους δοθεί η δυνατότητα πρόσβασης στις Ευρωπαϊκές και Εθνικές χρηματοδοτήσεις, να πρωταγωνιστήσουν, αξιοποιώντας τη θέση, το κλίμα, τους ανθρώπους τους, την ιστορία, τον πολιτισμό, την κουλτούρα, τον τουρισμό, τον αγροδιατροφικό τομέα, την ενέργεια, τις νέες τεχνολογίες και την καινοτομία.

Αυτό που χρειάζεται και μπορεί η ιδιαίτερη Πατρίδα μου είναι αυτό που μπορεί και χρειάζεται συνολικά η Τ.Α. Όμως, για να επιτευχθεί απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας, πολιτική βούληση και φυσικά αλλαγή πολιτικής.

Χρειάζεται νομοθέτηση που να λύνει προβλήματα και όχι να τα εντείνει, που να προάγει την διαφάνεια, την αξιοκρατία και την δημοκρατία και όχι να τα στηλιτεύει, που να ανοίγει δρόμους για ανάπτυξη και πρόοδο και όχι απλά να διαφυλάσσει να νότα της Κυβέρνησης και θα ρωτήσω και σε αυτό το νομοσχέδιο. Τι κοινωνικό αποτύπωμα μας αφήνει το παρών νομοσχέδιο;

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η Τ.Α χρειάζεται στήριξη και ανάσα ζωής.
Αφήστε την να «Ανασάνει», αφήστε την «Αναπνεύσει» και να δημιουργήσει μαζί με τους πολίτες, προς όφελος των πολιτών και της χώρας.

Σας ευχαριστώ