Γράφει στο “The Socialist” Ο Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΚΙΝΑΛ, Νίκος Τσούλιας

Του Νίκου Τσούλια

Η επαγγελματική εκπαίδευση είναι το σταθερό πεδίο
παραμέλησής μας. Είναι το πιο βασικό στοιχείο που υστερεί το
εκπαιδευτικό μας σύστημα σε σχέση με τα ομόλογα συστήματα της
Ευρώπης.
Η επαγγελματική εκπαίδευση όμως μπορεί να γίνει παράγοντας
εξορθολογισμού αρνητικών στοιχείων της παιδείας μας, των
επαγγελματικών μας επιλογών, της πλασματικής πανεπιστημιακής
ζήτησης, του συστήματος πρόσβασης, της ανάπτυξης της χώρας
μας.
Η αφετηρία αυτού του αρνητικού φαινομένου έχει ρίζες στην
ιστορία του εκπαιδευτικού μας συστήματος – στην οποία πάντα
είχε συμπληρωματικό και όχι ισοδύναμο ρόλο με εκείνο της γενικής
εκπαίδευσης – αλλά και στη σύγχρονη κοινωνία, στην οποία
επικρατεί μια υποκουλτούρα: της απαξίωσης της χειρωνακτικής
εργασίας, η οποία μετασχηματίζεται ως σκιά στην επαγγελματική
εκπαίδευση. Παράλληλα, υπάρχει η κυρίαρχη εικόνα της επιλογής
εκείνων των επαγγελμάτων που έχουν ισχυρή «κοινωνική
προβολή» και υψηλή οικονομική αναφορά, μια καθαρά
εμπορευματοποιημένη αξιολόγηση.
Η παραδοξότητα είναι προ οφθαλμών και όμως δεν θέλουμε να
τη δούμε. Μπορεί να υπάρξει ποτέ κοινωνία χωρίς χειρωνακτική
εργασία; Και το πιο σημαντικό, μπορεί να γίνει – ιδιαίτερα σήμερα
– σαφής διάκριση μεταξύ πνευματικής και χειρωνακτικής εργασίας,
όταν οι νέες τεχνολογίες αλλά και οι σχετικά παλιότερες έχουν
γεφυρώσει εν πολλοίς το χάσμα μεταξύ των δύο πάλαι ποτέ
παραδοσιακών μορφών εργασίας;
Υπάρχει ένα κρίσιμο συναφές ζήτημα. Πολλοί νέοι δεν
επιλέγουν αυτό που πράγματι θέλουν να σπουδάσουν ή αυτό που
μπορούν να σπουδάσουν. Και αυτό προκύπτει και από την
ελλειμματική λειτουργία του επαγγελματικού προσανατολισμού στο
σχολείο αλλά και από τις υπέρμετρες φιλοδοξίες των οικογενειών

για τα παιδιά τους και από τις λανθασμένες αντιλήψεις των γονέων
περί του καλύτερου δυνατού μέλλοντος των παιδιών τους, στις
οποίες σχεδόν «ταυτίζεται» η ευτυχία με το άλφα ή το βήτα πτυχίο!
Άλλο παράδοξο. Περιεχόμενο εκπαίδευσης, μορφωτικά εφόδια
των νέων, καταμερισμός των πτυχίων και ανάπτυξη της χώρας
συνθέτουν ένα περίεργο μίγμα. Η αγορά εργασίας «ισχυρίζεται»
ότι η εκπαίδευση και κυρίως τα πανεπιστήμια δεν εκπαιδεύουν
κατάλληλα τους νέους για τις ανάγκες της οικονομίας της χώρας
μας. Ταυτόχρονα, χιλιάδες νέοι μας με υψηλά μορφωτικά
προσόντα φεύγουν για χώρες της Ευρώπης, για να βρουν τις
σχετικές με τις σπουδές του εργασίες.
Το ερώτημα τίθεται μόνο του. Έχει η Ελλάδα χαμηλό ποιοτικό
πεδίο ανάπτυξης και εν πολλοίς παραδοσιακές δομές της
οικονομίας και φυσικά οι νέοι δεν μπορούν να αρκεστούν σε αυτή
την εικόνα της υστέρησης ή τα πανεπιστήμιά μας πρέπει να
προσανατολίσουν το περιεχόμενο λαμβάνοντας υπόψη μόνο το
εγχώριο σκηνικό της αγοράς εργασίας;
Προφανώς η εποχή μας έχει αλλάξει πολλά στερεότυπα.
Πρώτον, δεν έχουμε διευθυνόμενη οικονομία, για να συζητήσουμε
μια γραμμική και μονοπαραγοντική σχέση μεταξύ εκπαίδευσης και
εθνικής αγοράς εργασίας. Δεύτερον, η χώρα μας συμμετέχει στην
Ευρωπαϊκή Ένωση και υπάρχει ελευθερία των νέων για τον
εργασιακό χώρο σε άλλη χώρα. Φυσικά, η χώρα μας
«πληγώνεται» που χάνει το πιο δημιουργικό κοινωνικό κομμάτι
της. Αλλά ποιος μπορεί να πει σε έναν νέο του Πολυτεχνείου, για
παράδειγμα, να μείνει εδώ και να εργάζεται ως ντελιβεράς
(προφανώς το επάγγελμα δεν έχει τίποτα το μεμπτό, απλά
βρίσκεται σε αναντιστοιχία με το σχεδιασμό ζωής αυτού του νέου)
από το να βρίσκεται στο Άμστερνταμ και να ασχολείται στο
αντικείμενο των σπουδών του;
Τρίτον, και το πιο σημαντικό, οι νέοι μας – και ιδιαίτερα οι
έντονα μορφωμένοι – έχουν κατακτήσει τις νέες τεχνολογίες, ζουν
στην Ελλάδα αλλά η πατρίδα τους είναι εκτός εποχής. Η οικονομία
της και το παραγωγικό της μοντέλο κοιτάζουν το χθες. Το πολιτικό
μας σύστημα έχει τοξικότητα. Τα δύο μεγάλα κόμματα «εκκρίνουν»
μίσος. Κύριο μέλημά τους είναι το πώς θα πλήξει το ένα το άλλο.
Νεοφιλελευθερισμό, συντηρητισμό, αυταρχισμό ευαγγελίζεται η μια
πλευρά, λαϊκισμό, αριστερισμό και ανόητη επαναστατικότητα η
άλλη.
Οι νέοι βλέπουν το μέλλον να έρχεται όλο και πιο γρήγορα.
Νιώθουν τον κόσμο να συμπιέζεται όλο και πιο πολύ. Έχουν ήδη

τον ψηφιόκοσμο ως κομμάτι της πραγματικότητάς τους.
Ονειρεύονται, σχεδιάζουν τη ζωή τους στα όλο και πιο νέα
γυρίσματα των καιρών, στην αιχμή των αυριανών εξελίξεων, στην
ομορφιά της ζωής.
Η παραδοξότητα εδώ δεν ισχύει. (Το φοβερά κυνικό είναι ότι
«δεν γίνεται καν κουβέντα»). Απλά αντιπαρατίθενται εικόνες του
μέλλοντος με εικόνες του παρόντος. Ελπίδα μας είναι να γεννηθεί
ένα μορφωτικό κοινωνικό ρεύμα, να καλλιεργήσει στη χώρα μας
εύφορο έδαφος για το αύριο. Η μαγιά υπάρχει: μια νεολαία με
πλούσια εκπαιδευτικά και μορφωτικά προσόντα.

Στείλε κι ΕΣΥ την δική σου άποψη στο grthesocialist@gmail.com