“Ο Ανδρέας τα έλεγε για τη Γερμανία από το 1992…” -Toυ Νίκου Μποζιονέλου

Ο Νίκος Μποζιονέλος θυμάται μια, προ 30 ετών, ομιλία του Ανδρέα Παπανδρέου και τη συγκρίνει με το σήμερα

Δεν είναι λίγες οι φορές που λόγια του μεγάλου Ανδρέα Παπανδρέου, τρεις και βάλε δεκαετίες πριν, επιβεβαιώθηκαν μέχρι… κεραίας. 

Ήταν 28 Ιουλίου 1992 όταν έλαβε χώρα στη Βουλή συζήτηση σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών για την περιβόητη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Το ΠΑΣΟΚ ήταν τότε αξιωματική αντιπολίτευση μετά το βρώμικο ’89 και τις τρεις εκλογικές αναμετρήσεις. Το κίνημα είχε ψηφίσει υπέρ της συνθήκης με το εξής σκεπτικό: «Το ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να πει στον λαό μόνο τα αναμενόμενα οφέλη, ούτε να ωραιοποιήσει την εικόνα. Αντίθετα, πρέπει να τονίσει με ειλικρίνεια το κόστος αυτής της προσαρμογής». 

Κόστος προσαρμογής, λοιπόν. Τι εννοούσε ο Ανδρέας; «Παραμένει το ερώτημα αν πορευόμαστε προς μια “ευρωπαϊκή Γερμανία” ή προς μία “γερμανική Ευρώπη”» είχε πει, από βήματος Βουλής. Αναφερόμενος ότι τότε η (λίαν προσφάτως ενωμένη) Γερμανία αύξησε το επιτόκιο, την ώρα που όλοι στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ ήταν ενάντιοι «διότι η πορεία προς την ύφεση είναι σαφής. Εύλογα διερωτάται κανείς σε ποιο μέτρο μπορεί να στηρίζεται η Ευρώπη στη γερμανική αλληλεγγύη».

Ο Παπανδρέου το είχε πάει και παρακάτω. «Στο πλαίσιο της ΕΟΚ σοβεί πάντα η σύγκρουση Βορρά και Νότου. Και αυτό γιατί η ενιαία αγορά, όταν απουσιάζει κάθε άλλη ουσιαστική πολιτική σύγκλισης και συνοχής πολύ υψηλότερου επιπέδου, οξύνει τις αντιθέσεις. Εάν δεν υπάρξουν κάποια ουσιαστικά μέτρα, κάποιες αποτελεσματικές παρεμβάσεις, θα μεγαλώσουν οι αποστάσεις και οι αποκλίσεις ανάπτυξης ανάμεσα στις πλούσιες και τις φτωχές περιφέρειες».

Θα μεγαλώσουν οι αποστάσεις και οι αποκλίσεις… Σας θυμίζει κάτι; 

«Για μένα είναι σαφέστατο. Σημαίνουν ότι ήδη προβλέπονται, έστω και αν δεν ομολογούνται, δύο ταχύτητες στην Ενωμένη Ευρώπη. Ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη μας το τεράστιο κοινωνικό κόστος και τις εκρηκτικές κοινωνικές καταστάσεις τις οποίες θα αντιμετωπίζουμε σε αυτή την πορεία τουλάχιστον για τις χώρες του Νότου» προσέθεσε τότε, σε εκείνη την ομιλία του, ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ.

Η αλήθεια είναι ότι εκείνη τη μέρα στην ομιλία του στη Βουλή ο Ανδρέας επιχείρηση όχι να αντιτεθεί στο κοινό ευρωπαϊκό όραμα, αλλά, αντιθέτως, να το διαχωρίσει και να το «προστατεύσει» από την πλήρη επικράτηση των τραπεζών και των εθνικών εγωισμών όπως αποτυπώνονται στην ουσία της Συνθήκης, θυμίζοντας πολύ περισσότερο τον μετέπειτα ξεχασμένο Ανδρέα Παπανδρέου που το 1960, έχοντας επιστρέψει από την Αμερική υπερασπιζόταν με πάθος την προσπάθεια του Κωνσταντίνου Καραμανλή να συνδέσει την Ελλάδα με την ΕΟΚ, ειδικά στο σχετικό βιβλίο του για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, παρά τα μετέπειτα…

Εκείνη την περίοδο ήταν και στη συζήτηση και η ενοποίηση του νομίσματος: «Δεν αρκεί η ενιαία αγορά και το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα για να αντιμετωπίσει η Ευρώπη τις προκλήσεις του μέλλοντος. Απαιτείται η διαμόρφωση μιας αναπτυξιακής ευρωπαϊκής πολιτικής» υποστήριζε. 

Πέρασαν 30 ολόκληρα χρόνια. Δικαιώθηκε ο Ανδρέας ή όχι; Αν δει κανείς τις επιλογές των γερμανικών κυβερνήσεων, θα διαπιστώσει ότι… έπεσε διάνα σε όλες τις προβλέψεις του. Η ναυαρχίδα της Ευρώπης ονόματι Γερμανία φρόντιζε συστηματικά να προστατεύει τα συμφέροντά της αδιαφορώντας για τις συνέπειες που θα είχαν οι πολιτικές της στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Απαιτούσε την τιμωρία των χωρών που παραβίαζαν τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, αν και η ίδια παραβίαζε τους όρους της (τα γνωστά εμπορικά πλεονάσματα). Απέρριπτε όλες τις προτάσεις που είχαν στόχο να περιορίσουν την απόσταση ανάμεσα στις ισχυρές και στις αδύναμες χώρες-μέλη της ΕΕ και της Ευρωζώνης. Αντιστάθηκε σθεναρά στις πολιτικές άλλων χωρών (π.χ. της Γαλλίας) που προέκριναν την εμβάθυνση έναντι της διεύρυνσης.

Μετέφερε με τη συνδρομή των πρόθυμων συμμάχων της το κέντρο βάρους για τη λήψη των αποφάσεων στην ευρωζώνη στο Eurogroup, δηλαδή σ’ ένα όργανο που δεν προβλέπεται σε καμία συνθήκη και εκβίασε, με την απειλή της εξόδου από το ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ενωση, τις χώρες που είχαν μεγάλο χρέος αν δεν ακολουθούσαν με θρησκευτική ευλάβεια τη γραμμή της – όπως την Ελλάδα. 

Άλλωστε, χρόνια μετά, ο Γερούν Ντάισελμπλουμ παραδέχθηκε ότι το πρώτο μέλημα των Ευρωπαίων την εποχή της ελληνικής κρίσης δεν ήταν η σωτηρία της Ελλάδας, αλλά η σωτηρία των γερμανικών και γαλλικών τραπεζών που ήταν φορτωμένες με ελληνικά ομόλογα-σκουπίδια. Λες και δεν το ξέραμε… 

Σήμερα; Σήμερα που η Γερμανία δεν μπορεί να έχει πια φτηνό ρωσικό αέριο για να στηρίξει τη βιομηχανία της και υποχρεώνεται να ξοδέψει 100 δισ. ευρώ για αμυντικές δαπάνες, το ερώτημα που είχε θέσει ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1992 πρέπει να διατυπωθεί λίγο διαφορετικά: «Η Γερμανία υπεράνω όλων ή η Γερμανία έναντι όλων;».

Αν είσαι socialιστής, τα λέμε κι από Facebook, Twitter & Instagram