Οι νέοι μιλούν για το Πολυτεχνείο – Μιχαέλα Σαρρή: “50 χρόνια μετά δεν φτάνει να συγκινούμαστε, οφείλουμε να οργανωνόμαστε ξανά.”

Γράφει η Μιχαέλα Σαρρή, Γραμματέας ΠΑΣΠ ΕΜΠ

Συμπληρώνεται, φέτος, μισός αιώνας από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, μια εκ των σπουδαιότερων πτυχών της σύγχρονης ιστορίας που ταυτίστηκε με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην χώρα μας. Το τρίπτυχο “Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία” και το αίμα των νεκρών μαθητών, φοιτητών και των απλών πολιτών που συσπειρώθηκαν στον χώρο του Πολυτεχνείου, θα αποτελούσε τον οδηγό για μεγάλες καταλυτικές αλλαγές στην πολιτεία και στην κοινωνία μας στο εγγύς μέλλον. Το Πολυτεχνείο έθετε, άλλωστε, μπροστά σε ιδιαίτερες ευθύνες και καινούρια δεδομένα τις δημοκρατικές δυνάμεις  που θα κυβερνούσαν τον τόπο. Οι αξίες και τα ιδανικά που διαμορφώθηκαν μέσα από τα γεγονότα του Νοεμβρίου του ‘73, αποζητούσαν την θεσμική τους ολοκλήρωση στο πλαίσιο της Δημοκρατίας και της κοινωνικής προόδου.

Δυστυχώς, με την πτώση της δικτατορίας λίγους μήνες μετά και παρά την εδραίωση του δημοκρατικού πολιτεύματος, δεν εξαλείφθηκαν όλα τα ακροδεξιά και χουντικά κατάλοιπα από την ελληνική κοινωνία, με αποκορύφωμα την αποτρόπαια πολιτική δολοφονία του αριστερού καθηγητή Ν. Τεμπονέρα από τον πρόεδρο της ΟΝΝΕΔ Αχαΐας Γ.  Καλαμπόκα.  

Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί πως στις δεκαετίες που ακολούθησαν την εξέγερση του Πολυτεχνείου, η χώρα μας έκανε μεγάλα βήματα προς τον εκδημοκρατισμό της και την θεμελίωση ενός κράτους πρόνοιας. Πρωταγωνιστικό ρόλο στις αλλαγές αυτές έπαιξαν οι κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου. Κατά την δεκαετία του 80 δημιουργήθηκε το Ε.Σ.Υ. (Εθνικό Σύστημα Υγείας) και εξασφαλίστηκε η απρόσκοπτη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας για όλους τους πολίτες, κατακτήθηκαν εργασιακά και συνδικαλιστικά δικαιώματα και ελευθερίες, ψηφίστηκε ο νόμος για την Παιδεία το 1982, ο οποίος κατοχύρωνε το αυτοδιοίκητο των Πανεπιστημίων καθώς και την αύξηση των δαπανών για το χώρο της παιδείας. Παράλληλα πραγματοποιήθηκαν κινήσεις για την τόνωση της εθνικής οικονομίας με την ενεργοποίηση του αγροτικού πληθυσμού και την αναγέννηση της αγροτικής παραγωγής, ενώ ακόμα κατοχυρώθηκε η ισότητα των δυο φύλων με μεταρρυθμίσεις στο οικογενειακό δίκαιο. Στην τόνωση της δημοκρατίας έπαιξε, επιπλέον, καθοριστικό ρόλο η κατάργηση των πιστοποιητικών πολιτικών φρονημάτων και η αναγνώριση της εθνικής αντίστασης, που προώθησε την εθνική συμφιλίωση και θεράπευσε, έτσι, κάποιες από τις πληγές του εμφυλίου. 

Αποτελεί, όμως, αδιαμφισβήτητη αλήθεια ότι στις μέρες μας, και μετά από τις συνεχείς κοινωνικοοικονομικές κρίσεις που έπληξαν την χώρα μας, τα μηνύματα και οι αξίες του Πολυτεχνείου δεν αντικατοπτρίζονται πλήρως στον τρόπο λειτουργίας του κράτους. Οι πολιτικές που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια και ιδιαιτέρως την τελευταία τετραετία, έχουν ως αποτέλεσμα την συνεχή αμφισβήτηση και την σταδιακή συρρίκνωση των κεκτημένων του τότε, καθώς και επιφέρουν και την ακύρωση της μεγάλης παρακαταθήκης της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. 

Πενήντα χρόνια μετά, το Πολυτεχνείο παραμένει ζωντανό. Και αυτό, διότι οι αξίες που εμπέδωσε στην Ελληνική κοινωνία παραμένουν ζωντανές και επηρεάζουν ακόμα και σήμερα τις συνειδήσεις των πολιτών αυτού του τόπου.  Πενήντα χρόνια μετά, συγκινούμαστε ακόμα και οργανωνόμαστε ξανά. Γιατί το σύνθημα “Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία” παραμένει επίκαιρο. Γιατί τώρα, εξαιτίας μιας σειράς κυβερνητικών αποφάσεων, το ψωμί λιγοστεύει, η παιδεία υποβαθμίζεται και οι ελευθερίες συρρικνώνονται. 

Συνιστά απλή διαπίστωση ότι, πλέον, οι τιμές στα βασικά αγαθά είναι απλησίαστες για μια μεγάλη μερίδα συμπολιτών μας, πόσω μάλλον όσον αφορά τις οικογένειες που αναγκάζονται να συντηρούν 2 και παραπάνω σπίτια (λόγω π.χ. των φοιτητών που σπουδάζουν μακριά από τον τόπο μόνιμης κατοικίας τους). Ποια είναι, όμως, η απάντηση της κυβέρνησης στο κύμα ακρίβειας και στην λιτότητα; Είναι η εξασφάλιση καλύτερων μισθών σε συνδυασμό με καλύτερες συνθήκες εργασίας; Είναι, μήπως, μέτρα μόνιμου χαρακτήρα που ανακουφίζουν τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα; Μήπως προχωράει σε μείωση της φορολογίας (π.χ. ΦΠΑ και έμμεσος φόρος στα καύσιμα, οι λεγόμενοι οριζόντιοι φόροι που είναι ίδιοι για όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως εισοδήματος); Δυστυχώς, η απάντηση σε όλα τα ερωτήματα είναι αρνητική. Αντ’ αυτού, η κυβέρνηση νομοθετεί εις βάρος των εργαζόμενων, με το νέο αντεργατικό νομοσχέδιο Άδωνι που φέρνει την διεύρυνση του ωραρίου και καταργεί εμμέσως το οκτάωρο, και επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τους ελεύθερους επαγγελματίες με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο, παραμένοντας πιστά αντίθετη στην προοδευτική φορολόγηση που θα έπρεπε να υφίσταται. 

Εκτός όλων αυτών, η κυβέρνηση επιδιώκει συν τοις άλλοις να στερήσει από τον λαό και την αξιοπρέπειά του, μετατρέποντάς τον σε επαίτη. Διαφαίνεται ότι αντιλαμβάνεται τον ελληνικό λαό ως ένα κακομαθημένο, αντιδραστικό και αχάριστο νήπιο, που στην προσπάθειά της να σταματήσει την κλάψα του, το χαρτζιλικώνει με youth pass, market pass και μικρά επιδόματα χωρίς ουσιαστικό αντίκτυπο και χωρίς να δημιουργεί κίνητρα. Επί της ουσίας, εξαγοράζει την σιωπή και την υπομονή των πολιτών με την ελπίδα να παραβλέψουν την ανικανότητά της να τους προστατεύσει και να τους παρέχει τα αυτονόητα.

Όσον αφορά την Παιδεία, η πραγματικότητα σήμερα είναι ότι τα δημόσια Πανεπιστήμια ασθμαίνουν και η κυβέρνηση, η οποία θα έπρεπε να αποτελεί τον γιατρό τους, αντί να προσπαθήσει να τα κάνει να ανασάνουν, αυτή έχει επιστήσει όλη της την προσοχή στην ίδρυση ιδιωτικών τριτοβάθμιων ιδρυμάτων. Είναι άκρως υποκριτικό ο αρμόδιος φορέας για την δημόσια Παιδεία να είναι και αυτός που αδιαφορεί ως επι το πλείστον για αυτήν, έχοντας μετατοπίσει πλήρως την ατζέντα της δημόσιας συζήτησης σε κάτι άλλο. Άραγε εθελοτυφλεί μπροστά στα χρόνια νοσήματα των Πανεπιστημίων; Ή μήπως οι περιβόητες αλλαγές που έφερε δεν ήταν, τελικά, ένα απλό επικοινωνιακό πυροτέχνημα που με την πάροδο της ώρας χάθηκε; Αντί να δημιουργήσει τις συνθήκες για την βέλτιστη φοίτηση στα Ελληνικά Πανεπιστήμια, θεσπίζοντας π.χ. έναν μηχανισμό αξιολόγησης στον οποίο μετέχουν και οι φοιτητές, εκσυγχρονίζοντας τα προγράμματα σπουδών, επιδιορθώνοντας τις υποδομές (απαρχαιωμένα εργαστήρια, εξοπλισμοί που δεν λειτουργούν), διασυνδέοντας τα περαιτέρω με την αγορά εργασίας και ενισχύοντας τον θεσμό της πρακτικής άσκησης με δυνατότητες σε εσωτερικό και εξωτερικό (ώστε όλοι να γνωρίζουμε τι θα αντιμετωπίσουμε στο μέλλον ως εργαζόμενοι), επιλέγει εσκεμμένα να παραβλέπει την σημερινή ακαδημαϊκή καθημερινότητα. Ας εντυπωσιάσει τους αναγνώστες το γεγονός ότι τα τελευταία 5 χρόνια, από την στιγμή της ανάληψης της εξουσίας από την Νέα Δημοκρατία, δεν έχουμε ακούσει τίποτα για όλα αυτά. Ακούσαμε, όμως, για τον νόμο για τις διαγραφές φοιτητών, αλλά δεν είδαμε στην πράξη κάτι που να διευκολύνει και την γρηγορότερη περάτωση των σπουδών μας. 

Last but not least, έχουμε το αίτημα για ελευθερία. Το ανθρωπιστικό έγκλημα που συντελείται στην Παλαιστίνη, με τους θανάτους πλέον να ξεπερνούν τις 10.000, είναι ίσως η πιο κραυγαλέα απόδειξη ότι η ελευθερία για πολλούς συνανθρώπους μας όχι μόνο δεν είναι δεδομένη, αλλά απειλείται με τον πιο τερατώδη τρόπο. Η σοκαριστική πραγματικότητα είναι ότι η κατοχική δύναμη του Ισραήλ έχει διακόψει όλες τις επικοινωνίες και το διαδίκτυο στην Λωρίδα της Γάζας, και αυτή την στιγμή διαπράττει μαζικές σφαγές. Αν μπορούμε να κάνουμε κάτι, είναι να μην μείνουμε σιωπηλοί μπροστά σε αυτή την εθνοκτονία. Αντιστοίχως, οφείλουμε να μην μένουμε αμέτοχοι μπροστά και σε όλα αυτά που συμβαίνουν στην χώρα μας. Αυτό ήταν, άλλωστε, και ένα από τα κύρια διδάγματα του Πολυτεχνείου. Ας εστιάσουμε, λοιπόν. Από την υιοθέτηση διχαστικού ακροδεξιού λόγου μέσα από κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης τοποθετημένα σε κομβικές θέσεις, από την παγίωση της αστυνομοκρατίας και τα αυξημένα περιστατικά αστυνομικής βίας, επιβολής και καταστολής, έως την έλλειψη αντικειμενικής και αμερόληπτης ενημέρωσης από τα Μέσα – με την Ελλάδα να τερματίζει 107η όσον αφορά την Ελευθεροτυπία ανάμεσα σε 180 χώρες – λόγω των συχνών οικονομικών δώρων που λαμβάνουν από την κυβέρνηση, αλλά και έως τις παρακολουθήσεις πολιτικών προσώπων, επιχειρηματιών και δημοσιογράφων και τις προσπάθειες συγκάλυψης όλων αυτών με ωμές παρεμβάσεις στις Ανεξάρτητες Αρχές. Διενεργείται, λοιπόν, μια απόπειρα εκφυλισμού της δημοκρατίας. Κι αυτό οφείλει να μην μας αφήνει ατάραχους, αλλά να μας κινητοποιεί παραπάνω. Γιατί, στο τέλος της ημέρας, η δημοκρατία είναι θέμα μόνιμου αγώνα. 

Όπως γίνεται σαφές, τα μηνύματα του Πολυτεχνείου είναι ακόμα επίκαιρα, παρατηρώντας την εξαθλίωση των οικονομικά ασθενέστερων συμπολιτών μας, την παγίωση του φασισμού στην ελληνική κοινωνία και την αναβίωση διχαστικών αισθημάτων στο σύνολο του λαού. Είναι, λοιπόν, χρέος όλων μας να τα διαφυλάξουμε, υπερασπιζόμενοι, παράλληλα, τα κεκτημένα της Δημοκρατίας και της ελευθερίας στην έκφραση και στην ίδια την ζωή. Πενήντα χρόνια μετά, λοιπόν, δεν φτάνει να συγκινούμαστε, αλλά οφείλουμε να οργανωνόμαστε ξανά. Για τις διεκδικήσεις μας, σήμερα.