“Όταν το ΠΑΣΟΚ ήπιε το νερό της Στυγός” -Toυ Διονύση Ασημιάδη

Τον τελευταίο καιρό «καλλιεργείται» , στους κόλπους της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας μία αντίληψη σύμφωνα με την οποία το ΠΑΣΟΚ έχει πεθάνει και πρέπει να αναζητηθεί νέος φορέας ικανός να ανταποκριθεί στις ανάγκες της εποχής και να αφομοιώσει τις νέες αντιλήψεις που διέπουν τις κοινωνίες της Ευρώπης .  

Ο «μύθος» γύρω από το θάνατο του ΠΑΣΟΚ , καταρρέει πολύ εύκολα ακριβώς γιατί η φύση του κόμματος είναι αυτή που κατοχυρώνει την αθανασία του .   

Στις 3 Σεπτέμβρη του 1974 , ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν συγκρότησε απλά ένα πολιτικό κόμμα μαζών , έθεσε τις βάσεις για την δημιουργία ενός κόμματος-κινήματος , κάτι το οποίο πραγματοποιήθηκε σε πολύ λίγες χώρες της Ευρώπης ειδικά στην σοσιαλδημοκρατική οικογένεια .  

Τα δομικά του ΠΑΣΟΚ αλλά και οι συνεχείς αγώνες του όχι μόνο από τη στιγμή της ίδρυσης του αλλά όλα τα χρόνια παρουσίας του στην πολιτική ζωή της Ευρώπης , το καθιστούσαν νέο κοινωνικό κίνημα .  Θα μπορούσε να πει κανείς ότι αποτελούσε το κοινό σημείο ανάμεσα στις δεκατρείς κατηγορίες των νέων κοινωνικών κινημάτων .  Αυτό αποδεικνύεται έμπρακτα τόσο από τις μορφές οργάνωσης του όσο και από το πλούσιο ρεπερτόριο δράσης του .   Όλες οι κατηγορίες τους έβρισκαν λόγο μέσω ειδικών ομάδων στο εσωτερικό του κόμματος . 

Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η ομάδα γυναικών του ΠΑΣΟΚ υπό την ηγεσία της Μαργαρίτας Παπανδρέου αλλά και η φοιτητική και μαθητική οργάνωση της ΠΑΣΠ και της ΠΑΜΚ που συνέβαλλαν στην επίτευξη ριζικών αλλαγών στον χώρο της παιδείας. Στους εργατικούς αγώνες η ΠΑΣΚΕ έδινε καθημερινές και αδιάκοπες μάχες  . Μάλιστα καταρρέουν την αντίληψη των τότε νέων κοινωνικών κινημάτων , που έρχονταν σε σύγκρουση με τις παραδοσιακές κομματικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις.  

Το ΠΑΣΟΚ υπήρξε ένα νέο μαζικό κοινωνικό κίνημα το οποίο απέκτησε κομματική οργάνωση . Ως κόμμα εξουσίας όμως δεν έχασε τον κινηματικό του χαρακτήρα και ήταν σε θέση οποιαδήποτε στιγμή να αφομοιώνει τα αιτήματα της κοινωνίας και να τα προσαρμόζει στις εκάστοτε πολιτικές συγκυρίες. 

Ταυτόχρονα η πολιτική ιδεολογία που επέλεξε να έχει αποτελούσε μία τομή για την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατική οικογένεια. Πρώτη φορά στα χρονικά της ιστορίας της  βρέθηκε πολιτικό κόμμα το οποίο να διαθέτει έντονη ριζοσπαστική ιδεολογία με τον αναγκαίο πολιτικό ρεαλισμό ώστε να εξασφαλίζει την ευημερία του κοινωνικού συνόλου , χωρίς να του υπόσχεται ουτοπικές αστοχίες για αποκλειστικά  ψηφοθηρικούς λόγους.   Η ιδεολογία αυτή αποτέλεσε κατά μία έννοια αυτόνομη πολιτική ιδεολογία καθώς κατάφερε να ανακαλύψει την χρυσή τομή ανάμεσα στον Μαρξισμό και στον Μπερνασταινισμό .  Η ιδρυτική του διακήρυξη αποτελεί ένα «μείγμα» μαρξιστικών και σοσιαλδημοκρατικών στοιχείων , τα οποία της επέτρεψαν να κυριαρχήσει τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.  Η λαϊκή κυριαρχία και η κοινωνική απελευθέρωση αποκαλύπτουν την μαρξιστική ταυτότητα που ήθελε να αποδώσει στο κόμμα ο Ανδρέας Παπανδρέου και φυσικά ο «αριστερός» πυρήνας του ενώ η δημοκρατική διαδικασία και η εθνική ανεξαρτησία είναι σοσιαλδημοκρατικά χαρακτηριστικά.  Η δημοκρατία και η διαδικασία με την οποία αυτή επιτυγχάνεται αποτελεί κεκτημένο των Ευρωπαίων σοσιαλιστών από την πρώτη μέρα της συγκρότησης τους . Η αναγνώριση του αστικού κράτους και η συνεχείς βελτίωση του μέσω κοινωνικών μεταρρυθμίσεων δεν υπονομεύει τις μαρξιστικές αντιλήψεις αλλά τις τοποθετεί σε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο .   Ο ρεαλισμός είναι αναγκαίος αφενός για να μην περιμένει ένας λαός περισσότερα από όσα έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει , αφετέρου για να είναι σε θέση να βελτιώνει τις συνθήκες διαβίωσης του.  Ο συνδυασμός λοιπόν σοσιαλδημοκρατίας και μαρξισμού είναι αυτό που φέρνει το ΠΑΣΟΚ σε ρήξη με τα παραδοσιακά κόμματα και της δική τους οικογένειας αλλά και της Αριστεράς .  Πιο απλά ο μαρξισμός δίνει στο κόμμα και στα μέλη του τον απαραίτητο ριζοσπαστισμό για να προχωρήσουν στην αλλαγή του πολιτικού σκηνικού , ενώ η σοσιαλδημοκρατία συγκρατεί την απαραίτητη ριζοσπαστικότητα ώστε να έχει επιτυχία το εγχείρημα. 

Τα χαρακτηριστικά κόμματος-κινήματος αλλά και η πρωτότυπη ιδεολογία που εμφάνισε αποτέλεσαν το «νερό της Στυγός» με το οποίο το ΠΑΣΟΚ πέρασε στην αθανασία . Με αυτή την αλληγορία αυτή καταρρέει η κοινοτυπία  , την οποία δυστυχώς χρησιμοποιούν και αρκετοί πολιτικοί αναλυτές , ότι έχει πραγματοποιήσει τον κύκλο του και θα διαλυθεί .  

Το ΠΑΣΟΚ δεν διαλύεται γιατί αποτελεί κίνημα με δική του αυτόνομη ιδεολογία . Όπως δεν καταρρέει ποτέ κανένα κίνημα , όπως επίσης και καμία ιδεολογία έτσι δεν διαλύεται και το ΠΑΣΟΚ .  Οι συζητήσεις που πρέπει να γίνονται δεν πρέπει να αφορούν το μέλλον του κόμματος αλλά το μέλλον του φορέα που θα το εκφράσει . Οι διάφοροι λάθος πολιτικοί χειρισμοί ορισμένων ηγετών του , δεν σημαίνει πως πρέπει να χαρακτηρίζουν το κόμμα συλλογικά αλλά τους προσωπικούς χειρισμού ενός πολιτικού αρχηγού σε μία δεδομένη χρονική στιγμή .  Φυσικά πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν και οι ενδεχόμενες πιέσεις αλλά και ο όγκος των προβλημάτων που καλείται κάποιος να αντιμετωπίσει.   Τα προαναφερθέντα διογκώνονται ακόμη περισσότερο όταν πρόκειται για κόμμα εξουσίας . Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση τα λάθη πρέπει να διορθώνονται  και να συμβάλλουν όλοι στο να αντιμετωπίζεται η κρίση με επιτυχία.

Το ΠΑΣΟΚ λοιπόν όχι δεν μόνο δεν έχει πεθάνει αλλά θα συνεχίσει να παραμένει ο κυρίαρχος εκφραστής της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας . Η προσπάθεια υπονόμευσης του  γίνεται για καθαρά  για μητροπολιτικούς λόγους . Άλλωστε η ποσοστική του πτώση οδηγεί στο περιθώριο την ελληνική σοσιαλδημοκρατία και συνεισφέρει στην ανάδειξη περιθωριακών κομμάτων χωρίς ουσιαστική πολιτική ταυτότητα , η «ζωή» των οποίων είναι σύντομη . Όταν αντιμετωπιστεί η κρίση , θα διαλυθούν αυτόματα , όπως ακριβώς έγινε πολλές φορές από το 1974 έως το 2012.