Παρέμβαση Παπανδρέου στο Συμβούλιο της Ευρώπης: “Η διασφάλιση της δημοκρατίας απαιτεί ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς να αντιστέκονται στις πιέσεις ισχυρών συμφερόντων, τα λόμπυ και την διαφθορά.”

Στις 7-8 Δεκεμβρίου 2023 ο Γιώργος Α. Παπανδρέου προήδρευσε, με την ιδιότητα του Επικεφαλής της Επιτροπής της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Δημοκρατία, στο Διεθνές Συνέδριο «Χρήμα και Δημοκρατία – μια δυσάρεστη σχέση» που διοργάνωσε η Επιτροπή της Βενετίας και η Ακαδημία για την Ευρωπαϊκή Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Κολωνία. 

Το Συνέδριο διερεύνησε τρόπους με τους οποίους μπορεί  να περιοριστεί ή ακόμη και να αποτραπεί η επιρροή του χρήματος στη δημοκρατική λήψη αποφάσεων, με έμφαση στο ρόλο των «ολιγαρχών» στη δημόσια ζωή και τις προκλήσεις για τη δημοκρατία παγκοσμίως. 

Συνοψίζοντας τα συμπεράσματα του Συνεδρίου μαζί με τον Υπουργό Δικαιοσύνης της Ουκρανίας, Denis Maliouska, και την Διευθύντρια της Ακαδημίας για την Ευρωπαϊκή Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Αngelika Nussberger, ο Γιώργος Α. Παπανδρέου τόνισε μεταξύ άλλων ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί να κατανοήσουμε οτι η μεγάλη ανισότητα και συγκέντρωση πλούτου σε χέρια λίγων παγκοσμίως μεταφράζεται σε εξουσία που μπορεί και ελέγχει μέσα ενημέρωσης, πολιτικούς και πολιτικές, δικαιοσύνη, όργανα της τάξης, υπονομεύοντας ή και αιχμαλωτίζοντας τους δημοκρατικούς μας θεσμούς. Η προτεραιότητα είναι να ενισχύσουμε το νομικό μας πλαίσιο και να διασφαλίσουμε τη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Οι ισχυροί νόμοι για τη χρηματοδότηση πολιτικών κομμάτων και εκστρατειών είναι επίσης ουσιαστικής σημασίας. Δεν αρκούν όμως τα νομικά μέσα. Χρειάζεται να αποκεντρωθεί η εξουσία με διάφορους τρόπους όπως της φορολόγησης των κεφαλαίων στους φορολογικούς παραδείσους αλλά και την ενιαία παγκόσμια φορολογία του μεγάλου κεφαλαίου που πρόσφατα ψήφισε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. 

Τρίτο πρέπει να ενισχυθεί ο οικονομικός εκδημοκρατισμός όπως της ενεργειακής δημοκρατίας. Όπου παραγωγός είναι ο πολίτης, των αυτοδιαχειριστικών και συνεταιριστικών επιχειρήσεων, και άλλων μορφών Συμμετοχικής οικονομίας. Η διασφάλιση της δημοκρατίας απαιτεί τέλος και ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς να αντιστέκονται στις πιέσεις ισχυρών συμφερόντων, τα λόμπυ και την διαφθορά.  Η δημοκρατική εκπαίδευση στο σχολικό μας σύστημα – δηλαδή η εκπαίδευση που θα παράγει συμμέτοχους, ενεργούς, κριτικά σκεπτόμενους και ικανούς πολίτες αποτελεί θεμέλιο της δημοκρατίας. Πολίτες που θα απαιτούν την λογοδοσία της κάθε εξουσίας που πρέπει να υπηρετεί το κοινό συμφέρον.

Δουλεύοντας μαζί, ως Ευρώπη και πέρα από σύνορα – αφού τα φαινόμενα είναι παγκόσμιων διαστάσεων – μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις απειλές προς την δημοκρατία από την υπερσυγκέντρωση της εξουσίας και τις μεγάλες ανισότητες.  Μόνο έτσι θα προωθήσουμε ένα μέλλον όπου η δημοκρατία ανθίζει, απαλλαγμένη από τις επιβουλές ισχυρών και αδιαφανών οικονομικών συμφερόντων.