ΠΑΣΟΚ: «Ναυαγοσωστική ετοιμότητα ενόψει θερινής περιόδου»

Ερώτηση & Α.Κ.Ε. βουλευτών ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής προς τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών, κ. Κ. Χατζηδάκη, την Υπουργό Εσωτερικών, κα Ν. Κεραμέως, τον Υπουργό Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Χρ. Στυλιανίδη και την Υπουργό Τουρισμού, κ. Όλγ. Κεφαλογιάννη, με θέμα: «Ναυαγοσωστική ετοιμότητα ενόψει θερινής περιόδου»

Ερωτήματα γεννώνται για την έγκαιρη και αποτελεσματική ναυαγοσωστική κάλυψη των ακτών στους παραθαλάσσιους και νησιωτικούς Δήμους της Χώρας, ενόψει έναρξης της θερινής περιόδου 2024. Κύριοι άξονες προβληματισμού είναι, ιδίως, α) το εάν και πως μπορούν να εφαρμοστούν οι νέες διατάξεις του πρόσφατου νόμου 5092/2024, β) η ανάγκη να εκδοθεί νωρίς η Υπουργική Απόφαση χρηματοδότησης των Δήμων για την άσκηση της αρμοδιότητας, γ) οι ενέργειες που όφειλε να έχει υλοποιήσει η Κυβέρνηση για να μην ανακύψουν και αυτό το καλοκαίρι τα ίδια εμπόδια, αλλά και δ) το εάν τελικά λειτούργησε η σχετική διυπουργική Ομάδα Εργασίας που συγκροτήθηκε το 2022. 

Αναλυτικότερα, στις 29/2/2024 ψηφίστηκε το Νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών «όροι αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές και άλλες διατάξεις», πλέον Νόμος 5092/2024 (Φ.Ε.Κ. Α’ 33/4.3.3024). Ήδη πριν την ψήφισή του τόσο το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής όσο και πλήθος συναρμοδίων Φορέων ανέδειξαν ότι σύγχυση και προβληματισμό ως προς την πρακτική εφαρμογή τους προκαλούν οι νέες σχετικές διατάξεις και συγκεκριμένα: 

• Στην περ.δ’ του άρθρου 14 «Υποχρεώσεις Δήμων» ορίζεται ότι οι Δήμοι «δ) τηρούν τις υποχρεώσεις του άρθρου 7 του π.δ. 71/2020 για την έγκαιρη πρόσληψη ναυαγοσωστών, πριν από την 31η Μαρτίου εκάστου έτους, τη διάθεση του κατάλληλου εξοπλισμού, την τοποθέτηση κατάλληλων παρατηρητηρίων ναυαγοσωστών και γενικώς για τη λήψη μέτρων προστασίας και ασφάλειας των λουομένων, των εργαζομένων και όσων γενικά κινούνται στους χώρους αυτούς».
• Στην περ.θ’ της παρ.3 του άρθρου 8 προβλέπεται πως «ο παραχωρησιούχος έχει τουλάχιστον τις παρακάτω ειδικότερες υποχρεώσεις (…) θ) διασφαλίζει την παρουσία ναυαγοσώστη, εφόσον του υποδειχθεί ότι η υποχρέωση αυτή δεν καλύπτεται από τον οικείο Δήμο. Στην περίπτωση αυτή, ο παραχωρησιούχος συμψηφίζει τις δαπάνες για την αμοιβή του ναυαγοσώστη και τον εξοπλισμό του με το αντάλλαγμα της παραχώρησης. Η πρόσληψη ναυαγοσώστη και η διάθεση εξοπλισμού από τον παραχωρησιούχο δεν απαλλάσσουν τον οικείο Δήμο από ευθύνη για παράβαση του π.δ. 71/2020».
• Στην παρ.1 του άρθρου 9 ορίζεται ότι «Με απόφαση του αρμόδιου οργάνου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (…). Με την Απόφαση του πρώτου εδαφίου επισημαίνονται και οι αιγιαλοί και παραλίες, ως προς τις οποίες υπάρχει υποχρέωση παρουσίας ναυαγοσώστη σύμφωνα με το π.δ. 71/2020 (…)». 
• Στην παρ.6 του άρθρου 23 αναφέρεται ότι για το έτος 2024 «η Απόφαση της παρ.1 του άρθρου 9 εκδίδεται μέχρι την 31η Μαρτίου 2024».
• Στο β’ εδάφιο της παρ.7 του άρθρου 22 αναγράφεται πως «Με Απόφαση του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών ορίζονται (…) Με όμοια Απόφαση στην οποία συμπράττει ο Υπουργός Εσωτερικών μπορεί να ορίζονται οι ειδικότεροι όροι συνδρομής της περ. θ) της παρ. 3 του άρθρου 8, η διαδικασία πρόσληψης ναυαγοσώστη από τον παραχωρησιούχο, εάν συντρέχει η περ. θ) της παρ. 3 του άρθρου 8, ο τρόπος καθορισμού της διάρκειας και του ύψους της αμοιβής και των λοιπών δαπανών που σχετίζονται με τον εξοπλισμό του ναυαγοσώστη, καθώς και η διαδικασία συμψηφισμού της αμοιβής και των λοιπών δαπανών που απαιτούνται για τη διασφάλιση παρουσίας ναυαγοσωστών, οι οποίες δεν μπορούν να υπερβαίνουν το αντάλλαγμα της παραχώρησης που καταβάλλεται στον Δήμο».

Την ίδια στιγμή, πέραν του ανωτέρω νέου νομικού πλαισίου, μείζον αυτοδιοικητικό ζήτημα αποτελεί, όπως όλα τα τελευταία χρόνια, η χρηματοδότηση των Δήμων εκ μέρους του Κεντρικού Κράτους με τους αντίστοιχους πόρους για την κάλυψη του κόστους άσκησης της αρμοδιότητας, κατ’ εφαρμογή των προδιαγραφών ναυαγοσωστικής κάλυψης που έχουν οριστεί στο π.δ. 71/2020.

Υπενθυμίζουμε ότι το κόστος άσκησης της αρμοδιότητας εκτοξεύθηκε κατ’ αρχάς το 2018 επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, με την έκδοση του π.δ. 31/2018. Τότε, το π.δ. είχε ξεσηκώσει “θύελλα” αντιδράσεων εκ μέρους των Δήμων, καθώς ο πολλαπλασιασμός του κόστους της αρμοδιότητας δεν είχε συνοδευτεί από τους αντίστοιχους πόρους. Εν συνεχεία, επί διακυβέρνησης Ν.Δ., με την έκδοση του π.δ. 71/2020 (που κατήργησε το π.δ. 31/2018), προκλήθηκε νέα πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση των Δήμων για να μπορέσουν να καλύψουν τις νέες ναυαγοσωστικές προδιαγραφές. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως καταγράφεται στην Απόφαση της Κ.Ε.Δ.Ε. της 9^ης Μαρτίου 2022, «η εκτίμηση της εξέλιξης του κόστους της αρμοδιότητας ήταν: 2,5 εκατομμύρια πριν το π.δ. 31/2018, 8 εκατομμύρια με το π.δ. 31/2018, 21 εκατομμύρια με το π.δ. 71/2020».

Μέσα από μακροχρόνιες διαπαραταξιακές διεκδικήσεις και διαπραγματεύσεις της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (Κ.Ε.Δ.Ε.) με τα συναρμόδια Υπουργεία, που είχαν ξεκινήσει ήδη από το 2018, οι Αιρετοί της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης κατάφεραν να εκδοθούν ορισμένες Υπουργικές Αποφάσεις πρόσθετης (δηλαδή επιπλέον των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων – Κ.Α.Π.) χρηματοδότησης προς τους Δήμους. Παρά ταύτα, τα ποσά που δόθηκαν φαίνεται να υπολείπονται της ανωτέρω εκτίμησης, ενώ χρονικά δίνονταν με καθυστέρηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι για το 2023, η Απόφαση επιχορήγησης από το Υπ. Εσωτερικών εκδόθηκε την 18^η Μαΐου.

Συνεπώς, θολό παραμένει το τοπίο για το εάν έχει καλυφθεί πλήρως το πρόσθετο κόστος των δύο διαδοχικών προεδρικών διαταγμάτων ή μόνο του π.δ. της Ν.Δ. ή ούτε καν αυτού. Στο πλαίσιο της κοπιώδους αυτοδιοικητικής προσπάθειας, σημείο τριβής και δυσχέρειας επίτευξης συμφωνίας Τοπικής Αυτοδιοίκησης – Κυβέρνησης, φαίνεται να αποτέλεσε η ακριβής κοστολόγηση της ασκούμενης αρμοδιότητας.

Περαιτέρω, ανησυχία επικρατεί και φέτος στους παραθαλάσσιους και νησιωτικούς Δήμους για το εάν θα βρεθούν μπροστά στο ίδιο “τείχος” εμποδίων που αρκετοί αντιμετώπισαν τα τελευταία χρόνια, προσπαθώντας να εφαρμόσουν το π.δ. Είναι άλλωστε κοινοβουλευτικά γνωστό ότι υπήρξαν Δήμοι που τήρησαν εγκαίρως όλες τις προβλεπόμενες θεσμικές διαδικασίες, παρά ταύτα κατέστη ανέφικτο να συμμορφωθούν στο π.δ., λόγω πρακτικής έλλειψης ναυαγοσωστών.

Επιπροσθέτως, ερωτήματα γεννώνται για τη λειτουργία και το τυχόν πόρισμα στο οποίο έχει καταλήξει η «Ομάδα Εργασίας του Υπουργείου Εσωτερικών, του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (Κ.Ε.Δ.Ε.) για τη διερεύνηση της ανάγκης αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη ναυαγοσωστική κάλυψη σε οργανωμένες ή μη παραλίες», η οποία συγκροτήθηκε το Νοέμβριο του 2022 με την αριθμ. πρωτ. ΔΙΔΚ/Φ.38/2/οικ.17858/16.11.2022 Απόφαση του Υπ. Εσωτερικών (ΑΔΑ: 9ΥΤΠ46ΜΤΛ6-ΥΔΗ). 

Αντικείμενο της Ομάδας Εργασίας έχει οριστεί η «διερεύνηση της ανάγκης αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη ναυαγοσωστική κάλυψη σε οργανωμένες ή μη παραλίες» και ειδικότερο έργο της «η εξέταση των διαδικασιών που ορίζονται στο π.δ. 71/2020 και η διερεύνηση της ανάγκης αναθεώρησης, εξορθολογισμού ή απλούστευσης διατάξεων του σχετικού θεσμικού πλαισίου».  Η θητεία των μελών της Επιτροπής είχε οριστεί πως «ολοκληρώνεται με την επιτέλεση του έργου της, ήτοι την ολοκλήρωση της διερεύνησης δυνατότητας και ανάγκης αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη ναυαγοσωστική κάλυψη σε οργανωμένες ή μη παραλίες».

Δεδομένων των ανωτέρω, αλλά και πρωτίστως δεδομένης της ύψιστης προτεραιότητας που σε κάθε περίπτωση αποτελεί η ασφάλεια των λουόμενων,   

Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:

1. Πότε θα εκδοθεί η φετινή Απόφαση του Υπ. Εσωτερικών με την οποία θα επιχορηγηθούν οι Δήμοι για την κάλυψη του κόστους ναυαγοσωστικής κάλυψης;
2. Πόσα εκατομμύρια θα δοθούν φέτος στους Δήμους για το κόστος ναυαγοσωστικής κάλυψης;
3. Έχει στείλει το Υπ. Εσωτερικών στο Υπ. Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών το αναγκαίο έγγραφο – αίτημα να αυξηθούν οι πιστώσεις τρέχοντος έτους του σχετικού κωδικού του προϋπολογισμού του; Εάν όχι, πότε προγραμματίζει να το στείλει;
4. Με τις ήδη εκδοθείσες τα προηγούμενα χρόνια Υπουργικές Αποφάσεις επιχορήγησης των Δήμων για το κόστος ναυαγοσωστικής κάλυψης, έχει καλυφθεί πλήρως το πρόσθετο ετήσιο κόστος που “φόρτωσαν στις πλάτες τους” τόσο το π.δ. 31/2018 όσο και το π.δ. 71/2020; Εάν όχι, σε τι ποσοστό καλύφθηκε και πόσα εκατομμύρια τους χρωστά ακόμα το Κεντρικό Κράτος;
5. Κατά τις σχετικές διαπραγματεύσεις Υπουργείων – Κ.Ε.Δ.Ε. από το 2018 μέχρι τώρα, πόσο εύκολη υπήρξε η επίτευξη συμφωνίας ως προς την ακριβή κοστολόγηση άσκησης της αρμοδιότητας ανά  Δήμο και πανελλαδικά;
6. Εάν η επίτευξη συμφωνίας κοστολόγησης υπήρξε δυσχερής, δυσεπίλυτη και χρονοβόρα σε επίπεδο θεσμικών φορέων, πως θα επιτευχθεί συμφωνία σε επίπεδο κάθε Δήμου – κάθε παραχωρησιούχου για το συμψηφισμό των σχετικών δαπανών του ιδιώτη;
7. Σε τι ποσοστό παραλιών που το 2023 διαχειρίστηκαν οι Δήμοι, εφαρμόστηκαν πλήρως οι ναυαγοσωστικές υποχρεώσεις του π.δ.; 
8. Σε τι ποσοστό παραλιών που το 2023 διαχειρίστηκε η ΕΤΑΔ, εφαρμόστηκαν πλήρως οι ναυαγοσωστικές υποχρεώσεις του π.δ.; 
9. Πως είναι εφικτό για το 2024, ενώ ήδη βρισκόμαστε στα μέσα Μαρτίου, οι Δήμοι να εφαρμόσουν την υποχρέωση της περ.δ’ του αρ.14 του νέου ν.5092/2024 για «έγκαιρη πρόσληψη ναυαγοσωστών, πριν από την 31η Μαρτίου», όταν δεν έχουν λάβει τους αναγκαίους πόρους και όταν σύμφωνα με την παρ.6 του αρ.23 του ίδιου νόμου η Υπουργική Απόφαση με την οποία «επισημαίνονται οι αιγιαλοί και παραλίες, ως προς τις οποίες υπάρχει υποχρέωση παρουσίας ναυαγοσώστη σύμφωνα με το π.δ. 71/2020» εκδίδεται μέχρι την 31η Μαρτίου 2024;
10. Σε πόσους Δήμους το 2023 δεν επετεύχθη, παρά την εμπρόθεσμη εκτέλεση όλων των προβλεπόμενων διαδικασιών, η ανεύρεση του αναγκαίου αριθμού ναυαγοσωστών; 
11. Ποιες δράσεις έχει αναλάβει η Κυβέρνηση, ώστε το φετινό καλοκαίρι να μην επαναληφθούν φαινόμενα πρακτικής έλλειψης ναυαγοσωστών και να μην αποβούν πάλι άγονες σχετικές διαδικασίες των Δήμων; 
12. Όσον αφορά την άσκηση ναυαγοσωστικών αρμοδιοτήτων από τους παραχωρησιούχους, προτίθεστε να εκδώσετε την Κοινή Απόφαση του Υπ. Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών και του Υπ. Εσωτερικών του β’ εδαφίου της παρ.7 του άρθρου 22 του ν.5092/2024 και, εάν ναι, μέχρι πότε αυτή θα έχει εκδοθεί;
13. Πως συνάδει με την προστασία του δημοσίου συμφέροντος η κάλυψη -δια συμψηφισμού- από τους Δήμους (ήτοι από τα χρήματα όλων των πολιτών) δαπανών που θα κάνουν ιδιώτες εκτός δημόσιου λογιστικού και χωρίς να τηρούν κανέναν από τους διαφανείς διαγωνιστικούς κανόνες αναθέσεων και προμηθειών που ισχύουν για τους Φορείς Γενικής Κυβέρνησης; 
14. Πόσες φορές συνεδρίασε από το Νοέμβριο του 2022 μέχρι σήμερα η ανωτέρω Ομάδα Εργασίας Υπουργείου Εσωτερικών – Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής – Κ.Ε.Δ.Ε.;
15. Οι διατάξεις περί ναυαγοσωστικής κάλυψης που ψηφίστηκαν εντός του ν.5092/2024 έχουν κάποια σχέση με τις εργασίες της Ομάδας Εργασίας; Ετέθησαν υπόψη των μελών της πριν κατατεθούν στη Βουλή;
16. Μετά την έναρξη ισχύος του ν.5092/2024, με ποιους Φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του τουρισμού και της εστίασης έχετε διαβουλευτεί και ποια είναι η γνώμη εκάστου για την άσκηση των ναυαγοσωστικών αρμοδιοτήτων και για τη σαφήνεια και εφαρμοσιμότητα του νέου θεσμικού πλαισίου;

και παρακαλούνται οι κ.κ. Υπουργοί όπως καταθέσουν:

Tα πλήρη πρακτικά όλων των συνεδριάσεων της προμνησθείσας Ομάδας Εργασίας «για τη διερεύνηση της ανάγκης αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη ναυαγοσωστική κάλυψη σε οργανωμένες ή μη παραλίες» από τη συγκρότησή της μέχρι και σήμερα, καθώς και το πόρισμα που ενδεχομένως αυτή παρέδωσε.

Οι Ερωτώντες Βουλευτές

Κουκουλόπουλος Παρασκευάς

Λιακούλη Ευαγγελία

Πάνας Απόστολος

Μάντζος Δημήτριος

Αχμέτ Ιλχάν

Βατσινά Ελένη

Γερουλάνος Παύλος

Γιαννακοπούλου Κωνσταντίνα

Γρηγοράκου Παναγιώτα

Δουδωνής Παναγιώτης

Καζάνη Αικατερίνη

Κωνσταντινόπουλος Οδυσσέας

Μιχαηλίδης Σταύρος

Μουλκιώτης Γεώργιος

Μπαράν Μπουρχάν

Μπιάγκης Δημήτριος

Νικητιάδης Γεώργιος

Νικολαΐδης  Αναστάσιος

Παπανδρέου Γεώργιος

Παρασκευαΐδης Παναγιώτης

Παραστατίδης Στέφανος

Παρασύρης Φραγκίσκος

Πουλάς Ανδρέας

Σπυριδάκη Αικατερίνη

Σταρακά Χριστίνα

Τσίμαρης Ιωάννης

Χνάρης Εμμανουήλ

Χρηστίδης Παύλος

Χριστοδουλάκης Εμμανουήλ