Παύλος Χρηστίδης: «ΑΣΕΠ, ένα έργο του ΠΑΣΟΚ που η ΝΔ διαχρονικά ναρκοθετεί»

Ομιλία Παύλου Χρηστίδη, ως ειδικού αγορητή, στη συνεδρίαση της Επιτροπής του σχεδίου νόμου του Υπ. Εσωτερικών «Επιτάχυνση προσλήψεων μέσω Α.Σ.Ε.Π., τροποποιήσεις στον Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. και στον Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων, σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής δημοσίων υπαλλήλων, ρυθμίσεις για το σύστημα αξιολόγησης δημοσίων υπαλλήλων και λοιπές διατάξεις για τη βελτίωση της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης»

Νομίζω ότι το σημερινό νομοσχέδιο θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μια παράφραση της λαϊκής παροιμίας «Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει πέντε χρόνια κοσκινίζει».

Κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι φαίνεται ότι μετά από πέντε χρόνια στη διακυβέρνηση αρχίζετε να αντιλαμβάνεστε το ρόλο σας, έστω και αν με αυτό το νομοσχέδιο στην πραγματικότητα δεν λύνετε αλλά διαιωνίζετε προβλήματα και θα εξηγήσω αμέσως τι εννοώ.

Πρωταρχικός στόχος μιας κυβέρνησης, ανεξάρτητα από τον πολιτικό χώρο που εκφράζει, πρέπει να είναι η διασφάλιση ότι οι υπηρεσίες του κράτους που είναι επιφορτισμένες με την λειτουργία του θα είναι αποτελεσματικές. Για να γίνει αυτό, να λειτουργήσουν δηλαδή οι υπηρεσίες απαραίτητη προϋπόθεση είναι να στελεχώνονται με κατάλληλο προσωπικό.

Όταν μια κυβέρνηση, που της αρέσει μάλιστα να χαρακτηρίζεται επιτελική, χρειάζεται πέντε χρόνια για να διαπιστώσει ότι ο βασικός μηχανισμός πρόσληψης στελεχών χρειάζεται παρεμβάσεις, αυτό είναι από μόνο του μια ένδειξη ακαταλληλότητας.

Όταν μάλιστα ο προϊστάμενος της κυβέρνησης έχει διατελέσει Υπουργός αρμόδιος για τα ζητήματα στελέχωσης και αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων και χρειάζεται πέντε χρόνια για να έχουμε ένα νομοσχέδιο που τιτλοφορείται όπως το σημερινό, αντιλαμβανόμαστε νομίζω όλοι πόσο ακατάλληλος είναι να δίνει τις κατευθύνσεις και να θέτει προτεραιότητες οργάνωσης ενός κράτους.

ο Νόμος 4765/2021, δύο χρόνια μετά την ανάληψη της ευθύνης διακυβέρνησης από τη ΝΔ δεν αποτελούσε σε κανένα επίπεδο πλαίσιο ενίσχυσης του ΑΣΕΠ αλλά πλαίσιο ακύρωσής του, κάτι που φαίνεται να αναγνωρίζει σήμερα το Υπουργείο Εσωτερικών που προσπαθεί με το σημερινό νομοσχέδιο να κάνει κάποια μπαλώματα και να δικαιολογήσει την έμπνευση που είχε ο πρωθυπουργός στις αρχές Ιουνίου να χρεώσει τις επιτελικές του αποτυχίες στο ΑΣΕΠ παραλείποντας βέβαια το σημαντικότερο ότι επί των ημερών του υπερφορτώθηκε το ΑΣΕΠ γραφειοκρατία και εγκαταλείφθηκε χωρίς το αναγκαίο προσωπικό. Διότι πλέον η τακτική είναι γνωστή. Υποβαθμίζετε ότι θεωρεί αναγκαίο η κοινή γνώμη ώστε να δικαιολογήσετε στη συνέχεια την κατάργηση ή την αξιοποίηση ιδιωτών σε δημόσιες υπηρεσίες. Το ίδιο έχετε κάνει με τα νοσοκομεία και απορείτε γιατί δεν βρίσκονται γιατροί για την περιφέρεια ή γιατί αρνούνται να αναλάβουν ικανά στελέχη θέσεις ευθύνης στην Περιφέρεια και νομίζετε ότι φταίει η εντοπιότητα.

Σε όσους βέβαια έχουν μνήμη δεν προξενεί καμία εντύπωση η μεταχείριση που επιφυλάσσει διαχρονικά η ΝΔ στο ΑΣΕΠ, του Αναστάσιου Πεπονή και του ΠΑΣΟΚ. Ήδη από το 2004 όταν ξεκίνησε η σταδιακή αποδόμηση ενός εμβληματικού νόμου του ΠΑΣΟΚ έχει κάνει τα πάντα για να καταργήσει έναν οργανισμό που συστάθηκε για να μπουν κανόνες αξιοκρατίας και διαφάνειας στις προσλήψεις στο δημόσιο αντί των πελατειακών σχέσεων που κρατούν την Ελλάδα πίσω μόνο και μόνο για να έχει η ΝΔ σχέσεις συναλλαγής με τους πολίτες.

Για να μπορέσει όμως ένα νομοσχέδιο που αφορά στην στελέχωση του κράτους να ανταποκρίνεται στο σκοπό του δεν αρκεί ο τίτλος αλλά έχει σημασία το περιεχόμενο και οι αρχές στις οποίες στηρίζεται για να καταρτιστεί. Με άλλα λόγια δεν αρκεί απλώς η επικοινωνία αλλά χρειάζεται ουσία, κάτι που απουσιάζει πλήρως και συνολικά από τη σημερινή κυβέρνηση.

Ας δούμε όμως ορισμένες λεπτομέρειες ενδεικτικά μιας και συζητάμε επί της αρχής. Το κράτος χρειάζεται ικανά στελέχη σε όλες τις βαθμίδες ιεραρχίας ώστε να εξελίσσονται ομαλά, να διατηρείται η θεσμική μνήμη και να μην φορτώνονται τα στελέχη αρμοδιότητες και ευθύνες που ξεπερνούν την εμπειρία τους ή τις ικανότητές τους. Κοινώς το ακριβώς αντίθετο από την πρακτική της κυβέρνησης που φορτώνει το δημόσιο με συμβασιούχους ορισμένου και σύντομου χρόνου που μέχρι να εξοικειωθούν με τις αρμοδιότητές τους αντικαθίστανται από την επόμενη γενιά συμβασιούχων.

Το μισθολόγιο επίσης του δημοσίου Ιδίως στις θέσεις που απασχολούνται ή πρέπει να απασχολούνται επιστήμονες και οι οποίες πολλές φορές εμπεριέχουν αρμοδιότητες μεγάλης ευθύνης, υπολείπεται σημαντικά του ιδιωτικού τομέα και υστερεί τρομακτικά των μισθών που δίνονται στο εξωτερικό αλλά και των συνθηκών εργασίας που προσφέρονται σε πολλές χώρες της ΕΕ. Δεν μπορώ να δω πως αυτή την πραγματικότητα θα την επιλύσει η εντοπιότητα, το σύστημα κινήτρων ή η τιμωρία που επιφυλάσσεται για όσους δεν αποδεχτούν διορισμό ή για όσους αποδεχτούν και αποχωρήσουν. Η τιμωρία, άλλωστε, είναι χαρακτηριστικό της συντηρητικής λογικής που διέπει όλες τις ενέργειες της κυβέρνησής σας: όπου δεν μπορείτε να φέρετε αποτελέσματα καταφεύγετε σε απαγορεύσεις, περιορισμούς, σε καταστολή.

Όποιος διαβάσει τις διατάξεις αυτού του νομοσχεδίου και ακούσει σε αντιπαραβολή τις προεκλογικές ομιλίες του πρωθυπουργού θα καταλήξει στο συμπέρασμα είτε ότι μιλάμε για μια άλλη χώρα και δομές άγνωστες στην Ελλάδα είτε ότι το 2023 είχαμε αλλαγή κυβέρνησης και πλέον εφαρμόζεται άλλο κυβερνητικό πρόγραμμα. Ο πρωθυπουργός δεν ισχυριζόταν στις εκλογές του 23 προεκλογικά ότι η αξιολόγηση είναι γεγονός; Τι είδους αξιολόγηση υπήρχε όταν σήμερα μετά από πέντε χρόνια συστήνετε επιτροπή και μάλιστα 20μελή για την στοχοθεσία και την κατανομή του μπόνους  στις υπηρεσίες; Επί ποιου αντικειμένου κάνατε αξιολόγηση; Ή μήπως τελικά δεν κάνατε και απλώς συμπληρωνόταν εκθέσεις χωρίς κριτήρια, χωρίς κανόνες με μόνο στόχο την καλλιέργεια σχέσεων εξάρτησης; Ποια είναι τα αποτελέσματα του Νόμου 4090/2022 που δήθεν τροποποιείται σήμερα; Ποια ήταν τα αποτελέσματα του 4765/2021 που επίσης τροποποιείτε με αυτό το νομοσχέδιο;

Αντιλαμβάνεστε ότι τα επιχειρήματα που επικαλεστήκατε τότε αναδιατυπώνονται και παρουσιάζονται σήμερα ως νέα; Το πρόβλημα τελικά που εντοπίζετε στον ΑΣΕΠ είναι οι προθεσμίες; Το πρόβλημα της απροθυμίας ικανών στελεχών να εργαστούν για το δημόσιο δεν είναι μόνο η εντοπιότητα. Το πρόβλημα της αξιολόγησης δεν είναι οι κακοί δημόσιοι υπάλληλοι που “δεν θέλουν” την αξιολόγηση. Πρέπει να συζητήσετε σοβαρά με την ΑΔΕΔΥ αλλά και με δημοσίους υπαλλήλους εκτός του κομματικού σας πεδίου. Να τους συζητήσετε σοβαρά και εκτός μόνο επικοινωνιακού πλαισίου για μια φωτογραφία.

Πιστεύετε ότι με το σημερινό νομοσχέδιο οι Δήμοι θα στελεχωθούν με το κατάλληλο προσωπικό για να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής; Θεωρείτε ότι τα κίνητρα που έχετε διαφημίσει δεκάδες φορές θα αποδώσουν εάν συρρικνώσετε τις προθεσμίες αποδοχής; Θεωρείτε ότι οι δεσμεύσεις του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ για αυξήσεις μισθών στους δημοσίους υπαλλήλους που συνοψίζονται σε 100 ευρώ μεικτά σε ορίζοντα τριετίας επαρκούν;

Θεωρείτε αλήθεια ότι η αντίληψη που φέρνετε τώρα μπορεί να γίνει ελκυστική για ένα περιβάλλον ανθρώπων που έχουν όραμα και ικανότητες να ασχοληθούν με το δημόσιο;

Μπορείτε να αντιληφθείτε ότι ο εργαζόμενος είναι σημαντικός για το δημόσιο και η τιμωρητική παραμονή του δέκα χρόνια σε μια εργασία που καταντά βαρετή αποτελεί τελικά ζημιά και για τον ίδιο και για την υπηρεσία του; Μπορείτε να υποψιαστείτε έστω ότι η πραγματικότητα σας έχει ξεπεράσει και ότι ο σύγχρονος τρόπος διοίκησης δεν είναι η μετατροπή της γραφειοκρατίας από χειρόγραφη σε ψηφιακή, ή ότι δεν μπορείτε να μιλάτε για ψηφιακή μετάβαση με ξεπερασμένα λογισμικά ή με προγράμματα που αδυνατούν έστω να καλύψουν τις ελάχιστες απαιτήσεις του νόμου, ή με ιστοσελίδες που είναι καταδικασμένες να μη λειτουργούν για ώρες κάθε φορά που δέχονται μαζικές επισκέψεις από ενδιαφερόμενους; Χαρακτηριστικό παράδειγμα το εθνικό τυπογραφείο: Εδώ κι έναν μήνα έχουν αλλάξει τα links τα οποία οδηγούν στα ΦΕΚ, χωρίς να έχει υπάρξει μια πρόβλεψη αναδιαδρομής/σύνδεσης των νέων links με τα παλιά. Αποτέλεσμα; Δεκάδες σελίδες τόσο του Δημοσίου όσο και ιδιωτικές, που έχουν αναφορά σε νόμους με τα παλιά Links δεν λειτουργούν. Γνωρίζετε πολύ καλά ότι ο ακριβοπληρωμένος με λεφτά των φορολογούμενων και πολυδιαφημισμένος MITOS στον οποίο αναρτώνται οι διαδικασίες του Δημοσίου, εδώ κι έναν μήνα είναι λειτουργικά νεκρός αφού όλα τα links που οδηγούν στη νομοθεσία που ισχύει για κάθε νομοθεσία είναι ανενεργά.

Κλείνω κύριε πρόεδρε με τα εξής:

Η κρίση εμπιστοσύνης στους θεσμούς και την πολιτική που σήμερα βιώνουμε οφείλεται στην αποτυχία του κράτους να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στις ανάγκες της κοινωνίας. Η ΝΔ διαχρονικά επενδύει σε αυτή την αποτυχία για να προωθήσει τις ιδιωτικοποιήσεις αλλά και για να διαιωνίζει τις πελατειακές σχέσεις που την θρέφουν. Οι νέες γενιές όμως, που έχουν αλλάξει κουλτούρα και νοοτροπία δεν ανέχονται πλέον αυτούς τους κανόνες, δεν ανέχονται αυτή τη μιζέρια, δεν ανέχονται την ερήμωση της περιφέρειας που οι πολιτικές σας επιβάλλουν ότι και να λέτε για το θεαθήναι και την επικοινωνία. Δυστυχώς λόγω όσων ζήσαμε στο παρελθόν, έχουμε μπροστά μας εξαιρετικά προβλήματα.

Για να γυρίσουν αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται θέσεις εργασίας μόνιμες αλλά χωρίς καμία ασφάλεια κοινωνικού κράτους, δεν αρκεί η πρώτη συνθήκη. Δεν μπορεί να έχουμε διαρκώς εκθέσεις ιδεών και επιχειρήματα που είναι αναποτελεσματικά.

Με δύο λόγια χρειάζονται επιλογές πολιτικής που θα υπερβαίνουν τις πελατειακές σχέσεις, χρειάζεται μια σύγχρονη αντίληψη η οποία θα διαμορφώνει μια λογική στα πράγματα. Θα είμαστε εδώ για να καταθέσουμε μια σειρά κρίσιμων λεπτομερειών για τα θέματα που απασχολούν τους πολίτες εκεί έξω. Σας άκουσα, κύριε Υπουργέ, να αναφέρεστε στα ζητήματα που αφορούν την εντοπιότητα, τη νησιωτικότητα, γνωρίζετε ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο, ένας άνθρωπος που πετυχαίνει στον διαγωνισμό, να τακτοποιήσει την προοπτική της ζωής του πηγαίνοντας και βρίσκοντας εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Να βρούμε τον τρόπο να φτιάξουμε καλύτερες συνθήκες για εκείνους. Όπως πρέπει να δούμε και μια σειρά από κρίσιμες λεπτομέρειες που αφορούν ξεχωριστούς υπαλλήλους σε διάφορα ζητήματα, όπως το γιατί δεν εντάσσονται στο σύστημα αξιολόγησης οι αποσπασμένοι σε κόμματα, όπως όσοι είναι σε γραφεία μελών της κυβέρνησης, βουλευτές ή ευρωβουλευτές.

Εδώ είμαστε για να καταθέτουμε ρεαλιστικές προτάσεις, να μπορούν να έχουν όλοι οι αποσπασμένοι τα ίδια μέτρα και ίδια σταθμά.