Στο εμβληματικό του βιβλίο για τις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής ’’Οι βιομηχανίες του μέλλοντος’’ ο Alec Ross προειδοποιεί: <<Παγκόσμιοι ηγέτες, προσοχή, ο 21ος αιώνας είναι η χειρότερη εποχή για να είναι κανείς μανιακός με την άσκηση ελέγχου>>.

Οι άνθρωποι πλέον δυσκολεύονται να ζήσουν ‘μέσα σε κουτιά’. Η τεχνολογία μετασχηματίζει την οικονομία, την κοινωνία και την πολιτική σε τέτοιο βαθμό που απελευθερώνει ιδέες εις τη νιοστή.

Στην οικονομία συναντάμε την gig economy και την οικονομία του διαμοιρασμού, την ψηφιακή και την κυκλική οικονομία και τον συνδυασμό αυτών με τις νέες μορφές εργασίας. Οι πολίτες των εθνών γίνονται πολίτες του κόσμου στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, αφουγκράζονται ανάγκες της παγκόσμιας κοινότητας, καινοτομούν, συνεργάζονται χωρίς όρια.

Στην κοινωνία και στη βάση διαδικτυακών πλατφορμών, δημιουργούνται τοπικές, εθνικές και υπερεθνικές κοινότητες με βάση τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του καθενός. Οι παρέες μας γίνονται 24ωρες και άυλες. Χωρίς να παύουμε να αναζητάμε και αυτές που περιέχουν τη φυσική παρουσία και μας υποστηρίζουν στην ανταλλαγή συναισθημάτων -με τις 5 αισθήσεις ταυτόχρονα στο τραπέζι.

Στην πολιτική οι δημοκρατίες αλλάζουν χαρακτηριστικά. Οι πολίτες που που ασχολούνται με τα κοινά αποκτούν τα δικά τους κοινά, αυτονομούνται και εκφράζονται πιο άμεσα στους χιλιάδες διαδικτυακούς τους φίλους, πολλαπλασιάζουν τη δύναμη της φωνής τους μέσα αλλά και έξω από τους κομματικούς μηχανισμούς χωρίς να αναλαμβάνουν την αντίστοιχη συλλογική ευθύνη.

Σε τούτο το ταυτόχρονο παράδοξο της ατομικής αναλαμπής και του συλλογικού επανακαθορισμού, οι διαχρονικές πολιτικές και αναλοίωτες αξίες αναζητούν τον βηματισμό τους. Η δημοκρατία, η ισότητα, η ελευθερία, η κοινωνική δικαιοσύνη, ψάχνουν τις συνάψεις που θα τις συνδέσουν με τα νέα διακυβεύματα και θα τις καταστήσουν κυρίαρχες στην όχθη της ευημερίας του ανθρώπινου.

Η προσαρμογή των ιδεολογικοπολιτικών ρευμάτων και η επανατοποθέτησή τους ”to take the lead”, θα πρέπει πρώτα να περιλαμβάνει την κατανόηση της εποχής που ζούμε, πριν γεμίσουμε ‘σοφούς περιηγητές’ που θα εμπορεύονται ιδεολογήματα για να δικαιολογήσουν την ύπαρξή τους χωρίς να αντιλαμβάνονται καν τα σύγχρονα διακυβεύματα.

Τούτο σημαίνει πως χρειαζόμαστε και νέες μορφές πολιτικής οργάνωσης σε κάθε συλλογικότητα, με σαφή θεσμικά πλαίσια που θα διαφυλάσσουν την ισότητα στην αφετηρία, την ελευθερία στη σκέψη, τη δημοκρατία στην πράξη, το συλλογικό καλό στο επίκεντρο. Τα κόμματα πλέον δεν θα χρειάζεται να αποτυπώνουν προγραμματικά τα πάντα στην κάθε τους λεπτομέρεια και να ντύνουν με ιδεολογικό πρόσημο ακόμη και τις αισθητικές παρεμβάσεις στην πλατεία του χωριού. Οι πολιτικές διαιρετικές τομές γίνονται πιο σύνθετες και η αποφυγή ενός πλήρους κατακερματισμού εν είδει σύγχρονης Βαβέλ, απαιτεί αδρή επεξεργασία στο ιδεολογικό και ταυτοτικό πεδίο, σχηματοποιώντας κοινές κατευθύνσεις οι οποίες θα πρέπει να υπηρετούνται με συνέπεια αλλά και διαφωνώντας ελεύθερα στα ελάσσονα χωρίς τούτο να συνιστά απομόνωση, διότι η αμφιβολία είναι η πυξίδα της προόδου στις μεταβατικές πολιτικές περιόδους. Όπερ, να συμφωνούμε στα βασικά, να είναι τούτα συμβατά με την εποχή, να υπερασπίζονται τις αξίες μας και να υπηρετούν το κοινό καλό. Και όλα αυτά με τον ελάχιστο δυνατό έλεγχο ως σημείο αναφοράς.

Τούτο σημαίνει πως η δήλωση του κου Τσίπρα περί ελέγχου των αρμών της εξουσίας με την ανακατάληψη αυτής, δεν είναι μονάχα ασύμβατη στον πυρήνα της δημοκρατικής σκέψης αλλά και αντιφατική στον πυρήνα της σύγχρονης προοδευτικής σκέψης.