Σημαντικά συμπεράσματα για το μέλλον της Εργασίας στην πρώτη ανοιχτή εκδήλωση του InSocial με το FES Athens.

Η ψηφιοποίηση έχει αδιαμφισβήτητα εισχωρήσει σε κάθε έκφανση της καθημερινότητάς μας. Την ώρα που η αυτοματοποίηση, τα ρομπότ και η τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να διευκολύνουν την επαγγελματική μας ζωή, δημιουργούν παράλληλα σημαντικότατες προκλήσεις για τους εργαζόμενους. Μέσα σε αυτόν τον ταχύτατα μετεξελισσόμενο κόσμο της εργασία ήρθαν να προστεθούν και οι παθογένειες, οι ανάγκες και οι προσαρμογές της Πανδημίας.

Με αφορμή αυτούς τους προβληματισμούς πραγματοποιήθηκε πρόσφατα από την Prorata για λογαριασμό του γραφείου Friedrich Ebert Stiftung στην Αθήνα, με τη συνεργασία του Ινστιτούτου για τη Σοσιαλδημοκρατία – InSocial, έρευναμε θέμα: «Εργασία στην εποχή της Ψηφιοποίησης. Φόβοι κι ελπίδες» και τα αποτελέσματα της παρουσιάστηκαν στην κοινή εκδήλωση των δύο ιδρυμάτων με τίτλο «Μορφές και Συνθήκες Εργασίας μετά την Πανδημία», την Τετάρτη το βράδυ, στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, με μεγάλη συμμετοχή και ενδιαφέρον από το κοινό που παραβρέθηκε.

Την έναρξη της εκδήλωσης, που ήταν η πρώτη με φυσικές παρουσίες από ιδρύσεώς του, κήρυξε ο επιστημονικός διευθυντής του Insocial Γιώργος Παπούλιας και χαιρέτησε με θερμά λόγια ο διευθυντής του γραφείου FES στην Αθήνα, Arne Schildberg, τονίζοντας αμφότεροι πως οι προκλήσεις της Εργασίας από την ψηφιοποίηση και από την επίδραση της Πανδημίας αποτελούν κορυφαίες προτεραιότητες στις ατζέντες των δύο ιδρυμάτων.

Ο Άγγελος Σεριάτος, επικεφαλής τμήματος ερευνών της Prorata, παραθέτοντας συγκεκριμένα στοιχεία και δεδομένα της έρευνας, ξεχώρισε τους φόβους και τις ελπίδες των ελλήνων για το μέλλον της αγοράς εργασίας. Σύμφωνα με τις απαντήσεις οι περισσότεροι Έλληνες πιστεύουν ότι 1) τα επόμενα χρόνια λιγότεροι άνθρωποι θα έχουν σταθερή μακροχρόνια εργασία συγκριτικά με όσους έχουν σήμερα, 2) ο ελεύθερος επαγγελματίας του διαδικτύου θα αποτελεί κυρίαρχη μορφή εργαζομένου την επόμενη δεκαετία, 3) η παγκοσμιοποίηση δεν βοηθά στην μείωση της ανεργίας και 4) οι κυβερνήσεις πρέπει να λάβουν τις απαιτούμενες πρωτοβουλίες για να προστατέψουν τους ανθρώπους από την τεχνολογική αυτοματοποίηση ορισμένων επαγγελμάτων. Αξιοσημείωτη η θετική στάση των πολιτών στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και συμβάσεις έναντι των ατομικών, η υψηλή εμπιστοσύνη στο κράτος ως φορέα εποπτείας και ελέγχου της νομιμότητας αλλά και οι ελπιδοφόρες απαντήσεις πως η ανάπτυξη της τεχνολογίας δημιουργεί για την κοινωνία περισσότερες ευκαιρίες απ’ ότι κινδύνους και πως οι εργασία στις πλατφόρμες (που πρέπει σύμφωνα με τους ερωτώμενους να αντιμετωπίζεται ως σταθερή, μισθωτή εργασία) δεν αποτελεί κίνδυνο για τα εργασιακά δικαιώματα. Αίσθηση προκάλεσε και η απόλυτη ισορροπία των απαντήσεων (47%-47%) στην ερώτηση αν προτιμούν να εργάζονται στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής του InSocial, καθηγητή και πρώην υπουργό Νίκο Χριστοδουλάκη, ο οποίος συντόνισε την συζήτηση στο πανελ,«τόσο από τις τεχνολογικές εξελίξεις όσο και από την κρίση χρέους και την πανδημία, δεν υπάρχει τομέας που υπέστη τις αλλαγές τόσο έντονα όσο ο τομέας της εργασίας. Εκεί έχουμε μια σειρά από φαινόμενα ασυνήθιστα στην ένταση και στην έκταση στην όποια εμφανίζονται και χρήζουν μελέτης και αντιμετώπισης. Όλες αυτές οι μεταβολές δημιουργούν αισθήματα ανασφάλειας στους εργαζόμενους οι οποίοι δεν αισθάνονται ότι ανήκουν σε ένα συμπαγές σύνολο, ικανό να θέσει θέματα διεκδίκησης απέναντι στην διοίκηση της επιχείρησης και τους εργοδότες. Εμφανίζονται λοιπόν καινούρια προβλήματα τα οποία εγείρουν ζητήματα και μια συζήτηση για τα θέματα αυτά πρέπει να ανοίξει στην Ελλάδα».

Ο Ηλίας Κικίλιας, διευθυντής ερευνών του ΕΚΚΕ στάθηκε στην αβεβαιότητα που επικρατεί σε όλο το φάσμα των εργαζομένων, τόσο ως προς το εισόδημα όσο και ως προς τις ώρες εργασίας και στην ανάγκη νέων ρυθμίσεων και νέων διαπραγματεύσεων αφού πλέον έχουν ανατραπεί οι παραδοσιακοί όροι του ποιος είναι ο εργαζόμενος και ποιος ο εργοδότης. Παρουσίασε ως μείζονα πρόκληση για την Σοσιαλδημοκρατία την ρύθμιση του περιβάλλοντος που διαμορφώνεται «υπέρ των αδυνάτων αλλά και με ενίσχυση της ασφάλειας των εργαζομένων» και αναφέρθηκε σε νέους όρους προστασίας «πλέον όχι της θέσης, όπως γινόταν παλαιότερα αλλά του εισοδήματος των εργαζομένων».

Η Φαίη Μακαντάση, διευθύντρια ερευνών της Διανέοσις, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας εξέφρασε τη διαπίστωση πως η πλειοψηφία των Ελλήνων «παρότι δεν δείχνει να φοβάται τις τεχνολογικές αλλαγές, εκφράζει αντίστοιχα φόβο για την παγκοσμιοποίηση και την εξωστρέφεια». Ξεχώρισε επίσης τις απαντήσεις με σημείο αναφοράς το φύλλο αναδεικνύοντας τις γυναίκες ως λιγότερο αισιόδοξες για τις τεχνολογικές αλλαγές αλλά και περισσότερο ανασφαλείς στην επιλογή του εργασιακού περιβάλλοντος. Σημείωσε ακόμα τις πολύ κακές επιδόσεις της χώρας μας στους ευρωπαϊκούς δείκτες ψηφιακής κατάρτισης των εργαζομένων αλλά και γενικότερα στην ενίσχυση και καλλιέργεια των δεξιοτήτων τους.

Ο διευθυντής του ΙΝΕ ΓΣΕΕ Χρήστος Γούλας από την πλευρά του ανέφερε την εργασία και ειδικότερα τους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα ως «τους μεγάλους χαμένους όλων των κρίσεων και αλλαγών των τελευταίων χρόνων» και ανέδειξε ως επίκεντρο του προβλήματος το παραγωγικό μοντέλο και τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων κι όχι τους εργαζομένους ως φυσικά πρόσωπα για την πτώση της ποιότητας εργασίας αλλά και την χαμηλή παραγωγικότητα που παρουσιάζει η ελληνική οικονομία σε σχέση με τους μ.ο. της ΕΕ. Τόνισε ακόμα τις ελάχιστες επενδύσεις των ελληνικών επιχειρήσεων στην κατάρτιση του προσωπικού και αντίστοιχα την αναποτελεσματικότητα στην διάθεση δισεκ. Κονδυλίων της ΕΕ στην κατάρτιση «χωρίς ελέγχους και χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα» όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, σύμφωνα και με τις μελέτες του ΙΝΕ – ΓΣΕΕ.

Μετά την ολοκλήρωση του κύκλου ομιλιών στο πάνελ ακολούθησε ζωντανή συζήτηση με αρκετά ερωτήματα από το κοινό.