Σκανδάμης για Τραμπ: Η “λογική του reality show” στην διπλωματία μπορεί να αποβεί μοιραία για την Δημοκρατία

Η βαρβαρότητα ως διπλωματία: Ένα επικίνδυνο προηγούμενο

Το άρθρο του Μαρίνου Σκανδάμη επιχειρεί να αναλύσει μια νέα μορφή σκληρής διπλωματίας, η οποία όχι μόνο απομακρύνεται από τις κλασικές πρακτικές των διεθνών σχέσεων, αλλά αγγίζει τα όρια της πολιτικής ταπείνωσης. Το περιστατικό της δημόσιας αποδοκιμασίας του Προέδρου της Ουκρανίας στον Λευκό Οίκο από την αμερικανική ηγεσία θέτει κρίσιμα ερωτήματα τόσο για την κατεύθυνση της διπλωματίας των ΗΠΑ όσο και για την αντοχή των δυτικών αξιών.

Ο αρθρογράφος αναδεικνύει την αντίφαση ανάμεσα στην υποτιθέμενη σταθερότητα των διεθνών συμμαχιών και τη ρευστότητα που εισάγει μια διπλωματία βασισμένη στη «λογική του reality show». Αν η εξωτερική πολιτική μετατρέπεται σε θεαματικό εργαλείο επιβολής και εξευτελισμού, τότε οι κανόνες του παιχνιδιού αλλάζουν ριζικά. Η τηλεοπτική εικόνα γίνεται το νέο όπλο, αντικαθιστώντας την παραδοσιακή διαπραγματευτική διαδικασία.

Επιπλέον, η προσέγγιση της νέας αμερικανικής ηγεσίας δείχνει να απομακρύνεται από τις μεταπολεμικές αρχές περί δημοκρατίας και ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ακόμα και αν αυτές οι αρχές χρησιμοποιούνταν συχνά ως προσχηματικές, αποτελούσαν τουλάχιστον ένα ηθικό πλαίσιο για τη διεθνή πολιτική. Αντίθετα, η νέα αντίληψη φαίνεται να μετατοπίζεται προς μια ωμή επιχειρηματική λογική, όπου το διπλωματικό «win-win» δεν βασίζεται πλέον σε αμοιβαία οφέλη μεταξύ συμμάχων, αλλά στην εξαναγκαστική υπαγωγή του αδύναμου στον ισχυρό.

Ο Σκανδάμης θέτει το ερώτημα αν αυτή η προσέγγιση σηματοδοτεί μια συνολική αλλαγή διπλωματικού παραδείγματος. Η απάντηση δεν είναι ακόμα ξεκάθαρη, αλλά το σίγουρο είναι ότι η Ευρώπη και η πολιτική της ήπιας ισχύος θα βρεθούν αντιμέτωπες με μια σκληρή δοκιμασία. Η ανάγκη για μια πιο στέρεη και αυτόνομη ευρωπαϊκή στρατηγική είναι πλέον επιτακτική.

Σε κάθε περίπτωση, η σκληρή διπλωματία μπορεί να φέρνει βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, αλλά δημιουργεί επικίνδυνα προηγούμενα. Η ιστορία έχει δείξει ότι η αλαζονική επίδειξη ισχύος σπάνια παραμένει αναπάντητη. Η επόμενη μέρα της διεθνούς πολιτικής θα κριθεί στο αν η διπλωματία παραμείνει πεδίο διαλόγου ή αν μετατραπεί σε αρένα όπου επικρατεί ο πιο επιθετικός.