ΘΕΜΑ: Η κυβέρνηση “καίγεται” για αλλαγή του εκλογικού νόμου

Είναι σαφές πως η κυβέρνηση Μητσοτάκη, δεν διάγει ήρεμο πολιτικό βίο. Η εσωτερική αμφισβήτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη από Καραμανλή-Σαμαρά, το “αντάρτικο” των 11 και η διαρκής “ελεύθερη πτώση” δημοσκοπικά σε συνδυασμό με την ξεκάθαρη ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΟΥ “ΚΑΝΕΝΑ” στην καταλληλότητα για Πρωθυπουργού της Ελλάδας σε όλες σχεδόν τις πρόσφατες έρευνες, δημιουργούν συνθήκες πολέμου εσωκομματικά και η “αυτοδυναμία” φαντάζει “όνειρο απατηλό” για κάθε κόμμα.

Δημοσίως την άποψη για αλλαγή του εκλογικού νόμου εκφράζει σταθερά ο Άδωνις Γεωργιάδης, ο οποίος είπε την περασμένη εβδομάδα ότι «η Ελλάδα πρέπει να έχει ένα εκλογικό σύστημα πλειοψηφικό, που θα δίνει στο πρώτο κόμμα αυτοδυναμία. Η Ελλάδα και η κατάσταση της κοινωνίας δεν σηκώνει πολιτική αστάθεια» (parapolitika). Για να στηρίξει την άποψή του έφερε το παράδειγμα του Ηνωμένου Βασιλείου όπου οι Εργατικοί κυβερνούν με απόλυτη πλειοψηφία και έχουν πάρει 33,6%. Στην Ελλάδα, με το υπάρχον εκλογικό σύστημα, το πρώτο κόμμα, εφόσον λαμβάνει ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο του 25%, παίρνει μπόνους 20 εδρών, ενώ για κάθε 0,5% επιπλέον ποσοστό, τότε κερδίζει μία ακόμη έδρα. Για την εξασφάλιση της αυτοδυναμίας απαιτείται ένα ποσοστό πέριξ του 38%, που συναρτάται και από το συνολικό ποσοστό που θα συγκεντρώσουν τα κόμματα που θα μείνουν εκτός Βουλής.

Η βασική πιθανή αλλαγή που απασχολεί τις συζητήσεις είναι η αύξηση του ορίου ώστε να μπει ένα κόμμα στο Κοινοβούλιο, από το 3% στο 5%. Είναι αυτό αρκετό; «Όχι» απαντούν έμπειρα, περί τις εκλογές, στελέχη, υποστηρίζοντας ότι η αύξηση του ορίου μπορεί να ωθήσει τα κόμματα που κινούνται στο όριο να ανεβάσουν τα ποσοστά τους, να πιάσουν το όριο και να αποδειχθεί αναποτελεσματικό. Επίσης, εκτιμάται πως θα προκαλέσει πολλές αντιδράσεις από τα μικρότερα κόμματα. Έτσι, από ορισμένα κυβερνητικά στελέχη μπαίνει στο τραπέζι η ανάγκη για μια συνολικότερη εκλογική μεταρρύθμιση αντί περιορισμένων παραμετρικών αλλαγών. Η άποψή τους είναι πως θα έχει θεσμικό χαρακτήρα, θα εξασφαλίζει σταθερές κυβερνήσεις και «καθαρό παιχνίδι» για όλα τα κόμματα. «Δεν θα αφορά μόνο τη ΝΔ, που αυτή τη στιγμή είναι πρώτη στις μετρήσεις, αλλά όποιο κόμμα διεκδικεί την εξουσία, αφού θα μπορεί να σχηματίσει ισχυρή κυβέρνηση», είναι το επιχείρημα για τις όποιες διαφωνίες μπορεί να εκφράσει η αντιπολίτευση

Το 3% που ισχύει σήμερα θεσπίστηκε μετά το 1990 με την αλλαγή του εκλογικού νόμου από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Η αύξηση του ορίου στο 5% είχε υπάρξει ως προβληματισμός και στις προηγούμενες εκλογές όταν ακόμη στο μέγαρο Μαξίμου ήταν ο Γιώργος Γεραπετρίτης. Αν και οι σχετικές συζητήσεις τότε πάγωσαν κάποια στιγμή ο προβληματισμός ποτέ δεν έφυγε από τους επιτελείς του Μαξίμου.

Από τον υπουργό εσωτερικών Θοδωρή Λιβάνιο, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, υπάρχει ήδη εισήγηση προς τον πρωθυπουργό για αύξηση του ορίου στο 5% και για εθνικούς λόγους αλλά και για να αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός του κομματικού συστήματος.

Σε ποιες ευρωπαϊκές χώρες ισχύει το 5%

Έτσι κι αλλιώς το 5% ισχύει σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Στη Γερμανία το όριο του 5% ισχύει για την είσοδο στην Bundestag. Το ίδιο ποσοστό ισχύει και στη Σουηδία, τη Φιλανδία και την Πολωνία όπου εκτός του 5% υπάρχει και όριο 8% για να μπει στη Βουλή ένας συνασπισμό κομμάτων. Στην Τσεχία εκτός του 5% για τα κόμματα για τους συνασπισμούς κομμάτων το όριο εισόδου είναι στο 10%.

Κοινοβουλευτικά στελέχη με τα οποία συνομίλησε topontiki.gr εκτιμούν ότι η αλλαγή του ορίου εισόδου από το 3% στο 5% θα είναι τελικά η επιλογή που θα κάνει η κυβέρνηση προκειμένου όχι μόνο να καταστεί πιο εύκολη η αυτοδυναμία αλλά και να γίνει πιο συμπαγές το πολιτικό και κομματικό σύστημα.

Είμαστε σε μια εποχή που λαϊκιστές και αλλοπρόσαλλοι δημαγωγοί μπορούν με τη βοήθεια των social media κι άλλων τρόπων να πλήξουν την ευστάθεια του πολιτικού συστήματος και πολλοί εκτιμούν ότι το 5% θα αποτρέψει τέτοια φαινόμενα.

Μάλιστα προς την κατεύθυνση της προάσπισης του πολιτικού συστήματος, η κυβέρνηση αναμένεται να ζητήσει για αυτή την αλλαγή και τη στήριξη και των άλλων μεγάλων κομμάτων καθώς η εφαρμογή του 5% θα ευνοήσει τα περισσότερα κόμματα που είναι σήμερα εντός κοινοβουλίου και μάλιστα αναμένεται να τα ενισχύσει περισσότερο.

Όσον αφορά το θέμα της αυτοδυναμίας, εκλογικοί αναλυτές εκτιμούν ότι αυτή θα πέσει από το περίπου 39% που είναι σήμερα κοντά στο 36%. Μάλιστα σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις εάν ίσχυε στις τελευταίες εκλογές το όριο του 5% η Νέα Δημοκρατία είναι πιθανόν να είχε συγκεντρώσει πλειοψηφία 180 βουλευτών με το 4% που κέρδισε στις εκλογές του 2023.