Άρθρο της Βουλευτού Α’Αθηνών του ΜέΡΑ25, Αγγελικής Αδαμοπούλου για το “The Socialist”

“Το φιάσκο της υπόθεσης των εμβολίων αναδεικνύει με τον πιο ανάγλυφο τρόπο ότι οι Εταίροι πορεύονται μοναχικά”

Τις τελευταίες ημέρες πολύς λόγος γίνεται στην ειδησεογραφία για σοβαρές δυσλειτουργίες και αστοχίες στη διαχείριση της παραγωγής και προμήθειας των εμβολίων του κορονοϊού. Δημοσιεύματα κάνουν λόγο για «πόλεμο» Ε.Ε. – φαρμακευτικών κολοσσών, για συμφωνίες που αθετήθηκαν, ακόμη και για αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ Κρατών-Μελών για την εξασφάλιση των πολυπόθητων φιαλιδίων.

Στην πραγματικότητα, δεν υφίσταται κανένας τέτοιος «πόλεμος». Ο «πόλεμος» μαίνεται μεταξύ της Ε.Ε. και των ίδιων των διαχρονικών επιλογών της. Όπως και στη αντιμετώπιση της εκτεταμένης κρίσης χρέους, έτσι και στην παρούσα συγκυρία ο «εχθρός» είναι το αποκρουστικό είδωλο που αντικρύζει η Ένωση όταν κοιτάζεται στον καθρέφτη της. 

Όταν πριν μια δεκαετία τα Κράτη-Μέλη του ευρωπαϊκού Νότου οδηγήθηκαν στην οικονομική και κοινωνική κατάρρευση, η Ένωση αποφάσισε ήδη από την πρώτη κιόλας μεγάλη φουρτούνα να ακυρώσει τις διακηρυκτικές της αρχές. Έπαψε συνειδητά να υπερασπίζει την ενότητα, έσπειρε με ζήλο τον τεχνητό διχασμό μεταξύ συνετών και… γουρουνιών -ποιος μπορεί, άραγε, να ξεχάσει τα PIGS;- και στάθηκε ξεκάθαρα στο πλευρό της διεθνούς χρηματοπιστωτικής ολιγαρχίας και των πολιτικών μαριονεττών της. Οι ρήτρες αλληλεγγύης και το όραμα σύγκλισης εγκαταλείφθηκαν και πολύ σύντομα κατέληξαν αναμνήσεις χλιαρών προθέσεων. 

Η Ένωση προσέγγισε τα μεγάλα δομικά της προβλήματα ως απλές τεχνικότητες, εμφάνισε τη σκληρή δημοσιονομική προσαρμογή ως δήθεν πανάκεια, και επέλεξε εξαιρετικά αμφιλεγόμενες μεθόδους για να την επιβάλλει. Μάλιστα, το βαθιά γραφειοκρατικό «κράτος των Βρυξελλών» αποδείχθηκε τόσο αλλεργικό στην αυτοκριτική, που αρνήθηκε πεισματικά να αναθεωρήσει ακόμη κι επιλογές που κατέληγαν επανειλημμένα σε παταγώδη αποτυχία. Δεν είχε καμία σημασία αν το ενωσιακό φάρμακο σκότωνε το ασθενές Κράτος-Μέλος· εκείνο που έπρεπε πάση θυσία να διασωθεί ήταν η αυθεντία και το κύρος του γιατρού-διευθυντηρίου. 

Η συλλογική μνήμη των Ευρωπαίων πολιτών από τη διαχείριση της οικονομικής λαίλαπας δεν θα μπορούσε, βεβαίως, να είναι ομοιόμορφη. Εκείνο, όμως, που φυτεύτηκε και ρίζωσε βαθιά στις συνειδήσεις μιας μεγάλης μερίδας τους είναι η έντονη αμφισβήτηση για την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα των ενωσιακών θεσμών, η άρση της εμπιστοσύνης στο κοινό εγχείρημα και η γενικευμένη δυσαρέσκεια. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι με αφετηρία την εμφάνιση της κρίσης επανήλθαν πανευρωπαϊκά στον δημόσιο λόγο ιδεολογίες διχαστικές κι απομονωτικές, με εξαιρετικά σκοτεινό παρελθόν. Διεκδίκησαν, μάλιστα, τόσο δυναμικά τον ζωτικό τους χώρο στο πολιτικό προσκήνιο, που κατέληξαν όχι απλώς να εκπροσωπηθούν κοινοβουλευτικά, αλλά και να αναλάβουν σε κάποιες περιπτώσεις την εξουσία. Όσο η Ένωση παρέμενε αμετακίνητη και ανελαστική, τόσο άφηνε περιθώρια στον λαϊκισμό και στην αντίδραση. 

Δυστυχώς για όλους μας, ακόμη και σήμερα η Ευρώπη δεν δείχνει διάθεση να διδαχθεί από τα λάθη της, κυρίως γιατί δεν τα παραδέχεται. Το κίνημα ομοσπονδοποίησης που ευαγγελίζεται έναν φεντεραλισμό αμερικανικού τύπου και φιλοδοξεί μια τέτοιου είδους μετάβαση προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση φανερώνεται τόσο πρόχειρο και αντιφατικό που δεν πείθει ούτε στο ελάχιστο την απαραίτητη κρίσιμη μάζα, αφού ο μέσος ευρωπαίος πολίτης δεν τρέφει ισχυρά αισθήματα κοινότητας και γνήσιας αλληλεγγύης που απλώνονται πέρα από τα σύνορα της πατρίδας του.

Το φιάσκο της υπόθεσης των εμβολίων αναδεικνύει με τον πιο ανάγλυφο τρόπο ότι οι Εταίροι πορεύονται μοναχικά (ή, έστω, σε πολύ κλειστά συμμαχικά σχήματα) με λάβαρο το «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» και όχι την «Ευρώπη των Λαών». Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αναθεωρήσει άμεσα τις πολύ κεντρικές της επιλογές και αν δεν αναδιατάξει τις προτεραιότητές της, το υπαρξιακό της ζήτημα μοιραία θα την οδηγήσει σε ανυπαρξία.