Η Ομοσπονδία  Ενώσεων Συλλόγων Γονέων Περιφέρειας Κρήτης επισημαίνει το πρόβλημα που προκύπτει με τους μαθητές που καλούνται να δώσουν Πανελλήνιες Εξετάσεις μακριά από τον τόπο διαμονής τους. Περίπου 500 μαθητές από την Κρήτη αναγκάζονται με δικά τους έξοδα να μεταβούν στην Αθήνα για να εξετασθούν στα ειδικά μαθήματα. Το δεδομένο αυτό όπως υποστηρίζουν δημιουργεί υποψήφιους δύο ταχυτήτων, έχει αρνητική επιπτώσεις στους μαθητές και αποτελεί παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων τους.

“Η πάγια τακτική του Υπουργείου Παιδείας για τον ορισμό των εξεταστικών κέντρων μακριά από τον τόπο διαμονής των υποψήφιων της περιφέρειας που συμμετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις αποτελεί έναν άνισο και άδικο θεσμό που στις συνθήκες της πανδημίας γίνεται ακόμα πιο επικίνδυνος.

Το ζήτημα είναι πολύ κρίσιμο  και εξαιρετικά επείγον. Αφορά περίπου 500 μαθητές της περιφέρειας Κρήτης που αναγκάζονται να ταξιδέψουν στην Αθήνα για να συμμετέχουν στις Πανελλαδικές Εξετάσεις των Ειδικών Μαθημάτων (Ελεύθερο και Γραμμικό Σχέδιο, Ξένες Γλώσσες και Μουσικά Μαθήματα), τους μαθητές για τις εξετάσεις εισαγωγής στα ΤΕΦΑΑ και στις Στρατιωτικές και Αστυνομικές Σχολές, στις Σχολές της Πυροσβεστικής Ακαδημίας και του Λιμενικού Σώματος, καθώς και τους μαθητές των επαρχιακών ΕΠΑΛ της Κρήτης που ήδη κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς διένυαν καθημερινά μεγάλες χιλιομετρικές αποστάσεις (μέχρι και 30 χλμ) για τη φοίτησή τους, τώρα θα υποχρεωθούν σε μετακίνηση για τις Πανελλαδικές εξετάσεις στα αστικά κέντρα του νησιού. Ειδικά για τις απομακρυσμένες περιοχές της υπαίθρου η δυσκολία μετακίνησής τους είναι τεράστια λόγω των λιγοστών δρομολογίων των μέσων μεταφοράς και το κόστος γίνεται ευθύνη των γονέων.

Η πρακτική του Υπουργείου Παιδείας, που μας γυρίζει πολλές δεκαετίες πίσω, παραβιάζει τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών, εντείνει τις υφιστάμενες ανισότητες στην εκπαίδευση, αλλά και παράγει και νέες και ειδικά φέτος είναι επικίνδυνη για την υγεία των μαθητών και οικογενειών τους. Επιπλέον η πρακτική αυτή απειλεί την εύθραυστη ψυχολογία των υποψηφίων καθώς τους  επιβάλλει την απομάκρυνση από το υποστηρικτικό οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον και από τους καθηγητές τους. Τις κρίσιμες, πριν από μια σημαντική για τη ζωή τους εξέταση, ημέρες, αντί να προετοιμάζονται με ηρεμία για τις εξετάσεις, υποχρεώνονται να αντιμετωπίσουν μια σωρεία πρακτικών προβλημάτων και στρεσογόνων καταστάσεων που συνεπάγεται ένα ταξίδι πολλών ημερών. Ενώ φέτος, με τις ειδικές συνθήκες που επικρατούν λόγω πανδημίας, το άγχος, οι οικονομικές και οι πρακτικές δυσκολίες και οι κίνδυνοι έχουν ενταθεί.

Δεν επιτρέπεται να αγνοούμε τις ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μαθητές που ταξιδεύουν μόνοι τους, καθώς οι γονείς τους αδυνατούν να τους συνοδέψουν. Ούτε επιτρέπεται να ξεχνάμε τους μαθητές που αδυνατούν να καλύψουν οικονομικά το κόστος ενός τέτοιου ταξιδιού και θα αναγκαστούν να μην συμμετέχουν από τις εξετάσεις, περιορίζοντας την ελεύθερη επιλογή των σπουδών τους, που συνδέεται το θεμελιώδες και συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα των μαθητών, αυτό της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας. Το ίδιο ισχύει για τους μαθητές που εντάσσονται αυτοί ή οι οικογένειες τους σε ευπαθείς ομάδες στους οποίους μπαίνει εκβιαστικά το δίλημμα ανάμεσα στη συμμετοχή στις εξετάσεις και στην υγεία τη δική τους και των οικογενειών τους!

Το δικαίωμα των μαθητών στη δωρεάν παιδεία, σε όλες τις βαθμίδες της, καταστρατηγείται βάναυσα, όταν το κόστος για τη συμμετοχή στις Πανελλαδικές Εξετάσεις για τους μαθητές της Κρήτης, περιλαμβάνει το κόστος ενός πολυήμερου ταξιδιού για όσους αναγκαστούν να πάνε στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη, που για πολλές οικογένειες υπερβαίνει το μηνιαίο οικογενειακό προϋπολογισμό και σίγουρα είναι της ίδιας τάξης μεγέθους με τα επιδόματα που δόθηκαν στις οικογένειες για να επιβιώσουν σε αυτήν την πρωτοφανή κρίση.

Θεωρούμε ότι δεν συντρέχει κανένας λόγος  επιστημονικός ή παιδαγωγικός λόγος που να δικαιολογεί τη σύσταση των εξεταστικών κέντρων μακριά από τον τόπο κατοικίας των μαθητών. Αντιθέτως ότι η επιλογή αυτή  συνεπάγεται σημαντική οικονομική επιβάρυνση για τις οικογένειες των υποψηφίων, κάτι που θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να λαμβάνεται υπόψη για να υπολογιστεί το πραγματικό κόστος των εξετάσεων για το κράτος και την κοινωνία.

Ειδικότερα για την εξέταση του Ελεύθερου και του Γραμμικού Σχεδίου που αφορά εκατοντάδες μαθητές της Κρήτης γνωρίζουμε επίσης, από τις επίσημες ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας, ότι  πέρυσι λειτούργησαν είκοσι (20) εξεταστικά κέντρα για την εξέταση του Γραμμικού και του Ελεύθερου Σχεδίου σε όλη τη χώρα. Στην Αττική λειτούργησαν  δέκα (10) εξεταστικά κέντρα, από αυτά έξι για τους μαθητές της Αττικής, ενώ τέσσερα (4!) κέντρα προορίζονται αποκλειστικά για εξέταση εκατοντάδων μαθητών της Νότιας Ελλάδας και της Κρήτης! Και μόνο τα παραπάνω δεδομένα αποδεικνύουν αφενός την ανάγκη εξέτασης και του Ελεύθερου και του Γραμμικού Σχεδίου σε τοπικό επίπεδο, λόγω του μεγάλου αριθμού των υποψηφίων που προέρχονται από την επαρχία, καθώς και τη δυνατότητα παράλληλης εξέτασης των μαθημάτων αυτών σε πολλά και απομακρυσμένα μεταξύ τους εξεταστικά κέντρα, αφού ήδη εξετάζονται σε είκοσι διαφορετικά εξεταστικά κέντρα διάσπαρτα σε όλη την Αττική και την Θεσσαλονίκη.

Η ανορθόδοξη αυτή πρακτική του υπουργείου φαίνεται και στην προκλητικά άνιση μεταχείριση των μαθητών των Γενικών Λυκείων και του τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΕΠΑΛ Ακρωτηρίου που υποχρεώνονται να μεταβούν στην Αθήνα για να εξεταστούν στο μάθημα του Γραμμικού Σχεδίου, ενώ αντίστοιχο πανελλαδικώς εξεταζόμενο μάθημα του τομέα Δομικών Έργων, το Αρχιτεκτονικό Σχέδιο, εξετάζεται στα Χανιά! Αυτό αποδεικνύεται τόσο από σχετικό δελτίου τύπου του Υπουργείου Παιδείας[2], αλλά και από το έγγραφο με αριθμό Φ.151/90546/Α5/05-05-2019 (ΑΔΑ: 66Ο64653ΠΣ-9ΙΧ) της προϊσταμένης της Διεύθυνσης Εξετάσεων και Πιστοποιήσεων, που καλεί τους προέδρους των Εξεταστικών Κέντρων να επανελέγξουν την επάρκεια σε κόλλες γραμμικού σχεδίου για την εξέταση, μεταξύ των άλλων και στα Χανιά, του παραπάνω μαθήματος [3]. Στο ίδιο έγγραφο περιγράφονται οι πινακίδες, τα όργανα και υλικά σχεδίασης, που φέρουν μαζί τους ότι οι υποψήφιοι, τα οποία ταυτίζονται απολύτως με όσα προβλέπονται στο Δελτίο Τύπου του υπουργείου Παιδείας (13/06/2019) για τους μαθητές ΕΠΑ.Λ και ΓΕΛ που εξετάζονται στο Γραμμικό Σχέδιο. Προκύπτει, έτσι, ένα πολύ σοβαρό ερώτημα: Γιατί ενώ υπάρχει η δυνατότητα εξέτασης του Γραμμικού Σχεδίου στα Χανιά και παρέχεται για το αντίστοιχο μάθημα του Τομέα Δομικών Έργων, υποχρεώνονται οι μαθητές του Τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΕΠΑΛ Ακρωτηρίου αλλά και όλων των Γενικών Λυκείων του νομού Χανίων να εξεταστούν στο Γραμμικό Σχέδιο στην Αθήνα;

Για όλους τους παραπάνω λόγους η ομοσπονδία μας απαιτεί από το Υπουργείο Παιδείας:

1. Να βάλει τέλος σε μια άδικη πρακτική που όχι μόνο εντείνει τις υφιστάμενες ανισότητες, αλλά γεννά και νέες και που ειδικά φέτος είναι επικίνδυνη για την υγεία των μαθητών και οικογενειών τους.
2. Να εξεταστούν τα ειδικά μαθήματα σε τοπικό επίπεδο.
3. Να ληφθούν αντίστοιχα μέτρα για τις εξετάσεις εισαγωγής στα ΤΕΦΑΑ και στις Στρατιωτικές και Αστυνομικές Σχολές, στις Σχολές της Πυροσβεστικής Ακαδημίας και του Λιμενικού Σώματος.
4. Να δοθεί η δυνατότητα στους μαθητές των ΕΠΑΛ της υπαίθρου να δώσουν εξετάσεις στα σχολεία τους, με όρους ισότιμους, όπως και οι άλλοι μαθητές.