Νάντια Γιαννακοπούλου: «Το κόστος μη ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση»

Κοινό άρθρο της Νάντιας Γιαννακοπούλου, Κοινοβουλευτικής Εκπροσώπου ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ -Βουλευτή Β2 Δυτικής Αθήνας και του Nils Schmid, Μέλους του Γερμανικού Κοινοβουλίου, Υπεύθυνου της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του SPD για ζητήματα Εξωτερικής Πολιτικής, στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ»:

Η 24η Φεβρουαρίου θα μείνει χαραγμένη στην ιστορία. Η επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας αποτελεί σημείο καμπής. Η εισβολή του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία διαλύει κάθε ψευδαίσθηση που είχαν έως τώρα οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ως προς τις φιλοδοξίες του να αποκαταστήσει την επιρροή της Ρωσίας στη διεθνή σκηνή.

Η Ρωσία έδειξε ότι συνιστά απειλή για την ασφάλεια. Κατά συνέπεια, ο πόλεμος του Πούτιν πρέπει να αντιμετωπιστεί αποφασιστικά: με αναβαθμισμένες αμυντικές δαπάνες, συντονισμένες δράσεις των ευρωπαϊκών χωρών για ενίσχυση της ανθεκτικότητας της οικονομίας και διεύρυνση διεθνών συμμαχιών. Η εισβολή επιταχύνει και επαναπροσδιορίζει τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων των κυβερνήσεων σε πρωτοφανή κλίμακα στην Ευρώπη. Για τις χώρες που γειτνιάζουν με τη Ρωσία καθίσταται όλο και πιο σαφές το πιθανό κόστος μη ένταξης στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Αναδύεται λοιπόν στην Ευρώπη, μια νέα δυναμική όσον αφορά στη συμμετοχή σε θεσμούς και στρατηγικές συμμαχίες.

Ας δούμε για παράδειγμα τη μεταστροφή της Γερμανίας. Ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς μιλώντας ενώπιον του Γερμανικού Κοινοβουλίου, αποκάλεσε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία «αλλαγή εποχής» καθώς πλέον αναθεωρούνται ριζικά οι προτεραιότητες στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και η αμυντική ατζέντα του Βερολίνου. Παραδοσιακά ουδέτερες χώρες όπως η Σουηδία και η Φινλανδία εξετάζουν το ενδεχόμενο να υποβάλουν αίτηση ένταξης στο ΝΑΤΟ.

Η δημοκρατία στην Ευρώπη, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και η ένταξη στο ΝΑΤΟ απειλούνται από τη Ρωσία. Οι γενναίοι πολίτες της Ουκρανίας και ο στρατός της δεν υπερασπίζονται απλώς την κυριαρχία της χώρας τους και την ελευθερία τους να επιλέγουν δημοκρατικά κυβέρνηση, συμμαχίες και προοπτικές. Υπεραμύνονται ευρύτερα της ελευθερίας της έκφρασης, της επιθυμίας για ειρηνική συνύπαρξη και του κράτους δικαίου.

Ο πόλεμος αυτός όμως είναι και ένας εκούσιος αυτο-αποκλεισμός της Ρωσίας από τις ευρωπαϊκές αξίες, το κράτος δικαίου και τον σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας των γειτονικών χωρών. Επιπρόσθετα, πυροδότησε μια νέα συζήτηση γύρω από την ευρωπαϊκή ταυτότητα και τους λόγους που έχει μια χώρα να είναι ή να θέλει να γίνει μέλος της ΕΕ. Η συζήτηση για τη διεύρυνση παίρνει νέα τροπή.

Είναι πλέον η κατάλληλη στιγμή για τον επαναπροσδιορισμό της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η νέα κατάσταση ασφαλείας ανοίγει τον δρόμο για μια ολοκληρωμένη επανεκτίμηση των πολιτικών προτεραιοτήτων και έναν χάρτη πορείας προς την υλοποίησή τους. Η επίθεση ενώνει τα κράτη μέλη της ΕΕ σε τομείς πολιτικής που θεωρούνταν έως πρόσφατα «άβατο», π.χ. οι κανονισμοί για το προσφυγικό και το άσυλο, το σύστημα διατραπεζικής επικοινωνίας SWIFT, καθώς και η συντονισμένη δράση κατά Ρώσων ολιγαρχών σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η επίθεση φανέρωσε στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε ολόκληρη την Ευρώπη τους κινδύνους όταν στο Κρεμλίνο κυριαρχεί ένα απολυταρχικό καθεστώς. Υπογράμμισε επίσης στους πολίτες ολόκληρης της ηπείρου ότι αν θέλουμε δημοκρατία πρέπει και να την υπερασπιζόμαστε. Η επιθυμία πολλών Ουκρανών να ενταχθεί η χώρα τους στην ΕΕ μπορεί, επίσης, να δώσει νέα πνοή στη διαδικασία και τις προϋποθέσεις ένταξης άλλων χωρών, κυρίως στα Δυτικά Βαλκάνια.

Όσον αφορά στην ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, οι κατευθυντήριες αρχές πρέπει να είναι ο περαιτέρω εκδημοκρατισμός, η εγκαθίδρυση του κράτους δικαίου και η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Η εφαρμογή μεταρρυθμίσεων για την ενίσχυση και τη βελτίωση των δημοκρατικών θεσμών και των μηχανισμών της δικαιοσύνης, η υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών και η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων αποτελούν κορυφαίες προτεραιότητες στη διαδικασία ένταξης. Οι χώρες αυτές πρέπει να απομακρυνθούν από την πολιτική επιρροή χωρών εκτός ΕΕ (όπως η Κίνα, η Ρωσία ή η Τουρκία).

Η επιστροφή του πολέμου στην Ευρώπη αποτελεί κρίσιμο ορόσημο. Ο Πούτιν θέλει να επαναχαράξει τα σύνορα στον χάρτη της ηπείρου με τη βία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να τηρήσει τις υποσχέσεις της για μια Ευρώπη ακέραιη και ελεύθερη.