Αλέξης Τσίπρας: «Επανεκκίνηση της οικονομίας με ρύθμιση ιδιωτικού χρέους, ρευστότητα στις επιχειρήσεις και νέο πτωχευτικό»

Χαιρετισμός του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, Αλέξη Τσίπρα, στο συνέδριο της ΕΣΕΕ για τα 20 χρόνια της Ετήσιας Έκθεσης Ελληνικού Εμπορίου 

Σας ευχαριστώ, έστω εξ αποστάσεως έστω και διαδικτυακά, μου δίνετε την χαρά  να επικοινωνήσω μαζί σας και να απευθυνθώ  στο ετήσιο συνέδριό σας κυρίως  όμως να  απευθυνθώ σε σας και σε όσους μας παρακολουθούν για τα κρίσιμα θέματα που αφορούν την χώρα, την ελληνική οικονομία και το κρίσιμο διακύβευμα που είναι η επόμενη ημέρα.

Και κυρίως η επόμενη ημέρα για την οικονομία, γνωρίζουμε όλοι ότι περνά μέσα από την επόμενη ημέρα για την ραχοκοκαλιά της, που είναι η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Το 94% των επιχειρήσεων στην χώρα μας είναι  οι μικρές και οι μεσαίες επιχειρήσεις.

Άρα δεν μπορεί να υπάρξει επόμενη ημέρα για την οικονομία αν δεν υπάρξει σχεδιασμός για βιώσιμη  επόμενη ημέρα για την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.

Καταλαβαίνουμε όλοι μας ότι είναι οξύμωρο να μιλάμε  για την επόμενη ημέρα ενόσω διαρκεί η παρατεταμένη , μακρά και βαθιά νύχτα , εδώ κι ένα χρόνο,  της πανδημίας.  Δεν λέει να  ξημερώσει δηλαδή αυτή η επόμενη ημέρα.

Είμαστε σε μεγάλες δυσκολίες, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία γι αυτό. Η κριτική μας μπορεί να είναι μονότονη, διαρκής. Θέλω να πω όμως ότι είναι έντιμη και βασίζεται σε συγκεκριμένα  δεδομένα.

Δεν είπαμε εμείς ποτέ ότι η κυβέρνηση έφερε την πανδημία. Είπαμε όμως ότι ο τρόπος  με τον οποίο διαχειρίστηκε την πανδημία πολλαπλασίασε και πολλαπλασιάζει τις επιπτώσεις της. Και σε ό,τι αφορά το υγειονομικό σκέλος και σε ό,τι αφορά το σκέλος της οικονομίας.

Και επειδή άκουσα ότι ο πρωθυπουργός στην δική σας εκδήλωσε χθες έσπευσε να πει ότι η υγεία και η οικονομία είναι στα δικά σας χέρια, να πω ότι  αυτό είναι μια εύκολη λύση. Να μεταφέρουμε την ευθύνη στους ανθρώπους που είναι ήδη πληττόμενοι.

Αλλά πρέπει και κάποια στιγμή να αναλάβει και η κυβέρνηση τις δικές της ευθύνες. Αυτή η χώρα έχει 10 εκατομμύρια πολίτες,  10 εκατομμύρια ευθύνες εκτός από μία ευθύνη δεν έχουμε δει , την ευθύνη του  πρωθυπουργού και της κυβέρνησης.

Ένα χρόνο μετά το πρώτο  lockdown  είναι προφανές ότι μιλάμε για μια κατάσταση πολύ βαριά τραυματισμένης οικονομίας. Φοβάμαι  ότι ένα χρόνο μετά, δυστυχώς, έχουμε και τα ίδια εργαλεία για να  αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα.

 Και θα έλεγα το εξής ένα εργαλείο: το lock down.

Τίποτα διαφορετικό δεν έχουμε δει για να ανοίξουν με ασφάλεια και το λιανεμπόριο, τα σχολεία, τα μέσα μαζικής μεταφοράς και μετακίνησης των πολιτών την στιγμή που η κατάσταση στα νοσοκομεία  μας τραγική.

Θα παραμείνω λίγο παραπάνω στην πολύ άσχημη εικόνα της οικονομίας γιατί αυτό που πρέπει να μας απασχολήσει  όλους είναι πώς θα βγούμε από αυτή την βαθιά κρίση.

Για να μας απασχολήσει όμως το πώς θα βγούμε, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πόσο βαθιά είναι η κρίση.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ η ύφεση το 2020 στην Ελλάδα ήταν 8,2%, η τρίτη χειρότερη στην Ευρωζώνη και πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης που κινήθηκε στο 6,6%. Και είναι η δεύτερη χειρότερη στην μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας, αν εξαιρέσουμε αυτή που παρουσιάστηκε  στο πρώτο μνημόνιο.

Σύμφωνα με τις Χειμερινές Προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Φεβρουάριος 2021), ο ρυθμός μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας για το 2021 εκτιμάται ότι θα είναι 3,5%, σημαντικά μειωμένος σε σύγκριση με τις Φθινοπωρινές Προβλέψεις που προέβλεπαν 5%.  Κι αυτή η αναθεώρηση έγινε τον Φλεβάρη του 2021, πριν από δύο μήνες. Χωρίς να έχουμε μπροστά μας την προοπτική ότι ούτε το Πάσχα δεν θα έχει αποκατασταθεί το άνοιγμα της αγοράς.

Αυτά λοιπόν είναι πολύ άσχημα νέα. Αν συμπεριλάβουμε και την εκτίμηση ότι  τουριστικός τομέας φέτος δεν πρόκειται  να ανακτήσει παρά μόνο σε ένα μικρό μέρος το επίπεδο δραστηριότητας που είχε πριν από την πανδημία.

Και λαμβάνοντας υπόψιν ότι  το εμπόριο επηρεάζεται από τον τουρισμό. Το λέτε και στην έκθεσή σας:  οι κλάδοι που βρίσκονται γύρω από το οικοσύστημα του τουρισμού (καταλύματα, εστίαση, ταξιδιωτικά πρακτορεία και λιανικό εμπόριο) επηρεάζονται δυσανάλογα έντονα σε σχέση με τους υπόλοιπους.

Αν λάβουμε υπόψιν  όλα αυτά η κατάσταση είναι όχι απλά κρίσιμη , είναι θα έλεγε κανείς θλιβερή.

Διαφαίνεται, λοιπόν, ο κίνδυνος λουκέτων για 1 στις 3 επιχειρήσεις, με τις προβλέψεις των εγχώριων φορέων να είναι ακόμα πιο δυσοίωνες.

Στον κλάδο σας στο εμπόριο, το 78% των εμπορικών επιχειρήσεων κατέγραψε μείωση του κύκλου εργασιών μεταξύ των δύο εξαμήνων (α΄ εξάμηνο του 2020 σε σύγκριση με το β΄ εξάμηνο του 2019), ενώ το 15% εμφάνισε στασιμότητα.

Και τέλος όλα αυτά συμβαίνουν ενώ η οικονομική δυσπραγία και η ανεργία, αυξάνουν ακόμα περισσότερο το πρόβλημα των υπερχρεωμένων νοικοκυριών. Την αδυναμία τους δηλαδή να έχουν καταναλωτική ζήτηση και το ιδιωτικό χρέος αυξάνεται και αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα για κάθε νοικοκυριό αλλά και για κάθε μικρομεσαία επιχείρηση όπως πολύ καλά γνωρίζετε.

Όπως επίσης και το πρόβλημα των μεταχρονολογημένων επιταγών στο οποίο πρέπει να δοθεί μια βιώσιμη λύση.

Ανακεφαλαιώνοντας: Χαμηλή κατανάλωση, μειωμένο εισόδημα των εργαζομένων, αυξημένη ανεργία,  αύξηση του ιδιωτικού χρέους, μείωση των προσδοκιών για το 2021.

Αυτή είναι η κατάσταση που αναγνωρίζετε κι εσείς και πολύ ορθά περιγράφετε στην έκθεσή σας.

Και δεν ανατρέπεται η κατάσταση αυτή με προσπάθεια ωραιοποίησης της εικόνας και με ένα κλίμα τεχνικής αισιοδοξίας, μιας αισιοδοξίας με το «στανιό» επειδή το λένε τα δελτία.

Η αισιοδοξία χτίζεται με δουλειά, σοβαρότητα και σχέδιο.

Η αισιοδοξία θα πρέπει να βασίζεται σε ένα σοβαρό σχέδιο με τρία μέρη:

Στήριξη της οικονομίας όσο διαρκούν τα  υγειονομικά μέτρα.

Στήριξη για την επανεκκίνηση της οικονομίας  με χρονικό ορίζοντα τους επόμενους μήνες.

Μεσοπρόθεσμο σχέδιο Ανάκαμψης της οικονομίας με τη βοήθεια των ευρωπαϊκών πόρων, του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ

Επιτρέψτε μου να σταθώ στα δύο τελευταία βήματα που αφορούν την επόμενη μέρα.

Σε ότι αφορά τη στήριξη για την επανεκκίνηση της οικονομίας, προτείνουμε ένα πλαίσιο μέτρων, το οποίο θα παρουσιάσουμε το αμέσως επόμενο διάστημα, για την βιώσιμη επανεκκίνηση της οικονομίας. Μάλιστα την επόμενη βδομάδα θα παρουσιάσουμε τις προτάσεις μας. Βασικοί πυλώνες της πρότασης αυτής είναι η ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους,  είναι η ρευστότητα στις  επιχειρήσεις. Και είναι ένα μόνιμο πτωχευτικό πλαίσιο, σε αντικατάσταση  αυτού που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση  πριν από λίγους μήνες. Ευτυχώς δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί. Διότι είναι ταφόπλακα  για την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.

Σε ότι αφορά τη ρύθμιση του  χρέους σε ασφαλιστικά ταμεία και εφορίες,

του χρέους που δημιουργήθηκε στην περίοδο της πανδημίας, θεωρούμε ότι είναι μονόδρομος όσο κι αν σήμερα η κυβέρνηση  το αρνείται , δεδομένου ότι δεν θα μπορέσουν να έχουν βιώσιμη επανεκκίνηση οι επιχειρήσεις ιδίως οι μικρομεσαίες, αν δεν υπάρξει αυτή η ορθολογική προσέγγιση. Ούτε το ελληνικό δημόσιο θα εισπράξει   φόρους, ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος,  αλλά ούτε οι επιχειρήσεις θα μπορούν να γίνουν βιώσιμες.

  Θα ήθελα να σας πω, ότι πέραν των άμεσων μέτρων  να συζητήσουμε και να σκεφτούμε επίσης το μεσοπρόθεσμο σχέδιο για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Αλλά για να το κάνουμε αυτό θα πρέπει να εγκαταλείψουμε τις παραδοσιακές και αποτυχημένες συνταγές. Δε θα επεκταθώ στο σύνολο των ζητημάτων που αφορούν το Ταμείο ανάκαμψης, αλλά επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω τη βασική ανάγκη.

Δεν μπορούμε να φέρουμε την ανάπτυξη με τις παλιές συνταγές τις αποτυχημένες της δεκαετίας του ‘90. Τις συνταγές που φέρνουν  ύφεση. Δε μπορούμε να φέρουμε ευημερία όταν ανακυκλώνουμε τα οικονομικά προγράμματα της μιζέριας και της καχεξίας. Θα πρέπει όσοι εισηγούνται τέτοιες προτάσεις, να μας απαντήσουν ένα κρίσιμο ερώτημα.

Θεωρούν ότι η μικρομεσαία επιχείρηση  στην Ελλάδα είναι χρήσιμη για το αύριο της οικονομίας; Ή θεωρούν ότι  επειδή η συντριπτική τους πλειοψηφία, από τις προβληματικές ελληνικές τράπεζες, και το προβληματικό  ελληνικό τραπεζικό σύστημα  έχει κηρυχθεί αναξιόχρεη, θα πρέπει μέσα στην πορεία  της αναδιάρθρωσης  να σβήσουν από τον χάρτη;  Αυτό είναι το κρίσιμο ερώτημα.

Ο δρόμος της κυβέρνησης για το Ταμείο Ανάκαμψης είναι τα δάνεια, τα χρήσιμα αυτά εργαλεία για την ανάκαμψη της οικονομίας, να δοθούν στις επιχειρήσεις με αποκλειστικά τραπεζικά κριτήρια χωρίς εγγύηση του δημοσίου.

 Αυτό σημαίνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων

 δεν θα θα έχει καμία δυνατότητα να επωφεληθεί από όλο αυτό τον πακτωλό των χρημάτων των 30 δισεκατομμυρίων  για την ανοικοδόμηση, την ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας.

 Ο σχεδιασμός των δανείων  δεν υπακούει σε κανέναν αναπτυξιακό σχεδιασμό.

Θα εφαρμοστούν αποκλειστικά τραπεζικά κριτήρια. Δηλαδή τι σημαίνει αυτό;

Ενώ το δημόσιο θα  παρέχει δημόσιους πόρους, άρα θα αναλαμβάνει  μέρος του ρίσκου της τράπεζας, η διαδικασία θα τρέξει με τα κριτήρια και τους όρους των τραπεζών σαν να μην είχαν δοθεί οι πόροι.

Μα το ζητούμενο θα ήταν  να πάνε τα οφέλη από το δημόσιο χρήμα στις επιχειρήσεις, όχι να πάνε τα οφέλη στις τράπεζες. Αυτό είναι  το κρίσιμο ζήτημα. Και οι χαμένοι για άλλη μία φορά θα είναι η πλειοψηφία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που είναι αποκλεισμένοι από το τραπεζικό σύστημα.

 Μονάχα 30 χιλιάδες επιχειρήσεις μπορούν να δανειστούν από τις τράπεζες σήμερα.  Οι ίδιες 30 χιλιάδες επιχειρήσεις θα είναι λοιπόν αυτές που θα κάνουν αύριο επενδύσεις με την χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Το δικό μας σχέδιο, στον αντίποδα όλων αυτών, είναι η στήριξη  των επενδυτικών σχεδίων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων  μέσω ενός εργαλείου που  ιδρύσαμε στην δική μας  διακυβέρνηση και δεν αξιοποιείται όπως πρέπει από την σημερινή κυβέρνηση. Και είναι η Αναπτυξιακή Τράπεζα.

Εμείς προτείνουμε συγκεκριμένες καλές πρακτικές που έχουν ακολουθηθεί και στην χώρα μας από την δική μας κυβέρνηση αλλά και σε όλη την Ευρώπη, όπου δημιουργούνται χρηματοδοτικά εργαλεία από την Αναπτυξιακή Τράπεζα με σκοπό να αναλάβουν μέρος  του ρίσκου των τραπεζών και να περάσουν το όφελος στην μικρή και μεσαία επιχείρηση, για να αυξήσουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που είναι επιλέξιμες  για δανεισμό και να στηρίξουν τα επενδυτικά τους σχέδια με καλύτερους όρους.

 Όλη η Ευρώπη αυτό κάνει. Εδώ ακολουθούμε μια πεπατημένη που αφήνει

τον κλάδο της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας έξω  από τα οφέλη της όποιας προσδοκώμενης ανάπτυξης.

 Κλείνω λέγοντας ότι η Ελλάδα έχει πολλές και μεγάλες δυνατότητες.

Η ατμομηχανή της οικονομίας της παραμένει η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.

Αυτές τις δυνατότητες πρέπει να τις αξιοποιήσουμε. Την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα πρέπει να την ενισχύσουμε. Όχι να την πετάξουμε  στον Καιάδα.

Να ενισχυθεί, να εξελιχθεί για να σταθεί στα πόδια της η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα  πολλαπλασιάζοντας τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα της ελληνικής οικονομίας.

Εμείς δεν θεωρούμε τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα ζόμπι. Το αντίθετο. Η Ελλάδα της επόμενης ημέρας πρέπει να στηριχθεί σε δίκαιες και στέρεες βάσεις. Πρέπει να στηριχθεί στην ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Για να δοθεί η δυνατότητα σε μια ολόκληρη γενιά να παράξει, να δημιουργήσει στη χώρα της.

Για να εκμεταλλευτούμε την όρεξη, τις ικανότητες και τη δυναμική νέων ανθρώπων και επιχειρήσεων που θέλουν να δουλέψουν. Τις ικανότητες και την δυναμική του κόσμου της δημιουργίας.

Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση και εύχομαι καλή επιτυχία στο Συνέδριο σας.

Πάνω απ’ όλα όμως εύχομαι καλή δύναμη και υγεία σε όλους σας και σύντομα να τελειώσει όλη αυτή η περιπέτεια.