Άγγελος Γαβρής: Η Ευρωπαϊκή Ένωση ως ο Κορυφαίος “Γραφειοκράτης” της Σύγχρονης Εποχής

Γράφει ο Άγγελος Γαβρής

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά τις προσπάθειες για διαφάνεια και εκδημοκρατισμό, συνεχίζει να αποτελεί τον απόλυτο “γραφειοκράτη” της σύγχρονης εποχής. Μία από τις πιο αμφιλεγόμενες πρωτοβουλίες της Ε.Ε., η εισαγωγή του θεσμού του “κορυφαίου υποψηφίου” (Spitzenkandidat) το 2014, επιβεβαιώνει τις ανεπάρκειες και τις αντιφάσεις του οργανισμού στη διαδικασία εκλογής του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η πρωτοβουλία αυτή ξεκίνησε με καλές προθέσεις: να δημιουργήσει μια πιο δημοκρατική και διαφανή διαδικασία εκλογής του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σύμφωνα με το νέο αυτό σύστημα, κάθε ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα επιλέγει έναν κορυφαίο υποψήφιο, ο οποίος θα ηγηθεί του κόμματος στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο υποψήφιος του κόμματος που κερδίζει τις περισσότερες έδρες προτείνεται αυτόματα ως Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Οι Αντιφάσεις και τα Προβλήματα

1. Έλλειψη Πραγματικής Δημοκρατίας

Η διαδικασία Spitzenkandidat υποτίθεται ότι ενισχύει τη δημοκρατία. Ωστόσο, οι πολίτες της Ε.Ε. δεν εκλέγουν άμεσα τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εκλέγουν μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και η εκλογή του Προέδρου εξαρτάται από τις πολιτικές διαπραγματεύσεις και ισορροπίες που ακολουθούν. Η δημοκρατία είναι ένα σύνθετο σύστημα που απαιτεί άμεση και ξεκάθαρη συμμετοχή των πολιτών, κάτι που εδώ παρακάμπτεται.

2. Σύγκρουση με τα Εθνικά Συμφέροντα

Τα κράτη μέλη της Ε.Ε. διατηρούν το δικαίωμα να προτείνουν τον υποψήφιο της προτίμησής τους για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γεγονός που οδηγεί σε συγκρούσεις και περίπλοκες διαπραγματεύσεις. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου συμμετέχουν οι ηγέτες των κρατών μελών, μπορεί να απορρίψει τον Spitzenkandidat αν θεωρήσει ότι δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Ένωσης.

 3. Γραφειοκρατικός Λαβύρινθος

Η εισαγωγή του θεσμού αυτού ενίσχυσε την ήδη υπερβολικά πολύπλοκη γραφειοκρατική δομή της Ε.Ε. Οι πολίτες αδυνατούν να κατανοήσουν πλήρως τη διαδικασία και τις συνέπειές της, δημιουργώντας μια αίσθηση απομάκρυνσης και αποξένωσης από τα κέντρα λήψης αποφάσεων.

Η Αντίφαση της Διαφάνειας

Παρά τις προσπάθειες για περισσότερη διαφάνεια, η πραγματικότητα δείχνει ότι η διαδικασία παραμένει σκοτεινή και δυσνόητη. Η έλλειψη άμεσης συμμετοχής των πολιτών στη διαδικασία εκλογής του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε συνδυασμό με τις περίπλοκες εσωτερικές διαδικασίες της Ε.Ε., δημιουργεί μια αίσθηση ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται πίσω από κλειστές πόρτες.

Αντί Επιλόγου…

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τις καλά σχεδιασμένες, αλλά συχνά ανεπαρκείς προσπάθειες για διαφάνεια και εκδημοκρατισμό, συνεχίζει να λειτουργεί ως ένας απρόσιτος γραφειοκρατικός μηχανισμός. Η εισαγωγή του θεσμού του Spitzenkandidat μπορεί να είχε καλές προθέσεις, αλλά στην πράξη ενίσχυσε τις αδυναμίες και τις αντιφάσεις του συστήματος, αποδεικνύοντας ότι η διαφάνεια και η πραγματική δημοκρατία παραμένουν μακρινά ιδανικά για την Ε.Ε.

Η Ευρώπη χρειάζεται μια ουσιαστική μεταρρύθμιση που θα ενισχύσει τη συμμετοχή των πολιτών και θα απλοποιήσει τις διαδικασίες, ώστε να φέρει πραγματική δημοκρατία και διαφάνεια στους κόλπους της Ένωσης. Μέχρι τότε, η Ε.Ε. θα παραμένει ο κορυφαίος “γραφειοκράτης” της σύγχρονης εποχής.

*η κεντρική ιδέα από το άρθρο του Χρήστου Αβδελλά στην “Εβδομαδιαία“