Γράφει ο Βασίλης Μπαγιάτης

φοιτητής του τμήματος πολιτικών επιστημών του ΑΠΘ και μέλος του Κινήματος Αλλαγής

Ξεκάθαρη νίκη της Κεντροδεξιάς-Φιλελεύθερης Αντιπολίτευσης, με ηχηρό μήνυμα κατά της Διαφθοράς

Το Σάββατο, στις Βουλευτικές Εκλογές της Σλοβακίας η Κεντρώα και Κεντροδεξιά Αντιπολίτευση πέτυχε μια μεγάλη νίκη έναντι του Σοσιαλδημοκρατικού Smer-SD.  Με ένα μικρό διάλειμμα δύο ετών, οι σοσιαλδημοκράτες κυριαρχούν στην Σλοβακική πολιτική σκηνή από το 2006. Μέχρι πρότινος κυβερνούσαν με το Σλοβακικό Εθνικό Κόμμα (SNS) και το κόμμα της Γέφυρας (Μ-Η), που εκπροσωπεί τα συμφέροντα της ουγγρικής μειονότητας. Οι εκλογές διεξήχθησαν υπό τη σκιά της δολοφονίας του Σλοβάκου ερευνητικού δημοσιογράφου Ján Kuciak και της μνηστής του τον Φεβρουάριο του 2018. Στο τελευταίο του άρθρο που δημοσιεύθηκε μια εβδομάδα μετά τη δολοφονία του, ο Kuciak ενημέρωνε για επαφές της μαφίας που έφταναν μέχρι και το γραφείο του τότε σοσιαλδημοκράτη Πρωθυπουργού, Robert Fico. Ο Fico παραιτήθηκε τον Μάρτιο του 2018 μετά τις μαζικές διαδηλώσεις εναντίον της κυβέρνησης του που επακολούθησαν, στις οποίες μετείχαν χιλιάδες άνθρωποι. Ο Marián Kočner, ένας αμφιλεγόμενος Σλοβάκος επιχειρηματίας που αναφερόταν στο ρεπορτάζ του Kuciak, κατηγορήθηκε ότι βρίσκεται πίσω από τη δολοφονία. Ο θάνατος του Kuciak προκάλεσε την αποκάλυψη μιας σειράς συνδέσμων του Kočner με κορυφαίους πολιτικούς, εισαγγελείς και δικαστές, κάποιοι εκ των οποίων στενά συνδεδεμένοι με κορυφαία στελέχη των σοσιαλδημοκρατών. Ακόμη, οι σοσιαλδημοκράτες έχασαν την εύνοια των ψηφοφόρων τα τελευταία δυο χρόνια μετά την αποκάλυψη διάφορων σκανδάλων διαφθοράς στα οποία εμπλέκονται πολλά κορυφαία στελέχη τους.

Ο στόχος της κατακερματισμένης αντιπολίτευσης ήταν ένας : να πάρει τη θέση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Smer-SD, που μέχρι σήμερα κυβερνά. Με τον διακηρυγμένο στόχο να αποκαταστήσουν την τρωθείσα εμπιστοσύνη των Σλοβάκων πολιτών στη λειτουργία του δημοκρατικού κράτους στη βάση της νομοκρατίας, νέες πολιτικές δυνάμεις εισήλθαν στη μάχη της ψήφου. Μολονότι η αντιπολίτευση ανταγωνίζονταν για τους ίδιους ψηφοφόρους, τα κόμματα συνεργάστηκαν στενά για να νικήσουν τους σοσιαλδημοκράτες. Και το πέτυχαν, καθώς μεγάλος νικητής των εκλογών είναι το κεντροδεξιό  OĽaNO, με ποσοστό 25%, το οποίο κατάφερε να υπερδιπλασιάσει το ποσοστό του, σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές.  Το κυβερνόν κόμμα Smer-SD υπέστη μια βαριά ήττα, συγκεντρώνοντας το 18,30% των ψήφων, τερματίζοντας στη δεύτερη θέση, με απώλειες δέκα μονάδων. Στην τρίτη θέση ήρθε το ακροδεξιό, αντιμεταναστευτικό κόμμα «Είμαστε Οικογένεια» με 8,2%, στην τέταρτη θέση το επίσης ακροδεξιό και αντιμεταναστευτικό ĽSNS με 8%, το οποίο λειτουργεί στα όρια της νομιμότητας και έχει κατά καιρούς εκφράσει απόψεις εναντίον των πολιτικών ελίτ, των Ρομά (τους οποίους έχει αποκαλέσει ο αρχηγός του ως παράσιτα), ενώ είναι επίσης αντίθετο στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Βέβαια, στην πλειονότητά τους οι δημοσκοπήσεις το εμφάνιζαν με μεγαλύτερα ποσοστά. Εξίσου καλά τα πήγαν και άλλα τρία κόμματα της Κεντρώας και Κεντροδεξιάς Αντιπολίτευσης (PS-SPOLU, SaS, ZA L’UDI), που κυμάνθηκαν μεταξύ του 5,7 και 7%.

Ο σημερινός Πρωθυπουργός Πέτερ Πελεγκρίνι (και προερχόμενος από το Smer-SD ) παραδέχθηκε την ήττα του κόμματός του  και έδωσε «Συγχαρητήρια στον νικητή», παρατηρώντας ότι το «καλό μάρκετινγκ» του OĽaNO του επέτρεψε να ανέλθει στην εξουσία, όμως αυτό «δεν αρκεί για να κυβερνήσει». Ο ιδρυτής και πρόεδρος του OLaNO Ιγκόρ Μάτοβιτς φαίνεται ότι είναι σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού. Ήδη ανακοίνωσε ότι είχε τηλεφωνική επικοινωνία με την πρόεδρο της χώρας, τη φιλελεύθερη Ζουζάνα Τσαπούτοβα.  Δήλωσε ακόμη ότι «Επιθυμούμε να σχηματίσουμε την καλύτερη κυβέρνηση που είχε ποτέ η Σλοβακία, με τη βοήθεια άλλων επικεφαλής της δημοκρατικής αντιπολίτευσης».

Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι το OLaNO, μαζί με τα άλλα δυο κόμματα SaS και ZA ĽUDÍ συγκεντρώνουν 78 έδρες στη Βουλή, σε σύνολο 150 και μπορούν να σχηματίσουν αυτοδύναμη κυβέρνηση. Προεκλογικά, υπήρχε η φήμη ότι μετά τις εκλογές το Smer-SD θα σχημάτιζε κυβέρνηση με τα δυο ακροδεξιά κόμματα  (ĽSNS και  «Είμαστε Οικογένεια»), αν και στελέχη του το είχαν αρνηθεί πολλές φόρες. Παρ’ όλα αυτά, τα τρία αυτά κόμματα (και πάρα την μέτρια έως κακή επίδοσή τους) συγκέντρωσαν 72 έδρες, πράγμα που σημαίνει ότι έχασαν την πλειοψηφία για μόλις 4 έδρες!

Το αποτέλεσμα των εκλογών θεωρήθηκε ως μια μεγάλη νίκη των Δημοκρατικών Θεσμών, καθώς η ήττα του Smer-SD δεν σήμανε μόνο την αλλαγή της διακυβέρνησης της χωράς, άλλα ουσιαστικά αποτελεί και μια ελπίδα για μια προοδευτική διακυβέρνηση, η οποία αν και κεντροδεξιά, μπορεί να καταστήσει τη Σλοβακία μια αληθινή Φιλελεύθερη Δημοκρατία, με σεβασμό στην ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και με πάταξη της Διαφθοράς. Ακόμη, η περιορισμένη απήχηση της Ακροδεξιάς έδειξε ότι δυο χρόνια μετά τη δολοφονία του Ján Kuciak υπάρχουν άνθρωποι που ελπίζουν σε ένα καλύτερο αύριο, μακριά από το σκοτάδι του παρελθόντος. Ως αρχή της αφύπνισης των πολιτών μετά τα γεγονότα του Φεβρουαρίου του 2018 θεωρήθηκε η εκλογή τον Μάρτιο του 2019 της πρώτης γυναίκας Προέδρου της χώρας Ζουζάνα Τσαπούτοβα, η οποία έτρεξε σε μια προοδευτική πλατφόρμα πολιτών, με στόχο την αλλαγή στην πολιτική ζωή της Σλοβακίας. Το αποτέλεσμα των προχθεσινών εκλογών θεωρείται το δεύτερο μέρος της προσπάθειας «Κάθαρσης» της πολιτικής ζωής της χωράς από τη διαφθορά. Μένει να δούμε εάν την προσεχή τετραετία τα πράγματα στη Σλοβακία θα αλλάξουν προς το καλύτερο και αν οι μεγάλες προσδοκίες των πολιτών, όπως αυτές εκφράστηκαν τα τελευταία δυο χρόνια θα  γίνουν πράξη. Πάντως, ένα είναι βέβαιο: Ότι αυτές ήταν οι σημαντικότερες Βουλευτικές  Εκλογές για τη Σλοβακία τα τελευταία 20 χρόνια.