Άρθρο-Παρέμβαση: Πως η άναρχη δόμηση στη Σαντορίνη μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο ενόψει των σεισμικών δονήσεων

Γράφει ο * Ανέστης Παπαδόπουλος – Μεταπτυχιακός φοιτητής Σεισμολογίας

Η Σαντορίνη, ένα από τα πιο εμβληματικά νησιά της Ελλάδας, αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις λόγω της άναρχης δόμησης και της έντονης σεισμικής δραστηριότητας. Η πρόσφατη σεισμική έξαρση, με περισσότερες από 200 δονήσεις από τις αρχές Φεβρουαρίου 2025, έχει αναδείξει τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη και την έλλειψη κατάλληλων υποδομών.

Οι συνεχείς σεισμικές δονήσεις, με τη μεγαλύτερη να φτάνει τα 4,6 Ρίχτερ, οδήγησαν τις αρχές στο κλείσιμο των σχολείων και στην αποστολή προειδοποιητικών μηνυμάτων μέσω του 112 προς τους κατοίκους, εφιστώντας την προσοχή για πιθανές κατολισθήσεις. Ειδικότερα, απαγορεύτηκε η πρόσβαση στις περιοχές Αμμούδι, Αρμένη και Παλιό Λιμάνι Φηρών, όπου ο κίνδυνος κατολισθήσεων είναι αυξημένος.

Η άναρχη δόμηση στη Σαντορίνη έχει συμβάλει σημαντικά στην επιδείνωση των γεωλογικών κινδύνων. Η κατασκευή κτισμάτων χωρίς τον απαραίτητο σχεδιασμό και η έλλειψη σεβασμού στις γεωλογικές ιδιαιτερότητες του νησιού έχουν οδηγήσει σε αποσταθεροποίηση των πρανών, αυξάνοντας την πιθανότητα κατολισθήσεων κατά τη διάρκεια σεισμικών γεγονότων.

Ο Ευθύμιος Λέκκας, πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ), έχει επισημάνει ότι η Σαντορίνη παρουσιάζει υψηλό κατολισθητικό κίνδυνο, ιδιαίτερα στην περιοχή της καλντέρας. Η γεωμορφολογία του νησιού, σε συνδυασμό με την ανθρώπινη παρέμβαση, καθιστά ορισμένες περιοχές ιδιαίτερα ευάλωτες σε κατολισθήσεις.

Η επιστημονική κοινότητα έχει επανειλημμένα τονίσει την ανάγκη για αυστηρότερο έλεγχο της δόμησης στη Σαντορίνη. Μελέτες έχουν δείξει ότι η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη, χωρίς την τήρηση των γεωτεχνικών προδιαγραφών, μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικές συνέπειες κατά τη διάρκεια σεισμών. Η έλλειψη κατάλληλων αντιστηρίξεων και η κατασκευή σε περιοχές με σαθρά εδάφη αυξάνουν τον κίνδυνο καταρρεύσεων και κατολισθήσεων.

Επιπλέον, η Σαντορίνη βρίσκεται σε μια περιοχή με έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα, γεγονός που προσθέτει επιπλέον στρώμα κινδύνου. Παρόλο που οι πρόσφατοι σεισμοί δεν συνδέονται άμεσα με το ηφαίστειο, η γεωδυναμική του νησιού καθιστά απαραίτητη την ύπαρξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου διαχείρισης κινδύνων, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη τόσο τη σεισμική όσο και την ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Η ανάγκη για βιώσιμη ανάπτυξη στη Σαντορίνη είναι επιτακτική. Οι αρχές πρέπει να εφαρμόσουν αυστηρότερους κανονισμούς δόμησης, να ενισχύσουν τους μηχανισμούς ελέγχου και να προωθήσουν την ευαισθητοποίηση των κατοίκων και των επενδυτών σχετικά με τους γεωλογικούς κινδύνους. Μόνο μέσω μιας συντονισμένης προσπάθειας μπορεί να διασφαλιστεί η ασφάλεια των κατοίκων και η διατήρηση του μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος του νησιού.

Συμπερασματικά, η Σαντορίνη βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η συνύπαρξη της φυσικής ομορφιάς με τους γεωλογικούς κινδύνους απαιτεί υπεύθυνη διαχείριση και σχεδιασμό. Η άναρχη δόμηση δεν αποτελεί μόνο απειλή για το περιβάλλον, αλλά και για την ίδια την ανθρώπινη ζωή, ιδιαίτερα σε μια περιοχή με τόσο έντονη σεισμική και ηφαιστειακή δραστηριότητα.