Γιώργος Αρβανιτίδης: «Ζητάμε Διακομματική Επιτροπή για έναν Κλιματικό Νόμο με Διαγενεακή Αλληλεγγύη»

Στην ειδική συνεδρίαση των Επιτροπών της Βουλής με θέμα την μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία, η οποία πραγματοποιήθηκε κατόπιν αιτήματος της προέδρου του Κινήματος Αλλαγής Φώφης Γεννηματά τοποθετήθηκε ο αρμόδιος εισηγητής του κόμματος και υπεύθυνος περιβάλλοντος και ενέργειας Γιώργος Αρβανιτίδης, ζητώντας την σύσταση Διακομματικής Επιτροπής που θα επεξεργαστεί έναν Κλιματικό Νόμο – Πλαίσιο με όρους κλιματικής δικαιοσύνης, δημοκρατικής συμμετοχής και με βήμα που θα δοθεί στις νέες γενιές για την συνδιαμόρφωση των στόχων του, μέσα από μια Κλιματική Συνέλευση. 

Ο κ. Αρβανιτίδης παρουσίασε τις προτάσεις του Κινήματος Αλλαγής για έναν οδικό χάρτη με 4 συγκεκριμένα βήματα και με βασικό στοιχείο την συμμετοχή των πολιτών:

•           Για το ΠΩΣ πρέπει να συνταχθεί και να διαμορφωθεί ο ελληνικός Κλιματικός Νόμος,

•           Για το ΤΙ στόχους πρέπει να περιέχει,

•           Για το ΠΩΣ πρέπει να ελέγχεται η εφαρμογή του ελληνικού Κλιματικού Νόμου και

•           τέλος, για το ΠΟΙΕΣ προτεραιότητες πρέπει να ακολουθήσουν της ψήφισής του, ενώ ανέφερε χαρακτηριστικά:

«Το Κίνημα Αλλαγής, ανέλαβε την πρωτοβουλία να θέσει στον δημόσιο διάλογο τον ΚΛΙΜΑΤΙΚΟ ΝΟΜΟ. Την ανάγκη δηλαδή να νομοθετήσουμε ως πολιτεία έγκαιρα, νομικά δεσμευτικούς στόχους, για μια οικονομία χωρίς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία για το 2050, που έχει σαν στόχο την συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας στον πλανήτη, στον ενάμιση βαθμό Κελσίου. Ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση κινείται σε αυτή την κατεύθυνση με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και είναι έτοιμη να νομοθετήσει τον Ευρωπαϊκό Κλιματικό Κανονισμό και αρκετά κράτη μέλη έχουν ψηφίσει ήδη τους δικούς τους εθνικούς κλιματικούς νόμους.

Η κλιματικά ουδέτερη οικονομία, ΔΕΝ είναι μια πολιτικά ουδέτερη πορεία. Είναι μια πορεία με ισχυρό πολιτικό πρόσημο.

Κάθε απόφαση, κάθε συγκεκριμένο μέτρο που θα επιβληθεί, θα έχει ένα κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο. Και για αυτό θα χρειαστεί να υπάρχουν για κάθε απόφαση ειδικές μελέτες κόστους-οφέλους.

Ο Ελληνικός Κλιματικός Νόμος οφείλει να κατοχυρώνει το δικαίωμα των μελλοντικών γενεών σε ένα υγιές και ασφαλές περιβάλλον και πρέπει να διαμορφωθεί με όρους Κλιματικής Δημοκρατίας και Διαφάνειας.

Όλα τα Υπουργεία θα πρέπει να καταθέτουν ετήσια αναφορά στη Βουλή για το αν έχουν επιτύχει τους αντίστοιχους κλιματικούς στόχους που έχουν θέσει. Εάν δεν το καταφέρουν, τότε θα πρέπει να εφαρμόζουν ένα έκτακτο πρόγραμμα δράσης, ώστε να καλύψουν αυτό το κενό.

Γνωρίζουμε, ότι το εγχείρημα και η μετάβαση της χώρας μας προς μια Κλιματικά Ουδέτερη Οικονομία, δεν είναι ένα εύκολο εγχείρημα.

Και μόνος του ο Κλιματικός Νόμος δεν μπορεί να το πετύχει.

Ο Κλιματικός Νόμος θα απαιτήσει στενή παρακολούθηση, συνεχή προσαρμογή και ένα άλλο σύστημα διακυβέρνησης. Θα απαιτήσει μια δημόσια διοίκηση που θα πρέπει να αλλάξει δομή, νοοτροπία και ρυθμούς. Η Κυβέρνηση οφείλει να μας πει τι ακριβώς σχεδιάζει για το μετά και με ποιο επιτελικό κράτος θα προωθήσει την εφαρμογή του Κλιματικού Νόμου.

Δεν θα αρκεί μόνο η ψήφισή του. Χρειάζονται πολλά περισσότερα.

Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι μιλάμε για μια μετάβαση και ένα εγχείρημα πολύ μεγαλύτερο ενός ΕΣΠΑ ή ενός Ταμείου Ανάκαμψης.

Για αυτό υποστηρίζουμε ότι χρειάζεται μια οριζόντια προσέγγιση και ενσωμάτωση των στόχων του σε κάθε κυβερνητική πολιτική, σε κάθε δράση της Αυτοδιοίκησης και της ελληνικής κοινωνίας, η οποία δείχνει να ανησυχεί έντονα για τις συνέπειες της Κλιματικής Κρίσης. Δεν αρκεί πια ένα απλό Υπουργείο Κλιματικής Αλλαγής που ίδρυσε πρώτο το ΠΑΣΟΚ με τον Γιώργο Παπανδρέου το 2009. Ίσως χρειαστούν ειδικοί εντεταλμένοι μόνιμοι υπηρεσιακοί γραμματείς σε κάθε Υπουργείο.

Ο Κλιματικός Νόμος είναι ένας τελείως διαφορετικός Νόμος. Χρειάζεται μια εντελώς άλλη φιλοσοφία διαμόρφωσης, και άλλη προσέγγιση για την εφαρμογή του.

Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την Κλιματική Κρίση με την πεπατημένη, αλλά με την ριζική αλλαγή του οικονομικού μας μοντέλου. Δεν μπορούμε να αρκεστούμε σε μια τυπική διαβούλευση και μια συνηθισμένη διαδικασία κατάθεσης πρότασης νόμου. Για αυτό και εμείς δεν καταθέσαμε μια απλή Πρόταση Νόμου αλλά ένα ευρύτερο σχέδιο που θέλουμε να συζητηθεί με την κοινωνία για ένα «Πράσινο Κοινωνικό Συμβόλαιο» βάζοντας δυναμικά και πάλι την «πράσινη» ατζέντα στο προσκήνιο για την ευημερία των πολιτών και ειδικά των νέων ανθρώπων».

Διαβάστε πιο αναλυτικά τα σημεία της πρότασης του Κινήματος Αλλαγής από την ομιλία του κ. Αρβανιτίδη :

Η Απανθρακοποίηση της Οικονομίας μας πρέπει να έρθει με πρόνοιες για την κοινωνική συνοχή αντιμετωπίζοντας τις κοινωνικές ανισότητες που θα προκληθούν.

Με πρόνοιες για μια Ισορροπημένη Βιώσιμη Ανάπτυξη σε όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας.

Κλιματική Δικαιοσύνη και Δημοκρατία σημαίνει πρόνοιες για την συμμετοχή των πολιτών στην διαμόρφωση και την στενή παρακολούθηση των στόχων που θα τεθούν.

Για εμάς, η συμμετοχή των νέων, στην συν-διαμόρφωση των στόχων του Κλιματικού Νόμου είναι θεμελιακής σημασίας.

Οι νέες γενιές είναι αυτές που θα βρεθούν περισσότερο αντιμέτωπες και θα ζήσουν τις συνέπειες της Κλιματικής Κρίσης.

Για αυτό και προτείνουμε να δοθεί χώρος και λόγος στους νέους, ακόμα και στους 16χρονους.

Η μεταφορά των βαρών στις νεότερες γενιές ήταν άλλωστε και το σημείο, για το οποίο μόλις πρόσφατα, κρίθηκε αντισυνταγματικός ο αντίστοιχος Γερμανικός Κλιματικός Νόμος.

Στην πρότασή μας την οποία καταθέτω και επισήμως στα πρακτικά για να λάβουν γνώση όλοι οι συνάδελφοι, επεξεργαστήκαμε και συγκρίναμε 6 εθνικούς κλιματικούς νόμους άλλων χωρών (Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Δανία και Νέα Ζηλανδία).

Μαζέψαμε τα κοινά τους στοιχεία και τα προσαρμόσαμε στα ελληνικά δεδομένα, καταλήγοντας να προτείνουμε τα εξής:

Όσον αφορά το Πρώτο Βήμα για το ΠΩΣ πρέπει να συνταχθεί και να διαμορφωθεί ο Ελληνικός Κλιματικός Νόμος:

Μιλάμε για την συν-διαμόρφωση του Κλιματικού Νόμου μέσα από ένα συνεργατικό συνδυασμό επιστήμης και κοινωνίας σε διαβουλευτικά όργανα.

Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη διάφορες πρωτοβουλίες πολιτών (ΚΛΗΜΑ500) και οργανώσεων (WWF-Vouliwatch) για την ΑΠΟ ΚΑΤΩ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΝΩ διαμόρφωση ενός ελληνικού Κλιματικού Νόμου.

Τις παρακολουθούμε στενά και με ενδιαφέρον και ελπίζουμε να κάνει το ίδιο και η Κυβέρνηση.

Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2020, είχα προαναγγείλει την σχετική μας πρωτοβουλία.

Στις 26 Μαρτίου διοργανώσαμε Διαδικτυακή Εκδήλωση για τον Κλιματικό Νόμο και καταθέσαμε την πρότασή μας.

Η έμφαση που θέλουμε να δώσουμε εμείς είναι ότι πέρα από τους στόχους και τα μέτρα, βασικό ζητούμενο είναι η κινητοποίηση των πολιτών μέσα από τις θεσμικές διαδικασίες που προτείνουμε.

Να αναδείξουμε ότι οι όποιοι στόχοι ΔΕΝ θα επιτευχθούν αν ΔΕΝ υπάρχει συμμετοχή και κατανόηση της σκοπιμότητας αυτών των στόχων από τους πολίτες.

Υπογραμμίζω την θέση μας για μια πορεία προς την Κλιματική Ουδέτερη Οικονομία, με όρους Κλιματικής Δικαιοσύνης και Κλιματικής Δημοκρατίας.

Είναι ζήτημα δημοκρατίας και ζητάμε την συνδιαμόρφωση του ελληνικού Κλιματικού Νόμου από την κοινωνία των πολιτών.

Λογική την οποία δυστυχώς η Κυβέρνηση ΔΕΝ ακολούθησε για παράδειγμα στην συγκρότηση του ελληνικού προγράμματος για το Ταμείο Ανάκαμψης που προχωράει χωρίς καμία ουσιαστική διαβούλευση.

Για αυτό και προτείνουμε την θεσμοθέτηση μιας Κλιματικής Συνέλευσης.

Η οποία μαζί με το Ανεξάρτητο Κλιματικό Συμβούλιο ως επιστημονικό όργανο, θα καταλήξουν από κοινού σε 4 δεσμευτικούς στόχους που θα πρέπει να έχει ο Ελληνικός Κλιματικός Νόμος.

Στην Κλιματική Συνέλευση προτείνουμε να συμμετέχουν με ειδική ποσόστωση οι νέες γενιές και να συγκροτηθεί με ένα, όσο το δυνατόν, πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα της ελληνικής κοινωνίας από όλες τις περιφέρειες.

Το Ανεξάρτητο Κλιματικό Συμβούλιο (επιστημονικό όργανο) θα αποτελείται από διακεκριμένους εκπροσώπους της επιστημονικής κοινότητας που χαίρουν ευρείας αποδοχής.

Η Κλιματική Συνέλευση λοιπόν σε συνεργασία με το Ανεξάρτητο Κλιματικό Συμβούλιο θα πρέπει να συμφωνήσουν και να καθορίσουν τους 4 στόχους που θα πρέπει να περιλαμβάνει ο ελληνικός Κλιματικός Νόμος.

Και έτσι ερχόμαστε στο Δεύτερο Βήμα και το ΤΙ στόχους πρέπει να περιλαμβάνει αυτός ο νόμος.

Για το Κίνημα Αλλαγής ο ελληνικός Κλιματικός Νόμος θα πρέπει να περιλαμβάνει:

1ον Κλιματική ουδετερότητα στην Ελλάδα έως το 2050.

2ον Θεσμοθέτηση ποσοστιαίων στόχων για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, την εξοικονόμηση ενέργειας και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το 2030, το 2040 και το 2050.

3ον Συγκεκριμένους στόχους μείωσης των εκπομπών που προκαλούνται από δράσεις της κυβέρνησης και του Δημόσιου τομέα.

4ον Συγκεκριμένο προϋπολογισμό υποστήριξης επίτευξης των στόχων και των σχετικών δομών που απαιτούνται.

Αυτοί οι 4 κεντρικοί στόχοι ασφαλώς και θα πρέπει να εξειδικευτούν.

Με την εφαρμογή συστήματος ετήσιου «επιτρεπτού προϋπολογισμού εκπομπών αερίων θερμοκηπίου».

Ο προϋπολογισμός εκπομπών, δηλαδή των αερίων του θερμοκηπίου που μπορεί να εκπέμψει κάθε χρόνο η χώρα, θα κατατίθεται μαζί με τον οικονομικό προϋπολογισμό και θα συνοδεύεται με το αντίστοιχο κόστος υλοποίησης, θα παρακολουθείται η πορεία υλοποίησής του και θα υπόκειται σε κοινοβουλευτικό έλεγχο.

Παράλληλα, προτείνεται να υπάρξει κι ένα σύστημα υποστήριξης όσων θα θιγούν οικονομικά (νοικοκυριά, επιχειρήσεις, επενδυτές).

Όσον αφορά το Τρίτο Βήμα και το ΠΩΣ πρέπει να ελέγχεται η εφαρμογή του νόμου:

Τόσο ο προϋπολογισμός εκπομπών όσο και η πορεία υλοποίησης και επίτευξης των ανωτέρω 4 στόχων του Κλιματικού Νόμου θα παρακολουθείται και θα υπόκειται σε κοινοβουλευτικό έλεγχο σε κοινή συνεδρίαση των Επιτροπών Περιβάλλοντος και Οικονομικών της Βουλής.

Έτσι θα πετύχουμε ΚΑΙ την ουσιαστική αναβάθμιση του ρόλου της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής.

Στην κοινή συνεδρίαση των Επιτροπών αυτών θα συνυποβάλλονται οι εκθέσεις προόδου των Υπουργείων.

Αυτές οι εκθέσεις θα υποβάλλονται από την Κυβέρνηση και θα περιλαμβάνουν απολογιστικά στοιχεία, μια επισκόπηση με τις βραχυπρόθεσμες και τις μακροπρόθεσμες πρωτοβουλίες της αλλά και μέτρα των Υπουργείων με τα αναμενόμενα αποτελέσματα αυτών.

Ταυτόχρονα, θα πρέπει να υπάρχει και μια αξιολόγηση αυτών των εκθέσεων από μια Ανεξάρτητη Αρχή Περιβάλλοντος που οφείλει επιτέλους η Κυβέρνηση να θεσμοθετήσει, όπως υποδεικνύει και η έκθεση Πισσαρίδη και να σταματήσει την αλα κάρτ επίκλησή της όπου την βολεύει.

Όσο αφορά το Τέταρτο Βήμα και το ΠΟΙΕΣ προτεραιότητες πρέπει να ακολουθήσουν ΜΕΤΑ την ψήφιση του Κλιματικού Νόμου προκειμένου να έρθουν τα αποτελέσματα που θέλουμε:

ΟΛΑ τα Υπουργεία θα πρέπει να μας παρουσιάσουν τις δικές τους προτεραιότητες με  συγκεκριμένα μέτρα και δράσεις.

Για παράδειγμα το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας:

Θα πρέπει άμεσα να αναθεωρήσει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) με δέσμευση για εφαρμογή της βασικής αρχής «Ενεργειακή Απόδοση Πρώτα».

Θα πρέπει να ενισχυθούν τα συνεργατικά μοντέλα στις ΑΠΕ, όπως είναι οι πραγματικές ενεργειακές κοινότητες και να καταπολεμηθεί η ενεργειακή φτώχεια.

Αυτό που βλέπουμε μέχρι σήμερα από την Κυβέρνηση είναι ότι η μετάβαση στις ΑΠΕ, στις περισσότερες περιπτώσεις, γίνεται με παλιούς όρους.

Έχει κυρίως συγκεντρωτικό χαρακτήρα, και διενεργείται βασικά με μεγάλα έργα και συμμετοχή μερικών μόνο μεγάλων εταιρειών.

Όμως, η αποδοχή των ΑΠΕ από την κοινωνία και η προώθησή τους, απαιτεί ένα άλλο υπόδειγμα ανάπτυξης.

Στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, άλλωστε στην Γερμανία, τι βλέπουμε να ισχύει ;

Πάνω από το 40% των έργων ΑΠΕ ανήκει σε πολίτες που παράγουν την δική τους πράσινη ενέργεια.

Γιατί να μην γίνει κάτι αντίστοιχο και στην Ελλάδα, ώστε ο κάθε πολίτης να αισθάνεται ουσιαστικά συμμέτοχος σε αυτή την προσπάθεια;

Ζητάμε σήμερα να αποφασιστεί η σύσταση ΔΙΑΚΟΜΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ που θα μελετήσει σοβαρά την πρότασή μας και θα οδηγηθούμε γρήγορα στον πρώτο ελληνικό Κλιματικό Νόμο-Πλαίσιο.

Είναι πολύ σημαντικό να περάσει ένας τέτοιος νόμος με την μέγιστη δυνατή πλειοψηφία στην Βουλή.

Ελπίζουμε η Κυβέρνηση και τα άλλα κόμματα να ανταποκριθούν θετικά σε αυτήν την πρότασή μας.

Διότι μόνο με ευρεία πολιτική υποστήριξη και κοινωνική αποδοχή, μπορεί ο Κλιματικός Νόμος – Πλαίσιο να είναι αποτελεσματικός και ανθεκτικός σε κυβερνητικές αλλαγές.

Το Κίνημα Αλλαγής, ως η προοδευτική παράταξη με «πράσινο» παρελθόν, διαμορφώνει με την πρότασή του, το «πράσινο» μέλλον της χώρας.

Για να μπορούν οι επόμενες γενιές να απολαμβάνουν τον ίδιο φυσικό και πολιτισμικό πλούτο της πατρίδας μας.