Γιώργος Παπανδρέου: «Η Δημοκρατία δεν αμύνεται με όπλα, αλλά με συμμετοχή και εμπιστοσύνη»

Από τη Γενεύη και τη Λωζάννη, ο πρώην πρωθυπουργός απηύθυνε διεθνές κάλεσμα για μια νέα παγκόσμια αναγέννηση της δημοκρατίας – με ήθος, συμμετοχή και κοινωνική δικαιοσύνη στο επίκεντρο.

Σε μια συγκυρία όπου η παγκόσμια πολιτική σκηνή βυθίζεται στη δυσπιστία, την ανισότητα και την άνοδο αυταρχικών προτύπων, ο Γιώργος Παπανδρέου ανέδειξε από τη Γενεύη την ανάγκη ριζικής επανεκκίνησης της δημοκρατίας. Ως κεντρικός ομιλητής στην Εβδομάδα Δημοκρατίας της Γενεύης, σε εκδήλωση του Albert Hirschman Center του Geneva Graduate Institute, μίλησε με ύφος βαθιά ανθρωπιστικό και πολιτικά επίκαιρο, θέτοντας το καίριο ερώτημα: «Μπορεί η Δημοκρατία να επιβιώσει της πόλωσης;».

Ανακαλώντας τις ρίζες του δημοκρατικού πολιτισμού, ο Παπανδρέου υπενθύμισε ότι η δημοκρατία γεννήθηκε όταν η ανθρωπότητα επέλεξε τον διάλογο αντί της βίας. Με αναφορές στον Όμηρο και την Ιλιάδα, μίλησε για τη μετάβαση από την οργή και την επιβολή στη συμμετοχή, τη λογική και τη συνύπαρξη. «Η δημοκρατία ήταν η πρώτη μεγάλη ηθική και πολιτική καινοτομία διαχείρισης των συγκρούσεων χωρίς βία», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Αναλύοντας τη σημερινή κρίση των θεσμών, ο πρώην πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι το πρόβλημα δεν είναι οι διαφωνίες, αλλά η απώλεια της ικανότητας για δημιουργική διαφωνία. «Η κρίση της εποχής μας δεν είναι ότι διαφωνούμε, αλλά ότι έχουμε χάσει τα εργαλεία του διαλόγου, της εμπιστοσύνης και της κοινής λογικής», τόνισε, προειδοποιώντας πως ο αυταρχισμός δεν αποτελεί την αιτία, αλλά το αποτέλεσμα της παρακμής της δημοκρατίας.

Στο επίκεντρο της ομιλίας του βρέθηκε η ανισότητα και η μετατόπιση της εξουσίας από τους πολίτες προς τα οικονομικά και τεχνολογικά κέντρα ισχύος: «Όταν η δημοκρατία δεν παράγει δικαιοσύνη, γεννά θυμό. Και ο θυμός είναι το λίπασμα του λαϊκισμού και της πόλωσης».

Προτείνοντας ένα νέο όραμα «ριζοσπαστικής δημοκρατίας» – ριζωμένης στις αξίες της συμμετοχής και της λογοδοσίας – ο Παπανδρέου κάλεσε σε μεταρρυθμίσεις που θα δώσουν ξανά φωνή στους πολίτες: συμμετοχικά σώματα πολιτών, εκδημοκρατισμό της οικονομίας, δημοκρατική ρύθμιση των ψηφιακών πλατφορμών και παιδεία με έμφαση στο ήθος και την αλληλεγγύη. «Η δημοκρατία δεν αμύνεται με όπλα. Υπερασπίζεται τον εαυτό της με διαφάνεια, συνεργασία και ελπίδα», υπογράμμισε.

Στο περιθώριο των εκδηλώσεων, ο πρώην πρωθυπουργός είχε σειρά σημαντικών συναντήσεων. Στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εργασίας (ILO) συζήτησε με τον Γενικό Διευθυντή Gilbert F. Houngbo για το μέλλον της εργασίας και την ανάγκη ρύθμισης της platform economy. Επισκέφθηκε επίσης το ιστορικό Hôtel-de-Ville της Γενεύης, όπου τίμησε την προτομή του Ιωάννη Καποδίστρια, σύμβολο της ελληνοελβετικής φιλίας.

Στα γραφεία του World Economic Forum συναντήθηκε με τον Managing Director Maroun Kairouz και τον Head of Europe & Eurasia Andrew Caruana Galizia, με τους οποίους αντάλλαξε απόψεις για τις τρέχουσες διεθνείς πρωτοβουλίες του Οργανισμού.

Η επίσκεψη ολοκληρώθηκε στη Λωζάννη, όπου ο Γιώργος Παπανδρέου, υπό την ιδιότητά του ως Προέδρου του Κέντρου Ολυμπιακής Εκεχειρίας, είχε συνάντηση με την Πρόεδρο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής Kristy Coventry. Συζήτησαν την εκπαιδευτική δράση του Κέντρου για την ειρήνη και τις ολυμπιακές αξίες, ενόψει των Αγώνων Μιλάνο–Κορτίνα 2026 και Λος Άντζελες 2028.

Η παρουσία του Παπανδρέου στη Γενεύη δεν ήταν απλώς θεσμική. Ήταν υπενθύμιση ότι, παρά την κρίση εμπιστοσύνης και την κόπωση των κοινωνιών, η δημοκρατία παραμένει ένα ζωντανό εγχείρημα – που απαιτεί διαρκή συμμετοχή, πίστη και τόλμη.