Γιώργος Παπανδρέου: «Ο δημόσιος χώρος είναι το οξυγόνο της δημοκρατίας» – Παρέμβαση στο Διεθνές Φόρουμ για τη Δημοκρατία και την Ειρήνη στο Παρίσι

Μια συγκροτημένη και βαθιά πολιτική παρέμβαση πραγματοποίησε ο πρώην Πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου στο Διεθνές Φόρουμ «Rethinking Civic Space: Why It Matters for Democracy and Peace», που διεξήχθη στο Παρίσι. Ο κ. Παπανδρέου ανέδειξε τη στενή σχέση ανάμεσα στη δημοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη και την ειρήνη, υπογραμμίζοντας πως «ο δημόσιος χώρος είναι το οξυγόνο της δημοκρατίας».

Στην ομιλία του, επισήμανε πως η αύξηση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων διαβρώνει τα θεμέλια της δημοκρατίας. Όπως τόνισε, «όταν οι άνθρωποι χάνουν τη φωνή και την εμπιστοσύνη τους, οι κοινωνίες αρχίζουν να καταρρέουν». Περιέγραψε τον σημερινό κόσμο ως έναν «παγκόσμιο Γολιάθ» — ένα σύστημα συγκέντρωσης πλούτου και ισχύος που μετατρέπει τους πολίτες σε θεατές αντί για συντελεστές των εξελίξεων.

Ο πρώην πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι η ανισότητα του πλούτου μετατρέπεται σε ανισότητα εξουσίας. «Όταν οι ολιγάρχες ελέγχουν τα ΜΜΕ, τις τράπεζες, ακόμη και τον δημόσιο λόγο, η δημοκρατία ασφυκτιά», είπε, αναφερόμενος και στη λειτουργία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπου, όπως σημείωσε, «οι αλγόριθμοι αποφασίζουν τι βλέπουμε και τι πιστεύουμε, αντί να αποφασίζουμε εμείς».

Αναφερόμενος στο μέλλον της δημοκρατίας στην ψηφιακή εποχή, κάλεσε για τη δημιουργία ενός νέου πολιτικού και ψηφιακού οικοσυστήματος βασισμένου στην αλήθεια, τον διάλογο και τον σεβασμό. Πρότεινε μάλιστα τη θεσμοθέτηση ενός «τέταρτου σκέλους της δημοκρατίας» – ενός διαβουλευτικού πυλώνα όπου οι πολίτες θα συνδιαμορφώνουν πολιτικές μέσω συνελεύσεων ή ψηφιακών πλατφορμών. «Η Ευρώπη», σημείωσε, «θα μπορούσε να πρωτοπορήσει δημιουργώντας τη δική της πλατφόρμα δημοκρατικής διαβούλευσης».

Με έναν ισχυρό συμβολισμό, υπογράμμισε πως «η συμμετοχή δεν είναι να προσθέτουμε καρέκλες, αλλά να αλλάζουμε τη σύνθεση του τραπεζιού», τονίζοντας ότι όσοι πλήττονται περισσότερο από τις αποφάσεις πρέπει να έχουν ουσιαστική φωνή στη συνδημιουργία των λύσεων.

Ο κ. Παπανδρέου συνέδεσε τη δημοκρατία με την ειρήνη, επισημαίνοντας πως «η ανισότητα σκοτώνει την ειρήνη», ενώ η ειρήνη «ξεκινά από το σπίτι, με δικαιοσύνη, ισότητα και δημοκρατική ανανέωση». Κλείνοντας, απηύθυνε κάλεσμα για μια Νέα Πολιτική Αναγέννηση (Civic Renaissance), μια νέα σχολή πολιτικής ελπίδας, «όπου μαθαίνουμε όχι μόνο να μιλάμε, αλλά και να ακούμε· όχι μόνο να απαιτούμε, αλλά και να διαβουλευόμαστε».

«Το ερώτημα δεν είναι αν η δημοκρατία μπορεί να επιβιώσει χωρίς δημόσιο χώρο», κατέληξε ο πρώην πρωθυπουργός. «Είναι αν μπορούμε να ευημερήσουμε μαζί μέσα σε αυτόν. Αν βρούμε το θάρρος να μετατρέψουμε τη συμμετοχή σε κοινή δύναμη, τότε δεν θα αμφισβητήσουμε απλώς τον Γολιάθ της εποχής μας — θα ξαναανακαλύψουμε τη σοφία της ίδιας της δημοκρατίας».