Γυναίκες και Εργασία τον καιρό της Πανδημίας

*Του Αναπληρωτή Καθηγητή Εργασιακών Σχέσεων στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Θεόδωρου Κουτρούκη

Η διατήρηση της οικονομίας για ένα χρόνο σε οικονομικό συναγερμό επέφερε συνέπειες σε πολλές κοινωνικές ομάδες. Στη συνέχεια αναλύονται μερικές βασικές επιδράσεις της πανδημίας στις εργαζόμενες γυναίκες.

Τα δεδομένα της αγοράς εργασίας απεικονίζουν μία μείωση της συμμετοχής των γυναικών εργατικό δυναμικό. Επίσης δείχνουν  αύξηση της επισφαλούς εργασίας, διεύρυνση της μερικής απασχόλησης και διόγκωση της ανεργίας των γυναικών.

Παράλληλα φαίνεται πως αυξήθηκε η διάρκεια της ανεργίας των γυναικών και ο χρόνος για την επανένταξή τους στην αγορά εργασίας, ενώ  διευρύνθηκαν η άτυπη και η μερική απασχόληση.

Αρκετες γυναίκες είδαν την καριέρα τους να επιβραδύνεται και   αυξήθηκε η πίεση και το στρες για να είναι διαρκώς σε ετοιμότητα ως προς τις ασχολίες τους. Ένα μεγάλο μέρος των γυναικών επέστρεψε στο σπίτι για να συνδυάσει την εργασία με την οικογενειακή φροντίδα,  ενώ το ημερήσιο πρόγραμμα για το 40% των εργαζόμενων μητέρων, επιβαρύνθηκε κατά περίπου τρεις ώρες ημερησίως.

Παράλληλα οι γυναίκες υπεραντιπροσωπεύονται στην απασχόληση του έντονα πληττόμενου τριτογενούς τομέα (ιδίως σε τομείς όπως η φροντίδα, η εκπαίδευση, οι κοινωνικές υπηρεσίες), ενω πολλά επαγγέλματα που επηρεάστηκαν δραστικά είναι «γένους θηλυκού» (π.χ. το επάγγελμα του νοσηλευτή, του καθαριστή, του εστιάτορα κ.λπ. ). 

Η υγειονομική κρίση επέτεινε στερεότυπα που θέλουν οι γυναίκες να είναι οι κύριες υπεύθυνες για την οικιακή φροντίδα και τη μέριμνά των παιδιών. Παράλληλα, ο μερικός «υποβιβασμός» των γυναικών στην αγορά εργασίας και η χαμηλή αποταμίευση σε προσωπικές καταθέσεις, ενδέχεται να πλήξει σοβαρά την  οικονομική αυτοδυναμία τους και να τις υποχρεώσει να παραμείνουν σε προβληματικές συντροφικές σχέσεις. Ως αποτέλεσμα, η ισότητα των φύλων κινδυνεύει εκτροχιαστεί προς   ανοίκειες καταστάσεις του παρελθόντος.

Για την αντιμετώπιση αυτών των δυσμενών εξελίξεων έχουν προταθεί ορισμένα μέτρα:

• Να αυξηθεί η αμειβόμενη αδεια των γυναικών, που εργάζονται από το σπίτι 
• Να διευρυνθεί το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας για τις οικογένειες
• Να δοθούν επιδόματα οικογενειακής φροντίδας,  
• Να παρασχεθεί εκπαίδευση και προγράμματα αναβάθμισης δεξιοτήτων  για τις γυναίκες, που απειλούνται με «έξοδο» από το εργατικό δυναμικό, 
• Να  δρομολογηθούν εταιρικά  προγράμματα  επανένταξης (returnships),
• Να διευρυνθούν τα προγράμματα mentoring και συμβουλευτικής,
• Nα μειωθούν η δημοτική φορολογία και ο φόρος προστιθέμενης αξίας για παιδικούς σταθμούς κ.λπ. 

Με ανάλογα μέτρα και συντονισμένη προσπάθεια των κοινωνικών εταίρων και των φορέων που προωθούν την ισότητα των φύλων, θα μπορέσει να αντιμετωπιστεί το ιδιαίτερα επικίνδυνο φαινόμενο της διαρροής των γυναικών από το εργατικό δυναμικό, εξέλιξη που θα υπονόμευε την αναπτυξιακή προσπάθειά της χώρας.