Connect with us

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

“Η επιρροή της Αριστεράς , στην διαμόρφωση ταυτότητας της Ευρωπαικής Σοσιαλδημοκρατίας “

Published

on

H σοσιαλδημοκρατία είναι ένα πολιτικό ρεύμα το οποίο επηρεάστηκε βαθύτατα από την επικρατούσα πολιτική κατάσταση αλλά και την κυρίαρχη ιδεολογία  της κάθε εποχής. 

Η δυνατότητα αυτή , όπως θα μπορούσε να  ονομαστεί η επιρροή αυτή οφείλεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει η ταυτότητα της και πολλές φορές την καθιστούν ευάλωτη και άλλες φορές την οδηγεί σε πολλαπλά οφέλη.  Επηρεάστηκε λοιπόν έντονα από την αριστερά η οποία είτε ως κυρίαρχη δύναμη είτε ως μειοψηφία στάθηκε πολύ σημαντική στην διαμόρφωση ταυτότητας της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας.   

Πρώτα από όλα η σοσιαλδημοκρατία , αποτελεί προϊόν της μαρξιστικής ιδεολογίας. Όταν ο Μαρξ μίλησε για την πάλη των τάξεων και την ανατροπή του καπιταλισμού ο Λάσσαλ την αμφισβήτησε προτείνοντας μια πιο ήπια ιδεολογία βασισμένη στις αρχές του τότε πολιτικού και ενδεχομένως αναγκαίου ρεαλισμού  . Ο Λάσσαλ βασιζόμενος στο κομμουνιστικό μανιφέστο , υποστήριξε πως o καπιταλισμός δεν είναι δυνατό να ανατραπεί . Μια τέτοιου είδους πολιτική προσέγγιση ίσως προκαλούσε μεγάλη ζημιά στο εργατικό κίνημα καθώς πίστευε πως τελικά θα επικρατούσε και θα κατέληγε σε παταγώδη αποτυχία . Η αποτυχία αυτή θα στερούσε τόσο από το προλεταριάτο και τα στοιχειώδη δικαιώματα ενώ θα καταστέλλονταν εντελώς το εργατικό κίνημα . Θεωρούσε εντελώς ουτοπική την ιδέα της κατάργησης του κράτους  , στο πρόσωπο του οποίου έβλεπε το μέσο με το οποίο μπορούν οι εργαζόμενοι να υπερασπίζονται τα συμφέροντα τους αλλά και να τα βελτιώνουν μέσω συγκροτώντας μια οικονομία βασισμένη στις επαγγελματικές ενώσεις .  Την αντίληψη του Λάσσαλ μέσα στο εσωτερικό του σοσιαλιστικού κόμματος , εξέλιξαν οι Κάουτσκι και Μπερνστάιν . Οι δύο θεωρητικοί υποστήριξαν πως ο καπιταλισμός μπορεί να βελτιωθεί προς όφελος των εργατών μέσω συνεχών κοινωνικών μεταρρυθμίσεων .  Έτσι γεννήθηκε η ιδεολογία της «σοσιαλδημοκρατίας» βασιζόμενη στον πολιτικό ορθολογισμό ο οποίος ναι μεν επηρεάστηκε από τον μαρξισμό ταυτόχρονα όμως τον απέρριπτε ως μία ουτοπική ιδεολογία.  Αυτού του τύπου ο ορθολογισμός κατέστησε τη σοσιαλδημοκρατία ευάλωτη σε σχέση με την αφομοίωση πολλών πολιτικών ιδεολογιών στα πολιτικά της προγράμματα που την οδήγησαν στο να αλλάζει ορισμένες φορές την ταυτότητα της ανάλογα με τις καταστάσεις της εκάστοτε εποχής.   Η ιδεολογία της σοσιαλδημοκρατίας πλέον ήταν η επικρατούσα στο εσωτερικό του γερμανικού σοσιαλιστικού κόμματος SPD , ενώ εξαπλώθηκε και σε ολόκληρη την Ευρώπη .  Η επίκληση στη λογική , ήταν το βασικότερο μέσο της άσκησης της πολιτικής τους , γεγονός που θεωρήθηκε η πιο ανώδυνη λύση αφού η επιλογή που είχε θέσει ο Μαρξ είχε πολύ μεγάλο ρίσκο . 

Η Ρωσική επανάσταση όμως το 1917 , έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητας της Ευρωπαικής σοσιαλδημοκρατίας . Η επικράτηση των μπολσεβίκων και η ανατροπή του καπιταλισμού απέδειξε έμπρακτα πως η μαρξιστική πολιτική δεν είναι ουτοπική . Ο πολιτικός ρεαλισμός που χρησιμοποιούνταν ως βασικό επιχείρημα άρχισε να καταρρέει και η κρίση εντός του SPD , ήταν πλέον θέμα χρόνου .  Η νέα τάξη πραγμάτων έκανε τους σοσιαλδημοκράτες να αντιληφθούν πως ήταν αναγκαίο να αναδιαμορφώσουν ορισμένα στοιχεία της πολιτικής τους ταυτότητας και να υιοθετήσουν ορισμένες ριζοσπαστικές πολιτικές ακριβώς γιατί ως κόμμα επικαλούνταν τον ρεαλισμό . Εάν δεν τις αποδέχονταν οι ουτοπικοί πλέον θα ήταν εκείνοι καθώς ο Α ’Παγκόσμιος Πόλεμος είχε ήδη προκαλέσει σημαντικές πολιτικές μεταβολές .  

Φυσικά το SPD δεν εγκατέλειψε την πολιτική των μεταρρυθμίσεων υποστήριξε όμως την κοινωνικοποίηση ορισμένων μέσων παραγωγής και την ενίσχυση του κράτους προνοίας ενώ μίλησε ανοιχτά για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη Γερμανία . 

Οι πολιτικές αυτές οδήγησαν στη ριζοσπαστικοποίηση των Γερμανών και στην εξέγερση τους εναντίον του Κάιζερ ,  με τα εργατικά συμβούλια να έχουν το ρόλο διαμεσολαβητή ανάμεσα στους εξεγερμένους και τους σοσιαλιστές.  Η πολιτική της σοσιαλδημοκρατίας στράφηκε αποκλειστικά στην αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος και σε ορισμένες μεταρρυθμίσεις .    Με τις αποφάσεις αυτές η σοσιαλδημοκρατία υιοθέτησε ορισμένες ριζοσπαστικές ιδέες που επηρέασαν σημαντικά την ταυτότητα όχι μόνο της Γερμανικής αλλά και της  Ευρωπαικής σοσιαλδημοκρατίας .   Στην Ιταλία οι σοσιαλδημοκράτες κατάφεραν να συγκεντρώσουν σημαντικό ποσοστό ενώ στην Αγγλία στους κόλπους του  Labour Party , είχε αρχίσει να συζητούν για την εθνικοποίηση ορισμένων μεγάλων επιχειρήσεων .   Οι αποφάσεις αυτές στο σύνολο των σοσιαλδημοκρατών αποδείχθηκε πως ήταν κομβικές , αν αναλογιστεί κανείς τα όσα συνέβησαν μετά τη λήξη του πολέμου . 

Η συνθήκη των Βερσαλλιών υπήρξε ταπεινωτική για την Γερμανία . Ταυτόχρονα ξέσπασε η κρίση του 1929 η οποία σύντομα ξεπέρασε τα εθνικά όρια των ΗΠΑ και μετατράπηκε σε παγκόσμια.  Οι ΗΠΑ είχαν αναλάβει την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά τον πόλεμο , κάτι το οποίο ήταν αδύνατο να πραγματοποιήσει μετά την κρίση.  Τα παραπάνω οδήγησαν στην έντονη οργή των λαών της γηραιάς ηπείρου ειδικά μετά των Γερμανών , οι οποίοι υπέστησαν και τις χειρότερες συνέπειες .  Η οργή τους ήταν έντονη ενώ ταυτόχρονα είχε αφυπνισθεί ένα έντονο εθνικό συναίσθημα. 

Προϊόν αυτής της κατάστασης ήταν η συγκρότηση του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος και η άνοδος του ναζισμού στη Γερμανία και του φασισμού στην Ιταλία . Αυτή τη φορά οι λαοί της Ευρώπης προχώρησαν σε έντονη ριζοσπαστικοποίηση αλλά αυτή τη φορά στον εθνικιστικό χώρο .  Η σοσιαλδημοκρατία έπρεπε με τη σειρά της να προχωρήσει στην αφομοίωση νέων πολιτικών προκειμένου να επιβιώσει . Οι μετριοπαθείς πολιτικές στην μεταπολεμική περίοδο ήταν ταυτισμένες με την πολιτική καταστροφή .  Ο Β ’Παγκόσμιος πόλεμος που ξέσπασε λίγα χρόνια μετά , οδήγησε στην ανάπτυξη ισχυρών αντιστασιακών κινημάτων τα οποία όμως συστήθηκαν με πρωτοβουλία των κομμουνιστικών κομμάτων .  Σε όλο αυτό το έντονα φορτισμένο κλίμα έπρεπε για άλλη μια φορά να ληφθούν σοβαρές αποφάσεις ώστε να εξασφαλιστεί το πολιτικό μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη .  

Advertisement

Έτσι τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα υιοθέτησαν μετά τη λήξη του πολέμου τον λεγόμενο κοινωνικό καπιταλισμό τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Σε θεωρητικό επίπεδο το SPD , μίλησε ανοιχτά για την εθνικοποίηση σημαντικού τμήματος των μέσων παραγωγής ενώ υποστήριζαν την θεματική ενίσχυση του κράτους προνοίας με την πρόταση να θεσπιστούν ειδικά μέτρα όπως τα επιδόματα ανεργίας , το εθνικό σύστημα ασφάλισης αλλά και την ενίσχυση της συνταξιοδότησης .   Μάλιστα στο θέμα της εθνικοποίησης  κατάφεραν να πείσουν και στο CDU να το υποστηρίξει . Ταυτόχρονα η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του Labour Party της Βρετανίας προχώρησε στη θέσπιση εθνικής σύνταξης , επέκταση της αρχής της καθολικής κάλυψης ενώ διαχώρισε την κάλυψη των χρηματικών υποχρεώσεων από την παροχή των υπηρεσιών υγείας ενώ λίγα χρόνια αργότερα η καθολική παροχή υγείας σε όλους τους πολίτες έγινε πράξη .  Επίσης οι Βρετανοί σοσιαλδημοκράτες προχώρησαν στην εθνικοποίηση της Τράπεζας της Αγγλίας ενώ είχαν πετύχει τον έλεγχο και των σιδηρόδρομων  . Μαζί με τους Βρετανούς και τους Γερμανούς , μεγάλο μέρος εθνικοποιήσεων έγινε από το σοσιαλδημοκρατικό OVP της Αυστρίας ειδικά βιομηχανιών και τραπεζών  Μέσα σε περίπου τρία χρόνια η Αυστρία είχε πετύχει την εθνικοποίηση του 70% της βιομηχανίας.  

Από τα παραπάνω λοιπόν προκύπτει πως η αριστερά συντέλεσε πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητας της Ευρωπαικής σοσιαλδημοκρατίας .  Υιοθέτησε πολλές από τις αρχές της Αριστεράς προσαρμόζοντας τες όμως στις δικές της αρχές . Με τον τρόπο αυτό κατάφερε να επιβιώσει σε όλες τις πολιτικές συνθήκες εν αντιθέσει με άλλες πολιτικές ιδεολογίες οι οποίες είτε εξαφανίστηκαν είτε αφομοιώθηκαν από άλλες .. Η σοσιαλδημοκρατία όχι μόνο επιβίωσε αλλά κατόρθωσε να μην αλλάξει το πολιτικό της πρόγραμμα αλλά να το προσαρμόσει στις συνθήκες της κάθε εποχής.