“Η Τραγική κατάσταση των ναυπηγείων Ελευσίνας και Σκαραμαγκά αποτελεί παγκόσμια ελληνική πρωτοτυπία “

Η κατάσταση τόσο με τα Ναυπηγεία της Ελευσίνας όσο και του Σκαραμαγκά είναι τραγική. Είναι δύσκολο να χωνέψει καποιος πως είναι δυνατόν μία χώρα που βρίσκεται στην κορυφή της παγκόσμιας ναυτιλίας με τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο ,να βρίσκεται στο πλέον  στρατηγικότερο  σημείο της Μεσογείου και  να μην έχει ναυπηγεία. Πρόκειται για μια παγκόσμια αρνητική πρωτοτυπία ,για κατόρθωμα που δυστυχώς αγγίζει σε μεγάλο βαθμό όλο το πολιτικό σύστημα.Το χειρότερο είναι,ότι δεν βλέπω ουσιαστικές πρωτοβουλίες από την κυβέρνηση να τα φέρουμε στη κανονικότητα με επιχειρηματική εμπορική  λογική και όχι  κατ’ ανάγκη για αμυντικούς σκοπούς ,και να  συνδέσουμε υποχρεωτικά το θέμα με την κατασκευή των φρεγατών στη χώρα.Συνεπώς,είναι η ώρα να πούμε αλήθειες μακριά από πολιτικές σκοπιμότητες.

Ναυπηγεία Ελευσίνας  

Δεν επιθυμώ να σας κουράσω με το προηγούμενο  αμαρτωλό ιδιοκτησιακό καθεστώς,που όλο το πολιτικό σύστημα  γνώριζε τα χρέη του ναυπηγείου προς το δημόσιο ,τις τράπεζες ,στους εργαζόμενους και την αναξιοπιστία του, ως προς τα προγράμματα του Πολεμικού Ναυτικού που είχε αναλάβει,( Σύμβαση 2008 για τις δύο πυραυλακάτους ,που μετά από 13 χρόνια ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί),ωστόσο, τουλάχιστον για μία δεκαετία η εκάστοτε κυβέρνηση έκλεινε συνειδητά τα μάτια και τα αυτιά της.

Οφειλές Ναυπηγείων Ελευσίνας

Δημοσιογραφικές έγκυρες πληροφορίες σύμφωνα με εκτιμήσεις των αρμοδίων συμβούλων τους ναυπηγείου μέχρι το τέλος Μαρτίου τρέχοντος έτους, κατά προσέγγιση αναφέρουν ότι τα χρέη της εταιρίας εκτιμώνται στα 423,3 εκατομμύρια ευρώ ,που αν αφαιρέσουμε τις προσαυξησεις αυτά ανέρχονται σε 334,7 εκατομμύρια ευρώ.

Που αναλύονται ως ακολούθως  :Στις τράπεζες 117,1 εκατομμύρια ευρώ ,στο δημόσιο και στο Πολεμικό Ναυτικό 157,2 εκατομμύρια ευρώ,το σύνολο των υποχρεώσεων προς την εφορία και τα ταμεία με τις προσαυξήσεις ανέρχονται στα 104,8 εκατομμύρια ευρώ ,στους εργαζόμενους  30,2 εκατομμύρια ευρώ και άλλα 14 εκατομμύρια ευρώ σε  διάφορους πιστωτές .

Ενέργειες της κυβέρνησης

Έχουμε την εκδήλωση ενδιαφέροντος της ONEX Shipyards να αναλάβει τα ναυπηγεία της Ελευσίνας,εφαρμόζοντας όμοιες διαδικασίες  με αυτές που δρομολογήθηκαν με τα  ναυπηγεία της Σύρου,που στέφθηκε με επιτυχία,παρά τα όποια οικονομικά προβλήματα.Είναι γεγονός ότι η προηγούμενη κυβέρνηση ,με την βοήθεια  του νυν  υπουργού ανάπτυξης & επενδύσεων στη συνέχεια και του Αμερικανού Πρέσβη στην Αθήνα, πέτυχαν το ναυπηγείο της Σύρου να επανέλθει στην κανονικότητα ως ένα βαθμό.Ωστόσο,το ίδιο σχέδιο εξυγίανσης  δεν μπορούσε να εφαρμοστεί στα ναυπηγεία της Ελευσίνας, καθότι οι διαφορές των οικονομικών μεγεθών χρέους, επενδύσεων ,της δυναμικής σε έργο, και του τεχνικού προσωπικού σε μέγεθος αριθμού  είναι πολύ μεγάλες.Το υπουργείο ανάπτυξης & επενδύσεων κατάφερε μετά από πιέσεις των μετόχων του ναυπηγείου, η ONEX Shipyards να αποκτήσει το 53% των μετοχών της ,και να διαθέτει σήμερα  τον πλήρη έλεγχο της εταιρίας.Τον Ιούλιο του 2020 ο υπουργός ανάπτυξης και η νέα ιδιοκτησία  της εταιρίας έστησαν μία “φιέστα” στο ναυπηγείο ,με προσκεκλημένο και τον Αμερικανό πρέσβη στην Ελλάδα,όπου δήλωσαν   ότι το νερό τρέχει στο αυλάκι σχετικά με   το ναυπηγείο, και τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους ,έχοντας και την υποστήριξη   του  ομοσπονδιακού κυβερνητικού  επενδυτικού οικονομικού οργανισμού των ΗΠΑ  (Development Finance Corporation ,DFC ),η νέα ιδιοκτησία θα υποβάλει το σχέδιο εξυγίανσης στο ειδικό δικαστήριο σύμφωνα με τον νόμο 106 των παραγράφων (β) και (δ ) προκειμένου να γίνει η ρύθμιση των χρεών.Υποσχόμενοι παράλληλα  ότι θα πληρωθούν τα οφειλόμενα στους εργαζόμενους.Έχει περάσει ένας χρόνος και δεν έχει υποβληθεί το σχέδιο εξυγίανσης ,και επιπλέον δεν έχουμε δει μέχρι σήμερα καμία νέα επένδυση σε σύγχρονο εξοπλισμό στο ναυπηγείο. Ο λόγος είναι ότι το όλο θέμα έχει συνδεθεί με την προμήθεια των νέων φρεγατών.Την 1η Ιουνίου η νέα ιδιοκτησία  επισκέφτηκε και μίλησε στους εργαζόμενους του ναυπηγείου δηλώνοντας ότι δεν γνώριζε το  υψηλό χρέος του ναυπηγείου και ότι άλλο ήταν το ποσό που τους είχαν υποσχεθεί.Επίσης δήλωνε στους εργαζόμενους ότι είναι η νέα ιδιοκτησία είναι προσωρινή  μέχρι να γίνει η εξυγίανση της εταιρίας,και σύνδεσε το θέμα της παραμονής της,  με την ανάληψη του έργου κατασκευής των υπό προμήθεια φρεγατών.Παράλληλα δήλωνε ότι αν τα πράγματα δεν πάνε καλά ,θα επιστρέψει τις μετοχές της στους παλαιούς μετόχους.Ωστόσο, από έγκυρες πληροφορίες, ο ισολογισμός του 2019 , που εγκρίθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρίας,το χρέος του ναυπηγείου ήταν στα 320 εκατομμύρια ευρώ και λογικά το γνώριζε η κυβέρνηση.Συνεπώς, εδώ έχουμε δύο παράδοξα :

Αν πράγματι η νέα ιδιοκτησία παραπλανήθηκε ως προς το πραγματικό χρέος του ναυπηγείου ,τότε εκτός από την δική της ευθύνη που ήταν υποχρεωμένη να γνωρίζει πριν προχωρήσει ,μεγαλύτερη ευθύνη έχει η κυβέρνηση, η οποία  οργάνωσε και συντόνισε το όλο εγχείρημα. 

Αν γνώριζε το πραγματικό χρέος και το όλο εγχείρημα είχε συνδεθεί με την κατασκευή των νέων φρεγατών στην Ελευσίνα,σε συνδυασμό με γενναίο κούρεμα των χρεών και επίσης γενναία χρηματοδότηση από την DFC των ΗΠΑ και το σχέδιο δεν προχωρεί , γιατί έχουμε μεταβολή των μεταβλητών του προβλήματος ,πάλι εκτός της ιδίας  ευθύνης, αφού δεν εκτιμήθηκαν σωστά οι παράμετροι του προβλήματος ,την κύρια ευθύνη την έχει πάλι το αρμόδιο υπουργείο της κυβέρνησης.

Όπως αντιλαμβάνεστε η όλη ιστορία με τα ναυπηγεία της Ελευσίνας ,δεν προχωρεί σύμφωνα με την αρχική σχεδίαση της κυβέρνησης, και ο λόγος είναι ότι δεν έχει γίνει από την αρχή η σωστή αποτίμηση της κατάστασης, ως προς το χρέος της εταιρίας σε συνδυασμό με την μεγάλη καθυστέρηση της αναγγελίας της προμήθειας των φρεγατών και της οικονομικής αξιοπιστίας των υποψηφίων επενδυτών. Αυτό όμως που δεν μπορώ να καταλάβω είναι γιατί το πρόγραμμα της αναβάθμισης των φρεγατών ΜΕΚΟ έχει συνδεθεί με την προμήθεια των νέων φρεγατών,αφού υπάρχει η δυνατότητα να προχωρήσει μεμονωμένα.  Φανταστείτε τι έχει να γίνει όταν με το καλό ολοκληρωθεί η σύμβαση της κατασκευής των δύο πυραυλακάτων του Πολεμικού Ναυτικού( εκτιμάται στο πρώτο τρίμηνο του νέου έτους ), το ναυπηγείο δεν θα έχει έργο και οι εργαζόμενοι θα στερηθούν και αυτό το 70% που λαμβάνουν από  το Πολεμικό Ναυτικό ,λόγω της συμφωνίας του 2016 .Δεν είμαι μάντης κακών ειδήσεων ,ωστόσο φρεγάτες δεν βλέπω λόγω των οικονομικών μεγεθών σε συνάρτηση με την διάσταση της αναμενόμενης πανδημίας. Από ότι φαίνεται, το ναυπηγείο δρομολογείται προς εκκαθάριση,οπότε τη μεγάλη ζημιά θα την πληρώσει ο Έλληνας φορολογούμενος ως συνήθως, και οι 600 εργαζόμενοι του ναυπηγείου.

Ναυπηγεία Σκαραμαγκά

Στον πρώτο διαγωνισμό του Δεκεμβρίου του 2020 ,για το λεγόμενο στρατιωτικό τμήμα,προσφορά κατέθεσε ο όμιλος North Star συμφερόντων Θεόφιλου Πριόβολου, ύψους 15,1 εκ.ευρώ, η οποία απορρίφθηκε από το υπουργείο των οικονομικών .Στο δε διαγωνισμό για το λεγόμενο  εμπορικό τμήμα που τρέχει η ΕΤΑΔ ,η οποία είχε δηλώσει ως χαμηλότερο τίμημα τα 55 εκ.ευρώ ,ήταν άγονος αφού δεν εμφανίστηκε κανείς ενδιαφερόμενος,θεωρώντας το ποσό εξαιρετικά υψηλό. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες η εύλογη αξία για το στρατιωτικό τμήμα ανέρχεται περίπου στα 60 εκατομμύρια ευρώ ,ενώ η ΕΤΑΔ έχει χαμηλώσει το ποσό στα 30 εκατομμύρια ευρώ και σε πολλές δόσεις.Ωστόσο, η πρόβλεψη ότι αν τα εδάφη του εμπορικού τμήματος δεν αποδοθούν σε διάστημα τριών ετών η συμφωνία χαλάει ,θεωρείται προβληματική γιατί ένα μέρος των εδαφών είναι σήμερα hot spot,και κανείς δεν μπορεί να πει τι θα συμβεί μετά  από τρία χρόνια.

Οι δύο διαγωνισμοί τόσο του στρατιωτικού τμήματος όσο και του εμπορικού βρίσκονται σε εξέλιξη με καταληκτική ημερομηνία την 7η Ιουλίου τρέχοντος έτους.Το τοπίο τουλάχιστον του στρατιωτικού τμήματος είναι λίγο πιο καθαρό για τον υποψήφιο που θα αναλάβει το ναυπηγείο του Σκαραμαγκά . Ωστόσο,η διαφορά των 60 εκ.ευρώ (πρώτη εκτίμηση του υπουργείου οικονομικών) με τα 15,1 εκατομμύρια ευρώ που δόθηκαν στον πρώτο διαγωνισμό (αν λάβουμε υπόψη μας ότι υπήρξε μόνο ένας ενδιαφερόμενος) είναι μεγάλη. Αν λάβουμε δε υπόψη μας ότι ο υποψήφιος θα πρέπει να δαπανήσει αρκετά εκατομμύρια ευρώ  για νέο σύγχρονο εξοπλισμό  και συντήρηση του υπάρχοντος ,και χωρίς να έχει την κρατική εγγύηση ότι θα αναλάβει το έργο της κατασκευής των νέων φρεγατών το όλο θέμα γίνεται  πιο  περίπλοκο .Και ακόμη πιο περίπλοκο αν λάβουμε υπόψη μας, και τον ανταγωνισμό των υποψηφίων σε συνάρτηση με τα ναυπηγεία της Ελευσίνας. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι το ναυπηγείο του Σκαραμαγκά  να αποκτήσει ζωή,όπως τα παλαιότερα χρόνια,ως ένας οικονομικός πνεύμονας της χώρας με ότι αυτό συνεπάγεται.Το ποσό πώλησης για μένα δεν είναι τόσο σημαντικός παράγοντας ,όσο η οικονομική επιφάνεια και η αξιοπιστία του υποψήφιου,η τεχνογνωσία του στο αντικείμενο ,η διάθεσή του να επενδύσει στο ναυπηγείο  τουλάχιστον 60-70 εκ.ευρώ σε πρώτη φάση σε σύγχρονο εξοπλισμό , να υπάρχει πρόβλεψη για τους εργαζόμενους ,και όραμα με στόχο την εξασφάλιση της συνέχειας στην λειτουργική κανονικότητα με αξιόλογο κατασκευαστικό και συντήρησης  έργο .Κάποια από αυτά τα κριτήρια θα έπρεπε να περιλαμβάνονται στη προκήρυξη του διαγωνισμού,που αν  δεν εκπληρωθούν συμβατικά μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα  ,τότε το ναυπηγείο επανέρχεται υπό κρατικό έλεγχο για τις περαιτέρω ενέργειες.Βεβαίως,ο υποψήφιος θα πρέπει να έχει την εγγύηση της κυβέρνησης( ενδεχομένως και γραπτή ),ότι θα αναλάβει την κατασκευή των νέων φρεγατών σε συγκεκριμένο χρόνο.Αυτά τα κριτήρια κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να είναι συμβατικοί όροι στη προκήρυξη του διαγωνισμού.Αν η κυβέρνηση περιμένει από τον οποιοδήποτε επιχειρηματία- εφοπλιστή να βάλει τα χρήματά του,χωρίς τις κατάλληλες λογικές κρατικές εγγυήσεις,ώστε  να βλέπει  μακροπρόθεσμο φως στο τούνελ  ,σε συνάρτηση με την οικονομική ανάπτυξη της εταιρίας  στο ναυπηγικό τομέα ,και τον πολλαπλασιασμό των θέσεων εργασίας επιστημονικού-τεχνικού προσωπικού,τότε το καράβι  που λέγεται ” ναυπηγεία ” θα έχει περάσει από τα στενά και θα μας πει ένα μόνιμο ” αντίο “

Γιώργος Σπ. Τσιτσιλιάνος