Κατ. Σπυριδάκη: «Είναι οξύμωρο να δίνουμε κίνητρα και να προωθούμε την παραγωγή νέων ταινιών και να μην έχουμε χώρους να τις προβάλουμε»

Ομιλία Αικατερίνης Σπυριδάκη, Βουλευτής Λασιθίου ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής στην Ολομέλεια για το Νομοσχέδιο του Υπουργείου Πολιτισμού

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ο Κινηματογράφος αποτελεί ένα συλλογικό πολιτιστικό προϊόν, το οποίο μένει έκθετο μπροστά στα συνεχώς μεταβαλλόμενα δεδομένα.

Η πολιτιστική τυποποίηση του περιεχομένου και της τεχνοτροπίας του πολιτιστικού προϊόντος, αποτέλεσμα της Παγκοσμιοποίησης, οι αλλαγές του τρόπου παραγωγής του πολιτιστικού προϊόντος, αποτέλεσμα της ψηφιακής εποχής και της τεχνητής νοημοσύνης, είναι οι προκλήσεις του παρόντος, που πρέπει να ληφθούν υπόψη στην χάραξη της πολιτιστικής αλλά και κινηματογραφικής μας πολιτικής.

Ο τομέας των οπτικοακουστικών μέσων απασχολεί πάνω από ένα εκατομμύριο εργαζόμενους στην Ε.Ε. Πέρα από την οικονομική του σημασία, διαδραματίζει σημαντικό κοινωνικό και πολιτιστικό ρόλο.

Το ευρωπαϊκό σινεμά χρειάζεται στήριξη. Εξάγεται δύσκολα, ακόμα και μεταξύ κρατών μελών, αλλά και οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι πολίτες προτιμούν περισσότερο τον αμερικάνικο κινηματογράφο, έναντι του Ευρωπαϊκού και του Εθνικού. Οι περισσότερες ταινίες, που «βγαίνουν» από την χώρα προέλευσής τους, το επιτυγχάνουν με τη στήριξη κοινοτικών προγραμμάτων της Ε.Ε.

Τα τελευταία χρόνια, αυξήθηκαν οι ξένες κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές, που επέλεξαν την Ελλάδα για γυρίσματα, ως αποτέλεσμα θετικής ανταπόκρισης της διεθνούς αγοράς σε κίνητρα, όπως το «cash rebate», που ισχύουν εδώ και δεκαετίες σε άλλες χώρες, ενώ στην Ελλάδα μόλις τα τελευταία χρόνια.

Ωστόσο, η παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών και τηλεοπτικών σειρών στην Ελλάδα παραμένει ένα πολύ μικρό μέρος της οικονομίας, που όμως επηρεάζει σημαντικά άλλους κλάδους, όπως ο τουρισμός, με τρόπο που δεν αποτιμάται εύκολα. Υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης, ιδίως αν ενισχυθεί το σύστημα παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών ώστε να τροφοδοτεί με ανθρώπινους και υλικούς πόρους τόσο την ντόπια όσο και την ξένη ζήτηση του οπτικοακουστικού κλάδου.

Το επεσήμανε η Ειδική Αγορήτρια μας, Νάγια Γρηγοράκου, αναφέροντας την απάντηση του Γιώργου Λάνθιμου σε ερώτηση, που του έγινε «αν θα γυρίσει κάποια ταινία του στην Ελλάδα», απάντησε ότι «τα πάντα είναι ανοιχτά, αλλά στην Ελλάδα δεν υπάρχουν στούντιο τέτοιου μεγέθους».

Η χώρα μας πρέπει να καταστεί δημιουργός κινηματογραφικών πολιτιστικών έργων, τα οποία να προωθούνται διεθνώς, με αποτελεσματικότητα, χωρίς διαβρωτικές γραφειοκρατικές διαδικασίες. Συνεπώς, απαιτείται η λήψη μέτρων υπέρ του εγχώριου κινηματογράφου, από το στάδιο της σύλληψης της ιδέας μέχρι τη διανομή του και την προώθησή του.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Η απουσία χρηματοδότησης, η ανυπαρξία studios, οι γραφειοκρατικές παθογένειες και η έλλειψη ενιαίας πολιτικής για τον ελληνικό κινηματογράφο και τα οπτικοακουστικά έργα, καθηλώνουν το συγκεκριμένο πολιτιστικό χώρο.

Το συζητούμενο νομοσχέδιο, εκτός από αναγκαιότητα, είναι και μια ευκαιρία αλλαγής και νέου ξεκινήματος.

Όμως, δεν εισπράττουμε αισιόδοξα μηνύματα γιατί υπάρχει διάχυτη ανησυχία και δυσπιστία για μια σειρά κυβερνητικών ρυθμίσεων του νομοσχεδίου.

Συστήνεται ένας νέος γιγαντιαίος φορέας, που ουσιαστικά προκύπτει από τη συγχώνευση του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και του ΕΚΟΜΕ. Η ενσωμάτωση δύο φορέων με διαφορετική

κουλτούρα, ρόλο, προβλήματα και ιστορία, μόνο ευοίωνο μέλλον δεν προοιωνίζει. Εύλογη λοιπόν η ανησυχία…

Πενήντα χρόνια, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, παρά την ελλιπή στήριξη και χρηματοδότησή του και όποια άλλα προβλήματα, είναι ένα δυνατό brand name, με σημαντικό οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό αποτύπωμα. Υπήρξε ο κύριος φορέας άσκησης κινηματογραφικής πολιτικής και πέτυχε πολλά. Ανέδειξε Έλληνες σκηνοθέτες και κινηματογραφικά ταλέντα, που χωρίς τη χρηματοδότησή του δεν θα κατάφερναν να γυρίσουν ταινίες. Προσέλκυσε συμπαραγωγές για ελληνικές ταινίες, επιτυγχάνοντας εισροή πόρων από εξωτερικό αλλά και ευρωπαϊκά προγράμματα, ενώ ανέδειξε πολλούς συντελεστές του οπτικοακουστικού τομέα, που καλύπτουν όλο το φάσμα της παραγωγής και έστησαν την ελληνική ιδιωτική τηλεόραση.

Από την άλλη, το ΕΚΟΜΕ, έχει φτάσει στα όρια του. Φυσικά, η Νέα Δημοκρατία «έβαλε το χεράκι της» καταργώντας τον διπλό έλεγχο, που διασφάλιζε τη διαφάνεια και την αξιοπιστία των επενδυτικών σχεδίων. Ενώ μείωσε τα ελάχιστα επενδυτικά όρια, με αποτέλεσμα να χρηματοδοτηθούν παραγωγές με μικρό στελεχιακό δυναμικό, που λάμβανε απαξιωτικές αμοιβές. Το ΕΚΟΜΕ είναι χρήσιμο επενδυτικό «εργαλείο» για τον κινηματογράφο και τον οπτικοακουστικό τομέα, αρκεί να λειτουργεί με διαφάνεια, χωρίς γραφειοκρατία και με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση. Η στρεβλή χρήση του και η σπατάλη πόρων σε επενδυτικά σχέδια αμφιβόλου ποιότητας, έπληξαν την βιωσιμότητά του. Τα ιδιωτικά κανάλια παρήγαγαν σειρές με χρηματοδότηση του ΕΚΟΜΕ, δηλαδή με κρατικό χρήμα. Αποτέλεσμα, καθυστερήσεις, πάγωμα πληρωμών και παραγωγών και έλλειμμα από 90 – 150 εκ. ευρώ.

Τι θα γίνει με τα χρέη του ΕΚΟΜΕ στο νέο φορέα;

Κάθε επενδυτικό εργαλείο για να είναι αποτελεσματικό πρέπει να παρέχει εγγυήσεις σταθερότητας, συνέχειας και να εμπνέει εμπιστοσύνη στους επενδυτές. Ο ξένος παραγωγός που έρχεται στην Ελλάδα πρέπει να ξέρει αν υπάρχει ή δεν υπάρχει cash rebate. Δυστυχώς, η αξιοπιστία του ΕΚΟΜΕ έχει πληγεί ανεπανόρθωτα.

Στο άρθρο 1, περιγράφεται ως σκοπός του νομοσχεδίου, η δημιουργία και στήριξη συνεκτικής εθνικής πολιτικής στους τομείς της οπτικοακουστικής και κινηματογραφικής πολιτικής και του δημιουργικού και πολιτιστικού τομέα ευρύτερα. Κανείς δε διαφωνεί με μια ενιαία εθνική πολιτική στον οπτικοακουστικό και κινηματογραφικό τομέα. Όμως, προστίθεται και ο «δημιουργικός και πολιτιστικός τομέας». Αυτό είναι κάτι ευρύτερο και ισοδυναμεί με επέκταση των δράσεων, που μάλιστα θα προσδιορίζονται με νόμο ή άλλη κανονιστική πράξη.

Και εδώ, ο γνωστός κυβερνητικός συγκεντρωτισμός. Το αντικείμενο θα έπρεπε να είναι ξεκάθαρα ο κινηματογράφος και ο οπτικοακουστικός τομέας και να διασφαλίζεται η ευελιξία του νέου φορέα.

Επιπλέον, δεν διασφαλίζεται η ποσόστωση χρηματοδότησης μεταξύ ελληνικών και ξένων παραγωγών. Δεν βλέπουμε την ίδια κυβερνητική ζέση, όπως πρόσφατα για το ελληνικό τραγούδι. Απαράδεκτο, τα πολιτιστικά κριτήρια, για ένταξη των επενδυτικών σχεδίων σε καθεστώς ενίσχυσης, να καθορίζονται από μια ΚΥΑ.

Ποιο θα είναι το μέλλον του προγράμματος «Selective» του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου;

Δεν υπάρχει διάκριση στους τρόπους χρηματοδότησης και τις προϋποθέσεις μεταξύ κινηματογραφικής ταινίας και τηλεοπτικού προϊόντος. Στο νομοσχέδιο αναφέρεται μόνο ο όρος κινηματογραφική παραγωγή και όχι ο όρος τέχνη.

Η κινηματογραφική ταινία αντιμετωπίζεται ως παραγωγή προϊόντος κέρδους και όχι ως έργο τέχνης. Πάλι το μεγαλύτερο μέρος του Cash Rebate θα μοιραστεί στα ιδιωτικά κανάλια και όχι στις κινηματογραφικές παραγωγές.

Όλα τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν κέντρα κινηματογράφου για ανάδειξη και στήριξη της εθνικής τους κινηματογραφίας. Εμείς φτιάχνουμε μια διεύθυνση και ένα τεράστιο δυσκίνητο φορέα. Ο ρόλος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου πλήττεται θανάσιμα. Οι επιπτώσεις στο Ελληνικό Κινηματογράφο θα είναι βαριές και οι προοπτικές του δυσοίωνες.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Κλείνοντας, θέλω να επισημάνω πως καλό είναι να δίνουμε χρήματα για να γίνονται νέες παραγωγές. Καλό είναι να δίνουμε χρήματα για να γίνονται νέες ταινίες. Αλλά βασικό ζητούμενο είναι να στηρίξουμε και τους χώρους που αυτές προβάλλονται. Οι χώροι αυτοί είναι ζωντανοί χώροι πολιτισμού τους οποίους οφείλουμε να προφυλάξουμε. Ιστορικά σινεμά κλείνουν καθημερινά, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Σινέ-Αλεξάνδρα, η τελευταία χειμερινή κινηματογραφική αίθουσα στην Καλλιθέα, όπου σήμερα είναι η τελευταία ημέρα λειτουργίας της. Και από εδώ και πέρα θα παύσει οριστικά να λειτουργεί ως σινεμά.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Τέτοια σινεμά αποτελούν ζωντανά κύτταρα πολιτισμού που θα πάψουν να υπάρχουν. Οι εργαζόμενοί τους θα βρεθούν στον δρόμο και μία εστία πολιτισμού απλά θα σβήσει. Σήμερα το απόγευμα θα πραγματοποιηθεί η πρώτη κίνηση διαμαρτυρίας και υποστήριξης. Ήδη περίπου 2.500 άνθρωποι έχουν υπογράψει για να διατηρηθεί το ιστορικό Σινέ-Αλεξάνδρα ζωντανό. Ήρθε η στιγμή η Πολιτεία να στηρίξει τους χώρους αυτούς, είναι η στιγμή να κηρύξει τα χειμερινά σινεμά Διατηρητέα. Είναι οξύμωρο να δίνουμε κίνητρα και να προωθούμε την παραγωγή νέων ταινιών και να μην έχουμε χώρους να τις προβάλουμε.

Η κινηματογραφική πολιτική δεν είναι μια αμελητέα και ελιτίστικη πολιτική παράμετρος για την πρόοδο της χώρας.

Αποτελεί ένα σοβαρό και ουσιαστικό τμήμα της δημόσιας πολιτικής, όπου «συναντιούνται» μια σειρά από πολιτικές όπως η πολιτισμική, η οικονομική, η εκπαιδευτική, η επικοινωνιακή, η εξωτερική και εννοείται και η τουριστική πολιτική. Μάλιστα, είναι βέβαιο ότι η όσμωση της κινηματογραφικής πολιτικής με την τουριστική μπορεί να οδηγήσει σε μια πολύ μεγάλη αναπτυξιακή δυναμική, που να ωθήσει την χώρα σε γοργότερους αναπτυξιακούς ρυθμούς.

Για αυτό, ο Πολιτισμός και ο Τουρισμός συνολικά, αλλά και ο Κινηματογράφος και ο τομέας των Οπτικοακουστικών μέσων ειδικότερα, αξίζουν της προσοχής όλων μας.

Σας Ευχαριστώ.