ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ «ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ»

Θέμα: «Δίκαιο ασφαλιστικό σύστημα – αποκατάσταση αδικιών που προκάλεσε ο ν. 4387/2016»

Α. Αιτιολογική έκθεση

Ένας από τους κύριους στόχους του κοινωνικού κράτους είναι η αποτελεσματική και κοινωνικά δίκαιη κατανομή των οικονομικών πόρων μεταξύ των πολιτών, η αλληλεγγύη, η κοινωνική δικαιοσύνη και η εξασφάλιση αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης στους συνταξιούχους.

Όπως είναι γνωστό, με τον ν. 4387/2016, οι μειώσεις στις νέες συντάξεις ήταν δραματικές και οδήγησαν σε ένα σύστημα προνοιακών παροχών που παραβίαζε κάθε αρχή αναλογικότητας, ανταποδοτικότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης. Στη συνέχεια ωστόσο, βασικές διατάξεις του κρίθηκαν αντισυνταγματικές από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ).

Η παράταξή μας έχει υποστηρίξει και αναδείξει την ανάγκη για επαναθεμελίωση του ασφαλιστικού συστήματος με αλλαγή της δομής των συντάξεων, του πλαισίου των εισφορών και της χρηματοδότησής του, με την κατάργηση του ν. 4387/2016 και την αντικατάστασή του με ένα δίκαιο ανταποδοτικό και βιώσιμο ασφαλιστικό σύστημα. Με δεδομένη την επιλογή της Κυβέρνησης να μην προχωρήσει στην κατάργηση του ν. 4387/2016, καθίσταται έτσι περαιτέρω επιτακτική η ανάγκη να αποκατασταθούν οι ακραίες δυσμενείς συνέπειες και οι βαθιές αδικίες που ο νόμος αυτός προκάλεσε εις βάρος ευρύτερων κοινωνικών ομάδων. Εξ άλλου, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις αποτελούν απαραίτητα συστατικά για τη διαμόρφωση ενός δικαιότερου και αποτελεσματικότερου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

Ειδικότερα, προτείνουμε την επαναχορήγηση κανονικής 13^ης σύνταξης, την θεσμοθέτηση Νέου Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων – ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, την άρση αδικιών για συνταξιούχους αναπηρίας και χηρείας, την κατάργηση αυτόματου μηχανισμού αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με βάση το προσδόκιμο ζωής, την κατάργηση της εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης επί των επικουρικών συντάξεων, την ρύθμιση για οφειλέτες συνταξιούχους ΙΚΑ ως πατέρες ανηλίκων, τη θεμελίωση δικαιώματος πλήρους και μειωμένης σύνταξης γήρατος ασφαλισμένων γυναικών του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, την επέκταση των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων στο Δημόσιο, τη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος άνευ ορίου ηλικίας μετά από 40 έτη υποχρεωτικής πραγματικής απασχόλησης, την αναγνώριση κενών διαστημάτων ασφάλισης και ανεργίας ως πλασματικών χρόνων για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ανεξαρτήτως τελικού φορέα απονομής σύνταξης, την συνταξιοδότηση γονέων, συζύγων και αδελφών αναπήρων, την κατάργηση μείωσης της Εθνικής Σύνταξης των μελών της ελληνικής μειονότητας της Αλβανίας και των ομογενών από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, την απασχόληση συνταξιούχων, την υπαγωγή του ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. Ειδικότερα:

Επί του άρθρου 1

Επαναχορήγηση κανονικής 13ης σύνταξης

Ο οικονομικός εκτροχιασμός της περιόδου 2004-2009 διαμόρφωσε για τη χώρα έναν εφιάλτη χρέους και δημοσιονομικού ελλείμματος για την αντιμετώπιση του οποίου απαιτήθηκαν επώδυνα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής. Σημαντικό μέρος αυτών των μέτρων επωμίσθηκαν οι συνταξιούχοι της πατρίδας μας, το εισόδημα των οποίων περικόπηκε είτε με μειώσεις συντάξεων είτε με την περικοπή αρχικά και την κατάργηση στη συνέχεια των Δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και του επιδόματος θερινής αδείας (περικοπές οι οποίες έχουν κριθεί από το ΣτΕ ως αντισυνταγματικές). Πλέον τούτων, συνεπεία του 3^ου αχρείαστου Μνημονίου, που προκάλεσε η ανερμάτιστη πολιτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, οι συνταξιούχοι της χώρας μας υπέστησαν αφενός δραματικές μειώσεις των κύριων και επικουρικών συντάξεών τους καθώς και του εφάπαξ βοηθήματος μέσω κυρίως του νόμου 4387/2016, αφετέρου την κατάργηση του Ε.Κ.Α.Σ. και των κατωτάτων ορίων σύνταξης που συνδυαστικά δημιουργούσαν ένα προστατευτικό δίκτυ και διασφάλιζαν μια αξιοπρεπή διαβίωση των χαμηλοσυνταξιούχων.

Με το άρθρο αυτό, προτείνεται η επαναχορήγηση μόνιμης 13^ης σύνταξης για κάθε έτος αρχής γενομένης από το 2020 σε όλους τους συνταξιούχους και στους λαμβάνοντες επίδομα σύνταξης με αιτία την αναπηρία από τον Ε.Φ.Κ.Α. αλλά και στους δικαιούχους του επιδόματος ανασφάλιστων υπερηλίκων από τον Ο.Π.Ε.Κ.Α. Η 13^η σύνταξη είναι πλήρης , δηλαδή αντιστοιχεί στο ύψος της σύνταξης ή του επιδόματος που λαμβάνει κατά την 1^η Δεκεμβρίου εκάστου έτους ο συνταξιούχος και καταβάλλεται τον Δεκέμβριο κάθε έτους από τον Ε.Φ.Κ.Α. και τον Ο.Π.Ε.Κ.Α. αντίστοιχα. Παράλληλα, προβλέπεται η έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης , προκειμένου να ρυθμιστεί κάθε λεπτομερειακό ζήτημα που απαιτείται για την εφαρμογή του άρθρου. Τέλος, καταργείται το άρθρο 120 του ν. 4611/2019, με το οποίο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ χορήγησε προεκλογικό επίδομα αντί της πλήρους κανονικής 13^ης σύνταξης.

Με τη διάταξη αυτή, το Κίνημα Αλλαγής αναγνωρίζει σε συμβολικό επίπεδο τις θυσίες στις οποίες υπεβλήθησαν τα τελευταία χρόνια οι συνταξιούχοι της χώρας μας και επιδιώκει την εν μέρει αποκατάσταση των αγοραστικών δυνατοτήτων και του βιοτικού επιπέδου τους. Αποτελεί, τέλος, η νομοθετική αυτή πρόταση σοβαρό σήμα προς όλη την ελληνική κοινωνία ότι η σταδιακή αποκατάσταση της «κανονικότητας» και η έστω μικρή αύξηση του πλούτου της χώρας διοχετεύεται προς άρση αδικιών και ενίσχυση του Κοινωνικού κράτους, ενισχύοντας της κοινωνική συνοχή και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Επί του άρθρου 2

Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα – θεσμοθέτηση νέου Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων

Με τη διάταξη αυτή αίρεται η μεγάλη αδικία που έχουν υποστεί οι χαμηλοσυνταξιούχοι που έχουν πληγεί ιδιαίτερα μετά την κατάργηση του ΕΚΑΣ καθώς και από την κατάργηση των κατωτάτων ορίων από την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Τα ανωτέρω αποτελούσαν ένα σοβαρό δίχτυ κοινωνικής προστασίας και εξασφάλισης ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης για τους συνταξιούχους της χώρας μας, που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ κατήργησε.

Με το προτεινόμενο άρθρο , θεσμοθετείται ένα ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για τους συνταξιούχους του ΕΦΚΑ, το οποίο ορίζεται για στο ποσό των 15 ημερομισθίων ανειδίκευτου ενώ για ζευγάρι συνταξιούχων τα 25 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη όπως ισχύουν κάθε φορά καθώς και το νέο ΕΚΑΣ.

Σε περίπτωση που η σύνταξη ή το άθροισμα των μηνιαίων συντάξεων υπολείπεται του ανωτέρου ποσού ενεργοποιείται το νέο ΕΚΑΣ προκειμένου το μηνιαίο ποσό σύνταξης να φτάσει στα ανωτέρω όρια του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος συνταξιούχων. Προβλέπεται επίσης ότι τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια που απαιτούνται για τη χορήγηση του νέου ΕΚΑΣ και κάθε άλλο αναγκαίο ζήτημα καθορίζονται με Κοινή Απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Οικονομικών.

Επί του άρθρου 3

Άρση αδικιών για συνταξιούχους αναπηρίας και χηρείας

Με το άρθρο 7 παρ. 4 του ν. 4387/2016 προβλέφθηκε η περικοπή της σύνταξης λόγω αναπηρίας με κριτήριο το ποσοστό αναπηρίας. Έτσι, στις περιπτώσεις συνταξιούχων με αναπηρία 50% , η Εθνική σύνταξη μπορεί να φτάσει το ποσό των 170 ευρώ ή και λιγότερο και η συνολική σύνταξη μαζί με το ανταποδοτικό τμήμα να είναι 200-250 ευρώ.

Με την προτεινόμενη διάταξη προτείνεται η κατάργηση των μειώσεων της Εθνικής σύνταξης για τους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας, με αποτέλεσμα η Εθνική τους σύνταξη να κυμαίνεται από 345 έως 384 ευρώ , ανάλογα με τα χρόνια ασφάλισης( όπως συμβαίνει και με τους συνταξιούχους λόγω γήρατος).

Επιπλέον, προτείνεται η μείωση της ποινής σε περίπτωση απασχόλησης μετά την πρώτη τριετία συνταξιούχων λόγω θανάτου από 50% σε 25% και η ενιαία αντιμετώπιση παιδιών –δικαιούχων σύνταξης λόγω θανάτου που απασχολούνται. Προτείνεται, δηλαδή να μην περικόπτεται η σύνταξή τους σε περίπτωση απασχόλησης ανεξαρτήτως της ημερομηνίας έναρξης της συνταξιοδότησής τους λόγω θανάτου του γονιού τους.

Επί του άρθρου 4

Κατάργηση Αυτόματου Μηχανισμού Αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με βάση το προσδόκιμο ζωής

Με την παράγραφο 3 του άρθρου 11 του ν. 3683/2010 θεσπίστηκε αυτόματος μηχανισμός αναπροσαρμογής των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης σε συνάρτηση με το προσδόκιμο ζωής του πληθυσμού της χώρας με σημείο αναφοράς την ηλικία των 65 ετών. Προβλέφθηκε δε ότι η ισχύς της διάταξης αυτής ξεκινάει από 1-1-2021.

Επειδή από τότε μέχρι σήμερα μεσολάβησαν νομοθετικές προβλέψεις, και κυρίως εκείνη του τρίτου μνημονίου (ν. 4336/2015), με τι οποίες τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης αυξήθηκαν σε πολλές περιπτώσεις κατά 10 ή και 15 έτη, η διάταξη του ν. 3863/2010 ουσιαστικά είναι πλέον κενή περιεχομένου, αφού ο σκοπός της έχει υπερπληρωθεί και μάλιστα βιαίως, φτάνοντας τα όρια ηλικίας όλων των ασφαλισμένων στο 67^ο έτος της ηλικίας. Επιπλέον, ο μέσος όρος ηλικίας συνταξιοδότησης στη χώρα μας αντιστοιχεί στο μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ανοδικές τάσεις, χωρίς να υπολογίζεται η διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 11 του ν. 3863/2010.

Επί του άρθρου 5

Κατάργηση της εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης επί των επικουρικών συντάξεων

Με την προτεινομένη διάταξη καταργείται η εισφορά υπέρ ΕΟΠΥΥ επί των επικουρικών συντάξεων. Η εισφορά αυτή επιβλήθηκε από το τρίτο μνημόνιο (2015) στους συνταξιούχους επικουρικής ασφάλισης, αφαιρώντας από αυτούς ένα σημαντικό μέρος εισοδήματος. Με την προτεινόμενη διάταξη αίρεται μια μεγάλη αδικία εις βάρος των συνταξιούχοων επικουρικής ασφάλισης της χώρας και γίνεται ένα βήμα προς την πραγματική «κανονικότητα».

Επί του άρθρου 6

Ρύθμιση για οφειλέτες συνταξιούχους πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ως πατέρες ανηλίκων

Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού́ αντιμετωπίζεται η ειδικότερη περίπτωση οφειλετών, οι οποίοι, βρίσκονται σε πλήρη αδυναμία αποπληρωμής οφειλών και άρα σε αδιέξοδο, καθώς καλούνται να επιστρέψουν εντόκως συνταξιοδοτικές παροχές που τους καταβλήθηκαν από τον Ε.Φ.Κ.Α. και το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. αφού δικαιώθηκαν σύνταξη γήρατος μετά από αποφάσεις Τοπικών Διοικητικών Επιτροπών του ΙΚΑ ως πατέρες ανήλικων παιδιών όμως, στη συνέχεια, τα Διοικητικά Δικαστήρια ανακάλεσαν τις αποφάσεις αυτές των ΤΔΕ.

Επί του άρθρου 7

Θεμελίωση δικαιώματος πλήρους και μειωμένης σύνταξης γήρατος ασφαλισμένων γυναικών του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ

Με την προτεινόμενη διάταξη, θεμελιώνεται το δικαίωμα πλήρους και μειωμένης σύνταξης γήρατος ασφαλισμένων γυναικών πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ πριν την 1-1-1993, οι οποίες μέχρι 31-12-2010 είχαν συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης και ταυτόχρονα είχαν ανήλικο παιδί και οι οποίες εντάχθηκαν μέχρι 31-12-2014 σε προγράμματα εθελούσιας εξόδου, σύμφωνα με τις διατάξεις που ίσχυαν στο πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ κατά την ημερομηνία ένταξής τους στο πρόγραμμα εθελούσιας εξόδου. Η πρόβλεψη αυτή́ ανταποκρίνεται στις έννοιες της χρηστής διοίκησης και της δικαιολογημένηες εμπιστοσύνης του πολίτη προς την πολιτεία, αφού οι ως άνω ασφαλισμένες εγκατέλειψαν την εργασία τους αποδεχόμενες να ενταχθούν σε προγράμματα εθελουσίας εξόδου, έχοντας την πεποίθηση ότι θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης ως μητέρες ανηλίκων στο 50ό έτος (μειωμένη σύνταξης) ή στο 55ο (πλήρης σύνταξη). Ωστόσο, μεταγενέστερα της εθελούσιας εξόδου τους, η Πολιτεία με το ν. 4336/2016 αύξησε υπέρμετρα τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης της ανωτέρω κατηγορίας ασφαλισμένων (στο 67ο έτος της ηλικίας) με αποτέλεσμα την πλήρη ανατροπή του οικογενειακού ους προγραμματισμού, αφού πλέον ούτε στην εργασία τους μπορούσαν να επιστρέψουν, ούτε να συνταξιοδοτηθούν στην ηλικία που είχαν προγραμματίσει.

Επί του άρθρου 8

Επέκταση των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων στο Δημόσιο

Η διαφορετική αντιμετώπιση στην ασφάλιση και στις παροχές μεταξύ των ασφαλισμένων με όμοια χαρακτηριστικά και των συνταξιούχων του ΕΦΚΑ είναι μια παθογένεια η οποία αντιβαίνει την αρχή της ισότητας. Χαρακτηρστική περίπτωση αποτελούν εργαζόμενοι ως νοσηλευτές σε νοσημευτικά ιδύματα: όσοις από αυτούς υπάγονται στην ασφάλιση του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ υπάγονται και στο καθεστώς των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων. Αντίθετα, νοσηλευτές που ασκούν την ίδια εργασία με τα ίδια καθήκοντα ακόμη και στο ίδιο νοσηλευτικό ίδρυμα αλλά υπάγονται στην ασφάλιση του Δημοσίου δεν υπάγονται στα ΒΑΕ.

Με τη διάταξη , ο Κανονισμός Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (ΚΒΑΕ) επεκτείνεται και ισχύει για όλους τους ασφαλισμένους του Ε.Φ.Κ.Α., συμβάλλοντας κατ΄ αυτόν τον τρόπο στην άρση δυσμενών διακρίσεων μεταξύ ασφαλισμένων της χώρας μας και στην εμπέδωση της ισονομίας και της δικαιοσύνης .

Επί του άρθρου 9

Συνταξιοδότηση λόγω γήρατος άνευ ορίου ηλικίας μετά από 40 έτη υποχρεωτικής πραγματικής απασχόλησης

Η συνάρτηση της θεμελίωσης δικαιώματος συνταξιοδότησης με καθορισμένο όριο ηλικίας δημιουργεί κάποιες οριακές αδικίες σε μια κατηγορία ασφαλισμένων, οι οποίοι, αν και εισήλθαν σε νεαρή ηλικία στην αγορά εργασίας και προσέφεραν για μακρό χρονικό διάστημα την εργασία τους στο κοινωνικό σύνολο και τις εισφορές τους στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, εντούτοις δεν μπορούν να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης, διότι δεν έχουν συμπληρώσει το απαιτούμενο όριο ηλικίας.

Στην ανωτέρω κατηγορία εργαζομένων, θεωρείται κοινωνικά δίκαιο να τους δοθεί η δυνατότητα θεμελίωσης δικαιώματος συνταξιοδότησης χωρίς όριο ηλικίας και με 40 έτη ασφάλισης, εφόσον όμως τα 40 αυτά έτη είναι πραγματικής -υποχρεωτικής ασφάλισης , η οποία λογίζεται ως 300 ημέρες ή 12 μήνες εργασίας ανά έτος. Καθίσταται σαφές ότι για τη συμπλήρωση του συντάξιμου αυτού χρόνου δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί κανείς πλασματικός χρόνος, ούτε χρόνια ασφάλισης που υπολογίζοναι με προσαύξηση (διπλά χρόνια).

Επί του άρθρου 10

Αναγνώριση κενών διαστημάτων ασφάλισης και ανεργίας ως πλασματικών χρόνων για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ανεξαρτήτως τελικού φορέα απονομής σύνταξης

Με τη ψήφιση των άρθρων 39 και 40 του ν.3996/2011 – που αντικατέστησε από 1-1-2011 η παρ.18 του άρθρου 10 του ν.3863/2010 προβλέπεται ότι «ασφαλισμένος στο Δημόσιο ο οποίος πριν τον διορισμό του είχε ασφαλιστεί σε φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και μεταξύ του διορισμού του στο δημόσιο και της προηγούμενης ασφάλισής του υπήρχε κενό διάστημα, δεν μπορεί να αναγνωρίσει τον χρόνο αυτό στο φορέα κοινωνικής ασφάλισης του Υπουργείου Εργασίας εφόσον δεν θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του ν.3863/2010».

Αντίθετα στην περίπτωση που κάποιος είναι ασφαλισμένος στο δημόσιο και στη συνέχεια ασφαλίζεται σε φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης να θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1-1-2011 και εφεξής με βάση το άρθρο 10 του ν.3863/2010 τότε έχει τη δυνατότητα αναγνώρισης τυχόν κενών ασφάλισης.

Ομοίως αναγνωρίζεται και ο χρόνος ανεργίας. Δηλαδή ο ιδιωτικός υπάλληλος που ασφαλίζεται σε όλο τον εργασιακό του βίο σε φορέα του Υπουργείου Εργασίας μπορεί να αναγνωρίζει ως πλασματικό χρόνο τον χρόνο στρατού, σπουδών, παιδιών, κενών ασφάλισης, ανεργίας ,επιδοτούμενης η μη ,ενώ όταν κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου διορίζεται στο δημόσιο δεν επιτρέπεται να αναγνωρίσει – εξαγοράσει ούτε χρόνο κενού ασφάλισης ούτε χρόνου ανεργίας.

Με τη διάταξη αυτή θεραπεύεται μια αδικία εις βάρος των ασφαλισμένων του Δημοσίου οι οποίοι πριν τον διορισμό τους είχαν ασφαλιστεί σε φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και μεταξύ του διορισμού του στο δημόσιο και της προηγούμενης ασφάλισής τους υπήρχε κενό διάστημα σε ότι αφορά την αναγνώριση κενών διαστημάτων ασφάλισης.

Επί του άρθρου 11

Συνταξιοδότηση γονέων, συζύγων και αδελφών αναπήρων

Με τη διάταξη αυτή θεραπεύεται η αδικία εις βάρος των γονέων, συζύγων και αδελφών αναπήρων ώστε αν το ανάπηρο παιδί ή σύζυγος ή αδελφός/αδελφή αναλάβει εργασία ή αυτοαπασχοληθεί να μην αναστέλλεται η καταβολή της σύνταξης. Και τούτο είναι κοινωνικά δίκαιο, αφού η απασχόληση του ανάπηρου παιδιού, συχνά μερική, συντελεί στην κοινωνικοποίηση του και στη συμμετχή στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας.

Επί του άρθρου 12

Κατάργηση μείωσης της Εθνικής Σύνταξης των μελών της ελληνικής μειονότητας της Αλβανίας και των ομογενών από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης

Με το άρθρο 7 παρ. 2 του ν. 4387/2016β προβλέπεται η μείωσης της εθνικής σύνταξης βάσει ετών μόνιμης διαμονής στην Ελλάδα. Ειδικότερα προβλέπεται ότι πλήρης εθνική σύνταξη χορηγείται εφόσον ο υποψήφιος συνταξιούχος διαμένει μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα 40 χρόνια μεταξύ του 15^ου έτους της ηλικίας του και του έτους συνταξιοδότησής του. Σε διαφορετική περίπτωση, η εθνική σύνταξη μειώνεται κατά 1/40 για κάθε χρόνο που υπολείπεται των 40 ετών μόνιμης και νόμιμης διαμονής.

Με την παρούσα διάταξη προτείνεται η εξαίρεση από την ανωτέρω πρόβλεψη των μελών της ελληνικής μειονότητας της Αλβανίας και των ομογενών από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης μέχρι το 2038. Και τούτο διότι, δεδομένου ότι οι συμπατριώτες μας αυτό ήρθαν στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία του 1990 και πήραν το Ειδικό Δελτίο Ταυτότητας Ομογενούς το 1998 είναι αντικειμενικά αδύνατο να συμπληρώνουν 40 χρόνια διαμονής στη χώρα μέχρι το 2037.

Επί του άρθρου 13

Απασχόληση συνταξιούχων

Με τη διάταξη αυτή εξαιρούνται από τη μείωση των συντάξεων δύο κατηγορίες ασφαλισμένων , οι οποίες εξαιρούντο και με προηγούμενους νόμους . Ειδικότερα, εξαιρούνται οι συνταξιούχοι του ΝΑΤ που απασχολούνται ως διδακτικό προσωπικό στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού, προκειμένου να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία των Ακαδημιών, αφού σε αυτές διδάσκουν κατά κύριο λόγο πρώην αξιωματικοί – νυν συνταξιούχοι του ΝΑΤ. Τέλος εξαιρούνται και οι απολυμένοι της Ολυμπιακής με το ν.3185/2003.

Επί του άρθρου 14

Υπαγωγή ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.

Με τη διάταξη αυτή το ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ υπάγεται στο Ε.Τ.ΕΑ.Ε.Π., καθώς, παρά τις μεγάλες μειώσεις που έχουν γίνει στις συντάξεις με αποφάσεις του ΔΣ του Ταμείου κατά 80% περίπου τα τελευταία χρόνια, είναι ένα ταμείο που δεν μπορεί να διασφαλίσει την καταβολή ούτε των σημερινών μειωμένων συντάξεων, λόγω της πλήρους ανατροπής της αναλογίας ασφαλισμένων – συνταξιούχων (0,5:1).

Ο ιδρυτικός νόμος του ΕΤΕΑΜ 997/1979 στο άρθρο 3 προέβλεπε ότι στην περίπτωση που ένας επικουρικός ασφαλιστικός φορέας δεν μπορεί να χορηγεί παροχές ισοδύναμες με εκείνες του ΕΤΕΑΜ, μπορεί οποιαδήποτε οργάνωση των εργαζομένων ή ακόμη και μεμονωμένοι ασφαλισμένοι να ζητήσουν από τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων την ένταξή του στο ΕΤΕΑΜ ή σήμερα στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., που αποτελεί τη διάδοχη κατάσταση του ΕΤΕΑΜ και όλων των επικουρικών ταμείων.

Με δεδομένο ότι είναι ένα ταμείο χωρίς νέους ασφαλισμένους οι οποίοι υπήχθησαν με βάση τις διατάξεις του άρ. 58 του ν. 3371/2005 για επικουρική σύνταξη αρχικά στο ΕΤΕΑΜ, σήμερα το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., το ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ έχει καταστήσει ένα Ταμείο χωρίς μέλλον, αφού ήδη, με δημοσιευμένα στοιχεία από το ταμείο της 30-4-2019, οι συνταξιούχοι που ανέρχονται σε 6.377 ξεπερνούν τον αριθμό των ασφαλισμένων οι οποίοι είναι 3.323 και επιπλέον αυτών υπάρχουν και 2.837 αναβαλλόμενοι.

Ουσιαστικά, το ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ έχει καταργήσει την επικουρική σύνταξη και έχει μετατραπεί σε ταμείο επιστροφής εισφορών, με τα 2/3 των συνταξιούχων του (περίπου 5.000 που συνεχώς αυξάνονται) να λαμβάνουν ως σύνταξη 50 ευρώ μεικτά. Επιπλέον, η περιουσία του Ταμείου, που ξεπερνά τα 200 εκατ. ευρώ δεν θα πρέπει να εξανεμιστεί είτε με τη διατήρηση της υπάρχουσας κατάστασης είτε με την επιστροφή των εισφορών.

Αθήνα, 25-2-2020

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ – ΠΡΟΣΘΗΚΗ

ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ «ΕΠΙΔΟΜΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ»

Β. Προτεινόμενες ρυθμίσεις

Άρθρο 1

Επαναχορήγηση κανονικής 13ης σύνταξης

1. Στους συνταξιούχους του Ε.Φ.Κ.Α. λόγω γήρατος, αναπηρίας, θανάτου, προσυνταξιοδοτικής παροχής και στους δικαιούχους επιδομάτων σύνταξης με αιτία την αναπηρία καθώς και στους ανασφάλιστους υπερήλικες – δικαιούχους από τον Ο.Π.Ε.Κ.Α. του επιδόματος του άρθρου 93 του ν. 4387/2016 (Α΄85) και των άρθρων 1-3 του ν.1296/1982 (Α΄128), όπως ισχύουν, καταβάλλεται από το έτος 2020 και για κάθε επόμενο έτος 13^η σύνταξη. Προϋπόθεση καταβολής της 13^ης σύνταξης είναι τα πρόσωπα της παραγράφου αυτής να λαμβάνουν κύρια σύνταξη ή προσυνταξιοδοτική παροχή ή επίδομα κατά τα ανωτέρω την 1^η Δεκεμβρίου του έτους χορήγησής της 13^ης σύνταξης ή να δικαιώνονται τις ανωτέρω παροχές με απόφαση του κατά περίπτωση αρμοδίου οργάνου που ανατρέχει στην ίδια ως άνω ημερομηνία.

2. Το ύψος της 13^ης σύνταξης είναι ίσο με το ποσό που τα πρόσωπα της παρ. 1 λαμβάνουν ως ακαθάριστη μηνιαία προσυνταξιοδοτική παροχή ή ως ακαθάριστο ποσό επιδόματος της παρ. 1 ή με το ποσό της ακαθάριστης κύριας σύνταξη μηνός Δεκεμβρίου του έτους χορήγησης της 13^ης σύνταξης και μέχρι του ανώτατου ορίου καταβολής σύνταξης και επιδομάτων από τον Ε.Φ.Κ.Α., όπως αυτό ισχύει κάθε φορά.

3. Αν το ίδιο πρόσωπο δικαιούται περισσότερες από μία κύριες συντάξεις ή προσυνταξιοδοτική παροχή ή/και επίδομα σύνταξης με αιτία την αναπηρία, το ποσό της 13^ης σύνταξης, ισούται με το ακαθάριστο άθροισμά τους και μέχρι του ανώτατου ορίου καταβολής συντάξεων και επιδομάτων από τον Ε.Φ.Κ.Α., όπως αυτό ισχύει κάθε φορά.

Αν τη σύνταξη εκ μεταβιβάσεως λαμβάνουν περισσότεροι του ενός δικαιούχοι, το ποσό της 13^ης σύνταξης επιμερίζεται αναλόγως στα συνδικαιούχα πρόσωπα.

4. Η 13^η σύνταξη υπόκειται στις κατά νόμο προβλεπόμενες κρατήσεις, καταβάλλεται εντός του μήνα Δεκεμβρίου κάθε έτους και βαρύνει τον Ε.Φ.Κ.Α. και τον Ο.Π.Ε.Κ.Α.

5. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων δύναται να ρυθμίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος.

6. Το άρθρο 120 του ν.4611/2019 (Α73) καταργείται.

Άρθρο 2

Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα – θεσμοθέτηση νέου Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων

1.Από 1-6-2020 θεσμοθετείται ελάχιστο εγγυημένο μηνιαίο εισόδημα για τους συνταξιούχους του ΕΦΚΑ. Το ύψος αυτού για μονοσυνταξιούχο του ΕΦΚΑ ορίζεται σε ποσό ίσο με 15 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, όπως ισχύει κάθε φορά, και για συζύγους συνταξιούχους τα 25 ημερομίσθια, ανειδίκετου εργάτη όπως ισχύουν κάθε φορά.

2. Εφόσον το άθροισμα των μηνιαίων συντάξεων, κύριων και επικουρικών και μερισμάτων των ανωτέρω προσώπων υπολείπεται κατά περίπτωση του ποσού της παρ. 1, αυτό συμπληρώνεται με το νέο ΕΚΑΣ με την προϋπόθεση ότι πληρούνται και τα κριτήρια της παρ. 3 του άρθρου αυτού και μέχρι του ποσού της παρ. 1.

3. Με Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, η οποία εκδίδεται εντός τριών μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος, καθορίζονται τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια που απαιτούνται για τη χορήγηση του νέου ΕΚΑΣ και κάθε άλλο αναγκαίο ζήτημα.

4. Το νέο Ε.Κ.Α.Σ. χορηγείται από τον ΕΦΚΑ, βαρύνει δε τον Κρατικό Προϋπολογισμό.

Άρθρο 3

Άρση αδικιών για συνταξιούχους αναπηρίας και χηρείας

1. Η παρ. 4 του άρθρου 7 του ν. 4387/2016 καταργείται.

2. Η περ. β της παρ. 5 του άρθρου 12 του ν. 4387/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «β) Μετά την πάροδο της τριετίας, αν ο επιζών εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, καταβάλλεται, αναλόγως της χρονικής δι­άρκειας της εργασίας ή αυτοαπασχόλησης, το εικοσιπέντε τοις εκατό (25%) της σύνταξης, η οποία δεν μπορεί να υπολείπεται των κατώτατων ορίων των περιπτώσεων α΄, β΄ και γ΄ της υποπαραγράφου Β΄ της παραγράφου 4.»

3. Η περίπτωση Βα) της παρ. 1 του άρθρου 12 του ν. 4387/2016 ισχύει αναλόγως και για τα νόμιμα τέκνα, τα νομιμοποιηθέντα, τα αναγνωρισθέντα, τα υιοθετηθέντα και όσα εξομοιώνονται με αυτά που δικαιούνται σύνταξη λόγω θανάτου με τις διατάξεις πριν την εφαρμογή του ν. 4387/2016, καταργουμένης κάθε αντίθετης σχετικής διάταξης.

Άρθρο 4

Κατάργηση Αυτόματου Μηχανισμού Αύξησης των Ορίων Ηλικίας Συνταξιοδότησης με βάση το προσδόκιμο ζωής

Η παράγραφος 3 του άρθρου 11 του ν. 3863/2010 (Α’ 115) καταργείται.

Άρθρο 5

Κατάργηση της εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης επί των επικουρικών συντάξεων

Η περίπτωση β της παρ. 30 του άρθρου 1 ν. 4334/2015 (Α` 80) καταργείται.

Άρθρο 6

Ρύθμιση για οφειλέτες συνταξιούχους ΙΚΑ ως πατέρες ανηλίκων

Συνταξιοδοτικές παροχές που καταβλήθηκαν από τον Ε.Φ.Κ.Α. και το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. σε ασφαλισμένους του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ που δικαιώθηκαν σύνταξη γήρατος μετά από αποφάσεις Τοπικών Διοικητικών Επιτροπών ως πατέρες ανηλίκων παιδιών και στη συνέχεια, τα Διοικητικά Δικαστήρια ανακάλεσαν τις αποφάσεις αυτές, δεν αναζητούνται. Τυχόν ποσά που έχουν καταβληθεί από τους συνταξιούχους στους ασφαλιστικούς Οργανισμούς δεν επιστρέφονται.

Άρθρο 7

Θεμελίωση δικαιώματος πλήρους και μειωμένης σύνταξης γήρατος ασφαλισμένων γυναικών του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ

Γυναίκες ασφαλισμένες πριν την 1-1-1993 στο πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, που μέχρι 31-12-2010 είχαν συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης και ταυτόχρονα είχαν ανήλικο παιδί και οι οποίες εντάχθηκαν μέχρι 31-12-2014 σε προγράμματα εθελούσιας εξόδου, θεμελιώνουν δικαίωμα πλήρους και μειωμένης σύνταξης γήρατος με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης που ίσχυαν στο πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ κατά την ημερομηνία ένταξής τους στο πρόγραμμα εθελούσιας εξόδου.

Άρθρο 8

Επέκταση των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων στο Δημόσιο

Η Υ.Α. Φ10221/οικ. 26816/929/2011 (ΦΕΚ 2778/Β` 2.12.2011) ισχύει για όλους τους ασφαλισμένους στον Ε.Φ.Κ.Α..

Άρθρο 9

Συνταξιοδότηση λόγω γήρατος άνευ ορίου ηλικίας μετά από 40 έτη υποχρεωτικής πραγματικής απασχόλησης

Ασφαλισμένοι του Ε.Φ.Κ.Α., θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 40 ετών ή 12.000 ημερών υποχρεωτικής ασφάλισης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας.

Για τη συμπλήρωση του παραπάνω χρόνου ασφάλισης λαμβάνεται υπόψη:

Δεν συνυπολογίζονται για τη συμπλήρωση των 40 ετών ασφάλισης ο χρόνος ασφάλισης πέραν των 300 ημερών ή 12 μηνών εργασίας ανά έτος, καθώς και κάθε άλλος πλασματικός χρόνος.

Άρθρο 10

Αναγνώριση κενών διαστημάτων ασφάλισης και ανεργίας ως πλασματικών χρόνων για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ανεξαρτήτως τελικού φορέα απονομής σύνταξης

1. Το δικαίωμα αναγνώρισης χρόνου ανεργίας επιδοτούμενης η μη, καθώς και χρόνου κενού ασφάλισης μεταξύ περιόδων ασφάλισης, ως πλασματικού χρόνου για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος σύμφωνα με τους νόμους 3863/2010 και 3996/2011 παρέχεται και σε όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τους νόμους 3865/2010 και 4387/2016, ανεξαρτήτως τελικού αρμόδιου πρώην φορέα απονομής σύνταξης, σε περίπτωση που εργαζόμενοι προ του διορισμού τους στο Δημόσιο, είχαν ασφαλιστεί σε άλλους φορείς κύριας ασφάλισης φορέων Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Η αναγνώριση κενών διαστημάτων ασφάλισης ή χρόνου ανεργίας, επιδοτούμενης ή μη, σύμφωνα με τα παραπάνω, γίνεται από τον πρώην φορέα ασφάλισης που υπαγόταν ο εργαζόμενος πριν το διορισμό του στο Δημόσιο.

2. Για τη συμπλήρωση των χρονικών προϋποθέσεων θεμελίωσης δικαιώματος συνταξιοδότησης με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης, συνυπολογίζεται και ο πλασματικός χρόνος από αναγνώριση παιδιών του άρθρου 39 του ν. 3996/2011.

Άρθρο 11

Συνταξιοδότηση γονέων, συζύγων και αδελφών αναπήρων

Το πρώτο εδάφιο της περ. 4ε της παρ. 1 του αρ. 37 του ν. 3996/2011 (Α’ 170) καταργείται.

Άρθρο 12

Κατάργηση μείωσης της Εθνικής Σύνταξης των μελών της ελληνικής μειονότητας της Αλβανίας και των ομογενών από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης

Η μείωση της εθνικής σύνταξης βάσει ετών μόνιμης διαμονής στην Ελλάδα, όπως αυτή προβλέπεται από την παρ. 2 του άρθρου 7 του ν. 4387/2016, δεν εφαρμόζεται για τα μέλη ελληνικής μειονότητας της Αλβανίας και τους ομογενείς από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης για αιτήσεις συνταξιοδότησης μέχρι το 2038.

Άρθρο 13

Απασχόληση συνταξιούχων

Οι περικοπές στις περιπτώσεις απασχόλησης συνταξιούχων δεν έχουν εφαρμογή:

α. στα πρόσωπα που συνταξιοδοτήθηκαν με το ν.3185/2003,

β. στους συνταξιούχους του πρώην Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (Ν.Α.Τ.) που παρέχουν εκπαιδευτικό έργο στη Δημόσια Εκπαίδευση.

Άρθρο 14

Υπαγωγή ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.

1. Οι συνταξιούχοι και οι ασφαλισμένοι του Ταμείου Αλληλοβοήθειας Προσωπικού Ιονικής – Λαϊκής Τράπεζας και Άλλων Τραπεζών (ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ) υπάγεται υποχρεωτικά, από την πρώτη του μεθεπόμενου μήνα από τον μήνα δημοσίευσης του παρόντος νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.).

2. Όλοι ανεξαίρετα συνταξιούχοι του ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ συνεχίζουν να συνταξιοδοτούνται από το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.

3. Οι ασφαλισμένοι του συγχωνευόμενου Ταμείου γίνονται ασφαλισμένοι του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. και η ασφαλιστική σχέση τους διέπεται, από τη συγχώνευση και μετά, από τις διατάξεις της νομοθεσίας του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., καθώς και από τις διατάξεις της γενικής ασφαλιστικής νομοθεσίας, όπως ισχύουν

4. Ο χρόνος ασφάλισης που πραγματοποιήθηκε στο ανώτερο ταμείο, συμπεριλαμβανομένου και αυτού που αναγνωρίστηκε και εξαγοράστηκε ή προσμετρήθηκε από προϋπηρεσία ή άλλη αιτία ως συντάξιμος, με βάση τις διατάξεις της νομοθεσίας του, καθώς και της γενικής ασφαλιστικής νομοθεσίας, γίνεται χρόνος ασφάλισης του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.

5. Αναγνωρίσεις χρόνων σύμφωνα με το Καταστατικό του ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ, οι οποίες δεν έχουν ολοκληρωθεί με την πλήρη εξόφληση του ποσού της εξαγοράς, συνεχίζεται στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. μέχρι την ολοκλήρωσή τους.

6. Από την υπαγωγή στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., οι καταβαλλόμενες αλλά και οι νέες συντάξεις του ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.. Το ποσό της προκύπτουσας σύνταξης, σύμφωνα με τα ανωτέρω, αποτελεί εφεξής την καταβαλλόμενη σύνταξη του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., η οποία διέπεται από τη νομοθεσία αυτού. Το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. βαρύνεται εφεξής με την καταβολή των συντάξεων στους ανωτέρω συνταξιούχους, οι οποίες μεταβάλλονται σύμφωνα με τις μεταβολές των συντάξεων του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.

7. Το σύνολο της κινητής και ακίνητης περιουσίας του ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ μεταβιβάζεται στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.. Για τη μεταβίβαση της κυριότητας των ακινήτων εκδίδεται διαπιστωτική πράξη από τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

8. Η απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, μετά από πρόταση του ΔΣ του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., δύναται να ρυθμίζεται κάθε ειδικό θέμα ή λεπτομέρεια που δεν καλύπτεται από τις ανωτέρω διατάξεις.

9. Εκκρεμείς δίκες που αφορούν διαφορές ή υποθέσεις του συγχωνευόμενου Ταμείου συνεχίζονται από το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., χωρίς διακοπή της δίκης. Οι δικαστικές αποφάσεις που εκδίδονται ισχύουν έναντι του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.