Kώστας Σκανδαλίδης: Γράψατε στο “πόδι” ένα νομοσχέδιο που θα μπορούσε να δώσει πνοή στην οικονομία!

Ομιλία του Ειδικού Αγορητή του Κινήματος Αλλαγής, Κώστα Σκανδαλίδη, στην συζήτηση του σχέδιου νόμου του Υπουργείου Οικονομικών: «Κίνητρα ανάπτυξης επιχειρήσεων, μέσω συνεργασιών και εταιρικών μετασχηματισμών».

Εγώ θεωρώ ότι συζητούμε σήμερα ένα νομοσχέδιο που κάτω από διαφορετικές περιστάσεις θα ήταν πάρα πολύ σοβαρό αναπτυξιακό εργαλείο για τις ευρύτερες ανάγκες που έχει σήμερα η χώρα μας σε ό,τι αφορά το μοντέλο που επιλέγει για να προχωρήσει από εδώ και πέρα. Πολύ θα θέλαμε κατά συνέπεια να συμφωνήσουμε σε έναν νόμο που κινητροδοτεί τη συγχώνευση και τη μεγέθυνση των επιχειρήσεων, γιατί εμείς ως κίνημα ήμασταν πάντοτε υπέρ των κινήτρων, εφόσον αυτές οι συγχωνεύσεις δεν στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό σε εθνικό αλλά και σε τοπικό επίπεδο.
Νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να αναφερθώ στο ότι ακόμα και στο προγραμματικό κείμενο και στις συζητήσεις που έγινε στο Συνέδριό μας, με βάση αυτό το κείμενο, μιλάμε για γενναία φορολογικά κίνητρα για συγχωνεύσεις μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και τη δημιουργία επιχειρηματικών συστάδων, τα λεγόμενα «clusters», στον βαθμό που δεν στρεβλώνουν την εγχώρια αγορά. Αυτό είναι μια πάγια θέση της Παράταξής μας τα τελευταία χρόνια και η αείμνηστη πρώην Πρόεδρός μας στην παρουσίαση του Πράσινου Κοινωνικού Συμβολαίου τον Σεπτέμβριο του 2021 είχε θέσει ως αιχμή του προγράμματος τον μετασχηματισμό, τη δικτύωση και συνεργασία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για την ενίσχυση της βιομηχανίας, των νέων περιβαλλοντικά φιλικών και συμβατών μορφών τουρισμού και την επένδυση στη σύγχρονη πρωτογενή παραγωγή.
Ανάλογη θέση έχουμε διατυπώσει και στο πλαίσιο των προτάσεων της Παράταξής μας για το Ταμείο Ανάκαμψης και Σταθερότητας. Και από το Πρόγραμμα «Ελλάδα» ακόμα, αρκετά πριν, αυτό αποτελούσε μια βασική επιλογή για μας.
Επιπλέον, θέλουμε να θυμίσουμε ότι με πρόταση νόμου δική μας τον Νοέμβριο του 2018, με τίτλο «Πρώτη δέσμη μέτρων οικονομικής ανάκαμψης και κοινωνικής δικαιοσύνης» είχαμε προτείνει -μεταξύ πολλών άλλων- και κίνητρα σε αγρότες οργανωμένους σε ομάδες παραγωγών και συνεταιρισμούς, με 35% μειωμένη φορολογία εισοδήματος και 5 μονάδες επιπλέον επιστροφής ΦΠΑ όταν παραδίδουν τα αγροτικά τους προϊόντα σε ομάδες παραγωγών και αγροτικούς συνεταιρισμούς των οποίων είναι μέλη. Σε αυτό όμως το σημείο θα επανέλθω στο τέλος.
Θέλω να πω, λοιπόν, ότι η δική μας φιλοσοφία είναι αυτή, της ενίσχυσης στην ελληνική οικονομία των επιχειρήσεων που μπορούν να μεγεθύνονται, να φέρνουν προστιθέμενη αξία, να έχουν ανταγωνιστική δυνατότητα, να έχουν εξωστρέφεια και αυτό να δίνει μια άλλη διάσταση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου, το οποίο θα προχωρήσει στην πορεία με τέτοιον τρόπο ώστε να μην εξαφανίζει μαζικά μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις μόνο με τη δικαιολογία ή μόνο με την αντίληψη της Κυβέρνησης ότι η αγορά ουσιαστικά και η ελεύθερη οικονομία είναι αυτή που θα δίνει τη λύση σε αυτά τα προβλήματα. Εμείς έχουμε μια διαφορετική αντίληψη και εκεί εδράζεται και η διαφορά ανάμεσα στα οριζόντια μέτρα που παίρνει κατά καιρούς η Κυβέρνηση επί δικαίους και αδίκους, χωρίς έλεγχο, χωρίς διαφάνεια, χωρίς τίποτα, και αφήνει την αγορά, τη ζούγκλα αυτή, να φτιάχνει τις αντίστοιχες συνθήκες του ανταγωνισμού και της επικράτησης των επιχειρήσεων.
Αυτή η συλλογιστική της οριζόντιας πολιτικής είναι μια συλλογιστική που ουσιαστικά οδηγεί στην καταστολή των πολύ μικρών επιχειρήσεων, μέσα από αυτές τις άνισες συνθήκες, ενώ εμείς θέλουμε να ενισχύσουμε και τις συλλογικές μορφές οργάνωσης της παραγωγής, θέλουμε να ενισχύσουμε τις επιχειρήσεις εκείνες που μπορούν να είναι βιώσιμες και μπορούν να δώσουν συγκεκριμένες απαντήσεις στα προβλήματα.
Τα λέω αυτά εισαγωγικά, γιατί πιστεύω ότι αυτό που λείπει από το σημερινό νομοσχέδιο είναι ακριβώς η σύνδεσή του με το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας και την πορεία της, δηλαδή τα κίνητρα με τι κριτήρια δίδονται. Για εμάς, απαραίτητο είναι να υπάρχει κλαδική διάρθρωση των κινήτρων, πού δίνουμε προτεραιότητα, σε ποιους τομείς, ποιες παραγωγικές επιλογές έχουμε σήμερα, ποιες δυνατότητες έχουμε να αναπτυχθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και με βάση αυτή τη δυνατότητα να πάμε σε μια αντίστοιχη θέσπιση κινήτρων που να έχουν έναν κλαδικό χαρακτήρα. Δεν μπορούμε να μπερδεύουμε, για παράδειγμα, το ψιλικατζίδικο με μια βιομηχανική συστάδα επιχειρήσεων, η οποία θα μπορούσε να δώσει μια άλλη αναπτυξιακή διάσταση στη χώρα.
Αυτή η κλαδική διάρθρωση των κινήτρων είναι μια διαδικασία που δεν είναι εύκολο να γίνει, όμως μια προετοιμασία από μια κυβέρνηση στο να εντάξει στον νόμο της, σε αυτό που προτείνει για την πολιτική της, μια τέτοια διάρθρωση κινήτρων σε επίπεδο κλαδικό θα ήταν μια πάρα πολύ σωστή και στοχευμένη προσπάθεια προς την κατεύθυνση των στόχων που θέσαμε από την αρχή και που φαντάζομαι τους ίδιους στόχους θα μπορούσε να θέσει και η Κυβέρνηση. Και μας κάνει μεγάλη εντύπωση που ως Κυβέρνηση δεν επιδιώκετε ούτε μια απόπειρα προς την κατεύθυνση αυτή. Γιατί ακόμα και από την έκθεση του Ινστιτούτου Μελετών της ΓΣΕΒΕΕ του 2021, με θέμα τον αντίκτυπο της πανδημίας στις μικρές επιχειρήσεις, φάνηκε ότι η πανδημία προκάλεσε μια διχοτόμηση που επήλθε μεταξύ εκείνων των επιχειρήσεων που έκλεισαν με κρατική εντολή, αρχής γενομένης τον Μάρτιο του 2020, και όσων δεν έκλεισαν καθόλου επειδή οι συναλλαγές τους δεν προϋπέθεταν κοινωνική επαφή ή έστω εγγύτητα.
Το κριτήριο, λοιπόν, της κλαδικής διάρθρωσης είναι το ένα.
Το δεύτερο είναι η έλλειψη κριτηρίων περιφερειακής, αν θέλετε χωρικής διάρθρωσης. Είπε προηγουμένως η εισηγήτρια της Πλειοψηφίας -και έχει σε αυτό δίκιο, το είπε βέβαια σαν αίτημα- για τη νησιωτικότητα και για το αν θα μπορούσαν να γίνουν ευνοϊκότερες ρυθμίσεις για τις επιχειρήσεις σε νησιά. Είναι υποχρέωση της Κυβέρνησης η νησιωτικότητα -το φέρνω ως παράδειγμα- σε κάθε νόμο, με βάση και τη συνταγματική διάταξη, να αποτελεί βασικό θέμα που θα έπρεπε να λαμβάνεται υπόψη στη διατύπωση των συγκεκριμένων επιλογών. Και τα νησιά είναι η πιο χαρακτηριστική περίπτωση που θα έπρεπε να έχει ειδική κινητροδότηση, με βάση την άνιση ανάπτυξη και τις άνισες συνθήκες που επικρατούν από τη μια περιφέρεια στην άλλη. Και δεν το λέω μόνο χωρικά, σε ό,τι αφορά την περιφερειακή ανάπτυξη. Το λέω και σε ό,τι αφορά τη χωρική ανάπτυξη στις συστάδες των επιχειρήσεων, στα βιομηχανικά, στα βιοτεχνικά πάρκα κλπ. Θα έπρεπε να αναπτύξουμε αυτή τη λογική, σε κάθε περιφέρεια να χωροθετήσουμε όπου δεν έχουμε χωροθετήσει και αυτά που είναι χωροθετημένα, πάρκα ή συστάδες ή clusters ή οτιδήποτε άλλο, σήμερα θα πρέπει να λειτουργήσουν σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο και με βάση αυτή την περιφερειακή διάρθρωση να βάλουμε και τα αντίστοιχα κίνητρα και μάλιστα και παραγωγικά κατά περιφέρεια. Σας φαίνεται ίσως πολύπλοκος, αλλά είναι πολύ απλός ο συλλογισμός και πολύ εύκολα μπορεί να κατανεμηθεί, αν γίνει μια σοβαρή επεξεργασία από την Κυβέρνηση σε ό,τι αφορά αυτή την πολιτική.
Ούτε η χωρική διάρθρωση των κινήτρων υπάρχει σε αυτό το νομοσχέδιο και αυτό είναι ένα μεγάλο λάθος.
Τέλος, εμείς στα κριτήριά μας βάζαμε και το θέμα της σχέσης των κινήτρων με την απασχόληση. Λέγαμε ότι σε κάθε επενδυτική προσπάθεια που γίνεται, σε κάθε κίνητρο που δίνεται, σε κάθε παροχή που υπάρχει να μπορούσε να συνδεθεί με τις θέσεις απασχόλησης με έναν συγκεκριμένο τρόπο.
Είναι τα τρία επίπεδα με βάση τα οποία πιστεύουμε ότι έχουμε μεγάλη αντίθεση με τη συγκεκριμένη νομοθετική σας πρωτοβουλία. Έχουμε άλλη φιλοσοφία, άλλη δομή, άλλη ανάπτυξη θέλουμε και πιστεύουμε ότι αυτού του τύπου η ανάπτυξη δεν λύνεται με τις καθημερινές αιτιάσεις του Υπουργού Οικονομικών, που έρχεται σε άλλα νομοσχέδια και μας αραδιάζει μια σειρά από μέτρα που έχει πάρει, παροχές που έχει δώσει όλα μέσα σε συνθήκες οριζόντιας πολιτικής, χωρίς να υπάρχουν εξειδικεύσεις, χωρίς να υπάρχει τίποτα και χωρίς κανέναν έλεγχο.
Ακόμα και την πρόταση που σας κάναμε και που υποτίθεται ότι εσείς τη δεχθήκατε, κύριε Σκυλακάκη, δηλαδή το μητρώο των επιχειρήσεων που συγχωνεύονται και παίρνουν αντίστοιχα κίνητρα, μας την παραπέμψατε λες και είναι κάτι δύσκολο, στο μέλλον. Αύριο το πρωί, με την εφαρμογή του νόμου, μπορούσε να ανοίξει ένα μητρώο στο Επιμελητήριο ή οπουδήποτε θέλετε και εκεί, από την πρώτη ημέρα, το παραμικρό κίνητρο που δίνεται με βάση αυτόν τον νόμο να καταγράφεται η επιχείρηση και η διαδικασία, για να έχουμε αυτήν τη διαφάνεια.
Και με την ευκαιρία δεν μας πείσατε γιατί στις μεταβατικές διατάξεις πηγαίνετε το θέμα πέντε χρόνια πίσω, δηλαδή θα δώσετε κίνητρα και σε επιχειρήσεις που έχουν συγχωνευθεί σε ορίζοντα της προηγούμενης πενταετίας. Σας είπαμε να μας φέρετε συγκεκριμένα στοιχεία για αυτές τις επιχειρήσεις, ποιες είναι, πόσες είναι, γιατί είναι, και εμείς ακούσαμε μονάχα μια θεωρία ότι εντάξει, είναι αυτές που πρέπει να τα πάρουν, διότι είναι αδικία να μην τα πάρουν κ.λπ.. Να φύγουμε από το γενικό, να πάμε στο συγκεκριμένο, να δούμε τι γίνεται μιας και αιτιάστε συνεχώς την πολιτική του συγκεκριμένου και να πάρουμε αποφάσεις στη βάση αυτών των συγκεκριμένων κριτηρίων.
Και επίσης στο θέμα του άρθρου 15, που έχει σχέση με τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, μπορούμε να βρούμε μια διάταξη. Σας δώσαμε ένα παράδειγμα την πρόταση της Πίνδου. Μπορεί να μην είναι η καταλληλότερη δυνατή. Μπορούμε όμως να βρούμε μια διάταξη που θα μπορούσε να δώσει τη δυνατότητα και σε συνεταιρισμούς, και σε ομάδες παραγωγών, και σε νομικές μορφές αγροτικών επιχειρήσεων που είναι ο ιδιοκτήτης τους σε μεγάλο ποσοστό, κατά κύριο επάγγελμα αγρότης, που παραδίδουν αγροτικά προϊόντα σε άλλες ομάδες παραγωγών ή συνεταιρισμούς να μπορούν να κινητροδοτηθούν. Δεν μπορεί αυτοί που ξεκίνησαν μια συλλογική προσπάθεια, που ένωσαν τις δυνάμεις και που σήμερα στον ανταγωνισμό δυσκολεύονται να μην μπορούν να επεκταθούν περισσότερο, παίρνοντας τα αντίστοιχα κίνητρα που δικαιούνται, αφού θέλετε και θέλουν την ανάπτυξη όσο γίνεται ευρύτερα του μεγέθους των επιχειρήσεων και της ανταγωνιστικότητας, της εξαγωγικής τους δυνατότητας και ούτω καθ’ εξής.
Ακούστε, κύριε Υπουργέ, νομίζω ότι μπορεί να έχουμε τελείως διαφορετική αντίληψη για το αναπτυξιακό μοντέλο. Δεν έχουμε δει σε κανένα νομοσχέδιο της Κυβέρνησης να γίνεται καμιά αναφορά στην περιφερειακή διάρθρωση, στον περιφερειακό προγραμματισμό, στην περιφερειακή ανάπτυξη. Δεν γίνεται καμιά εξειδίκευση ανάλογα με το μοντέλο που θέλουμε σε κάθε περιφέρεια. Δεν γίνεται καμιά ουσιαστική επεξεργασία, παρά μόνο παροχές και οριζόντιες πολιτικές. Αυτό δεν οδηγεί πουθενά.
Γι’ αυτό λοιπόν, παρότι θα θέλαμε πάρα πολύ, επειδή συμφωνούμε με τον γενικό στόχο που θέτετε, μας είναι αδύνατο να το ψηφίσουμε.