“Μεγαλώνοντας με την πατριαρχία που σκοτώνει”

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το 2021 μέχρι στιγμής έχει διαταράξει σε μεγάλο βαθμό την ισορροπία μεταξύ των 2 φύλων. Και αυτό γιατί, από τον πρώτο κιόλας μήνα, η Ελληνική κοινωνία ήρθε προ των ευθυνών της όσον αφορά τα δεσπόζοντα πατριαρχικά κατάλοιπα που εξακολουθούν να την ταλανίζουν. 

Την αρχή έκανε η Ολυμπιονίκης Σοφία Μπεκατώρου με την καταγγελία της για σεξουαλική κακοποίηση από υψηλόβαθμο στέλεχος του εγχώριου αθλητισμού κατά το ξεκίνημα της καριέρας της.

Αν και κάποιοι “δύσπιστοι” έσπευσαν να την αμφισβητήσουν, η συντριπτική μερίδα της κοινωνίας πήρε το μέρος της διακεκριμένης αθλήτριας. Στη συνέχεια, ακολούθησαν υπεράριθμες καταγγελίες για κακοποιητικές συμπεριφορές και σεξουαλικές παρενοχλήσεις σε άτομα της εγχώριας showbiz, πολλές εκ των οποίων όμως δεν είχαν την ίδια “τύχη” λόγω της φύσης του επαγγέλματος των θυμάτων, τα οποία πολλάκις κατηγορήθηκαν για αναξιοπιστία, ότι ακολουθούν συμπεριφορές “της μόδας” και, εν τέλει, τέθηκαν στο περιθώριο.

Εντούτοις, ευτυχώς ο ασκός του Αιόλου για το κίνημα #metoo στην Ελλάδα είχε ήδη ανοίξει και έμελλε να (επανα)φέρει στο προσκήνιο τις διαχρονικές αγκυλώσεις στην αντίληψη της θέσης της γυναίκας από την κοινωνία.

Η πραγματικότητα είναι ότι η ισορροπία που προανέφερα μεταξύ των 2 φύλων δεν υφίσταται. Οι γυναίκες αυτό το αναγνωρίζουμε από τα παιδικά μας κιόλας χρόνια, όταν δεχόμασταν επιπλήξεις για το πως θα κάτσουμε στο οικογενειακό τραπέζι ή όταν μας έλεγαν ότι “αν σε πειράζει, σημαίνει ότι του αρέσεις” για τον επιθετικό συμμαθητή μας. Οι γυναίκες αυτό το βιώνουμε σε κάθε πτυχή της ζωής μας, όταν ακούμε προσβλητικά για την αξιοπρέπειά μας σχόλια από κάποιον άσχετο στον δρόμο μέρα μεσημέρι ή όταν προτιμάμε να γυρίσουμε σπίτι με κάποιον φίλο παρά με τα μέσα, για να μη χρειαστεί να φυλάμε τα νώτα μας κατά την επιστροφή περπατώντας βιαστικά με τα κλειδιά στα χέρια.

Τις προάλλες, στον απόηχο μιας ακόμη γυναικοκτονίας, αυτής της Γαρυφαλλιάς στην Φολέγανδρο, ένας φίλος μου με χαρακτήρισε υπερβολική όταν του είπα ότι δεν είχα σκοπό να βγω τετ-α-τετ με κάποιον που δεν γνώριζα καλά. Και τότε, άρχισα να σκέπτομαι ότι περίπου το 60% των γυναικών έχουν δολοφονηθεί από νυν ή πρώην συντρόφους τους, ενώ 1 στις 3 γυναίκες έχει καταγγείλει στις αρχές βίαιη συμπεριφορά από τη σχέση τους. Οι συγκεκριμένες γνώριζαν καλά τους θύτες. Είχαν δεσμό μαζί τους, άλλωστε. Τι είναι πιο τρομακτικό;

Οι περισσότεροι άντρες δεν έχουν βιώσει παρόμοια περιστατικά. Και, ενδεχομένως, να μην κληθούν ποτέ να αντιμετωπίσουν παρόμοιες συμπεριφορές. Ως εκ τούτου, αδυνατούν να καταλάβουν εις βάθος τις ανησυχίες των γυναικών. Ως εκ τούτου, αδυνατούν να αναγνωρίσουν το πρόβλημα από τη ρίζα του. Σαφώς και υπάρχουν εξαιρέσεις, αλλά επιτρέψτε μου να μιλήσω για τον κανόνα.

Η κοινωνία μας τρέφει στους κόλπους της την πατριαρχία.

Από τις πιο απλές προκατειλημμένες συμπεριφορές που περιορίζουν δραστικά ένα κορίτσι μεγαλώνοντας, στις σκέψεις που αυθόρμητα κάνουμε (ακόμα και αν μετά το μετανιώνουμε) όταν βλέπουμε κοντές φούστες ή όταν ακούμε για περιστατικά παρενόχλησης. Άθελά μας, προσπαθούμε να δώσουμε ελαφρυντικά στον θύτη και αναζητούμε ευθύνες για να προσάψουμε στο θύμα. Έχουμε μεγαλώσει με ρεπορτάζ που καλύπτουν υποθέσεις βιασμών αλλά προβάλλουν τα ντυσίματα των γυναικών και πρωτοσέλιδα τύπου “την σκότωσε γιατί την αγαπούσε”, “έγκλημα πάθους”, “η ζήλεια του όπλισε το χέρι” και, μέχρι σήμερα, αρνούμαστε να αντιληφθούμε τις επιπτώσεις αυτών των στερεοτύπων στους ανθρώπους που έχουμε απέναντί μας.

Με πιο πρόσφατο θύμα της πατριαρχίας την 36χρονη γυναίκα στη Ρόδο, η οποία θέλησε να χωρίσει και τελικά βρέθηκε στο νοσοκομείο με πολλαπλά τραύματα από το μαχαίρι του συντρόφου της, και με μνήμες από τις γυναικοκτονίες στην Δάφνη, στην Φολέγανδρο, στα Γλυκά Νερά, στην Μακρινίτσα και σε πόσες άλλες περιοχές, έχουμε ήδη καθυστερήσει ως κοινωνία να αντεπιτεθούμε σε αυτές τις συμπεριφορές, σε αυτά τα φαινόμενα.

Όσο η Πολιτεία εγκληματεί είτε αρνούμενη να νομοθετήσει λαμβάνοντας υπ’όψην τις αλυσίδες της πατριαρχίας είτε νομοθετώντας υπέρ των κακοποιητών δίνοντας βήμα σε όσους με θράσος απενοχοποιούν την ενδοοικογενειακή βία εντός του Ελληνικού Κοινοβουλίου, εμείς οφείλουμε να διαρρήξουμε τους δεσμούς μας με τα συντηρητικά αυτά κατάλοιπα και να αναδιαμορφώσουμε τις μέχρι σήμερα εδραιωμένες αντιλήψεις στον περίγυρό μας τόσο για τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων όσο και για την αντιμετώπιση της ίδιας της γυναίκας. Από τον πιο μικρό εώς τον πιο μεγάλο, για να μη χάσουμε καμία άλλη.

*Για το The Socialist, Μιχαέλα Σαρρή

Η Μιχαέλα Σαρρή είναι Φοιτήτρια Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών, ΕΜΠ
Μέλος Δικτύου Νέας Γενιάς ΚΙΝΑΛ