Ν.Μποζιονέλος: Τα Γλυπτά του Παρθενώνα δεν χαρίζονται, δεν κληρονομούνται, δεν τεμαχίζονται

Ποιος θα πληρώσει το… μάρμαρο για τα δανεικά μάρμαρα; Αναλύει και αρθρογραφεί ο Νίκος Μποζιονέλος

Πώς το είχε πει κάποτε, ενώ οι δελφίνοι αυξάνονταν, σε ένα συνέδριο; «Το ΠΑΣΟΚ δεν χαρίζεται, δεν κληρονομείται, ούτε τεμαχίζεται σε τιμάρια». Η φράση του Ιδρυτή κολλάει διάνα στο θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα – και «Μάρμαρα» να γράψεις, όπως έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ στην ανακοίνωσή του, μέσα είσαι αλλά το «Γλυπτά» δίνει ρε παιδί μου έναν άλλον πολιτιστικό αέρα, πώς να το κάνουμε.

Το λάθος, λεκτικό αρχικά, είναι πως άπαντες πρέπει να τα αποκαλούν με το όνομά τους. Πώς λες «πες μου, άτιμη, τι είσαι;» σε πριβέ στιγμές; Ελγίνεια είναι. Τα Ελγίνεια Μάρμαρα, τελεία και παύλα. Για να θυμούνται άπαντες την κλοπή. Επικοινωνιακό τούτο, θα μας βοηθήσει. Κι ας διαφωνούσε, χρόνια πριν και σε άλλη εποχή, η γυναίκα που ξεσήκωσε τον κόσμο για την επιστροφή.

«Ελπίζω να δω τα Μάρμαρα πίσω στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα, εγώ θα ξαναγεννηθώ…»: σε αυτές τις 17 λέξεις συμπυκνώνεται όλο το πάθος της Μελίνας Μερκούρη για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. «Υπάρχουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Δεν υπάρχουν Ελγίνεια Μάρμαρα. Όπως υπάρχει ο Δαβίδ του Μιχαήλ Αγγελου, υπάρχει η Αφροδίτη του Ντα Βίντσι, υπάρχει ο Ερμής του Πραξιτέλη, υπάρχει η Καπέλα Σιξτίνα. Δεν υπάρχουν Ελγίνεια Μάρμαρα» έλεγε στην ομιλία της το 1986 στην Οξφόρδη, παρουσία μάλιστα του τέως πρωθυπουργού της Βρετανίας, Μπόρις Τζόνσον.

Η Μελίνα αποφάσισε να κάνει σκοπό ζωής την επιστροφή των Γλυπτών το 1960, ένας σκοπός που μπορεί να έμεινε ανεκπλήρωτος ωστόσο διήρκησε μέχρι το τέλος της ζωής της.«Θέλω πίσω τα μάρμαρά μου!» έλεγε το 1983 στον σερ Ντέιβιντ Ουίλσον, διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου για να πάρει την απάντηση: «Εσύ θέλεις τα δικά σου μάρμαρα, άλλοι θέλουν τα δικά τους».
Κρατήστε αυτό: «τα δικά τους». Των Άγγλων δηλαδή.

Για να λέμε τα σύκα σύκα (και ιστορική αναδρομή της κλοπής των γλυπτών του Παρθενώνα από τον Έλγιν μπορείτε να διαβάσετε εδώ), οι Άγγλοι είχαν πάντα την ίδια θέση για το θέμα: είναι δικά μας, εμείς δεν τα κλέψαμε, δεν ξέρουμε τι έκανε ο Έλγιν αλλά από αυτόν τα αγοράσαμε. Είναι δικά μας κι αν τα θέλετε, σας τα δανείζουμε για λίγο καιρό. Νέτα, σκέτα.

Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω τι έχει λεχθεί (και διαπραγματευτεί…) ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και το Βρετανικό Μουσείο, μάλιστα δευτεριάτικες διαρροές σε φιλοκυβερνητικά Μέσα ανέφεραν πως δεν έχει να κάνει με τις εκλογές το ζήτημα και θα τραβήξει, χρονικά, εις μάκρος.

Από την άλλη βέβαια διάβασα σε διάφορα ελληνικά σάιτς για τα γλυπτά του Παρθενώνα κείμενα που είχαν μέσα επιχειρήματα του τύπου από «δανεισμός» έως «ανταλλαγή» και από «υβριδική συμφωνία» έως «υπό ένα νομικό ένδυμα» και «δημιουργική λογική».
Όπως και η εξωτερική πολιτική της χώρας, έτσι και η (ποιητική αδεία) πολιτιστική, πολλώ δε μάλλον για ένα τέτοιου μεγέθους ζήτημα, δεν μπορεί να είναι ευκαιριακή και περιστασιακή. Ούτε να γίνουν πολιτικά παιχνίδια εις βάρος, όχι των γλυπτών, μα των Ελλήνων πολιτών.

Κι εκ κατακλείδι, δεν τίθεται καν θέμα για το ποιος θα πληρώσει το… μάρμαρο σε περίπτωση που τα μάρμαρα δανειστούν για λίγο καιρό στη χώρα μας, η οποία νομοτελειακά θα αναγνωρίσει την αγγλική τους ιδιοκτησία. Όποιος υπογράψει, όχι μάρμαρο αλλά τσιμεντωμένο τον βλέπω στη θέση της απούσας Καρυάτιδας…