Παρέμβαση Παπανδρέου στο Συμβούλιο της Ευρώπης: “Οι διαδικασίες συμμετοχικής και διαβουλευτικής δημοκρατίας μπορούν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην αναζωογόνηση των δημοκρατιών μας”

Σημεία ομιλίας Γιώργου Α. Παπανδρέου στην Επιτροπή Πολιτικών Υποθέσεων και Δημοκρατίας της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης με την ιδιότητα του Εισηγητή για την “Ενίσχυση της δημοκρατίας μέσω συμμετοχικών και διαβουλευτικών διαδικασιών” – Όσλο, 30 Μαΐου 2024

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Επιτρέψτε μου να σας δώσω μια σύντομη περιγραφή του περιεχομένου της Έκθεσης μου.

Η Έκθεση καταλήγει ότι οι διαδικασίες συμμετοχικής και διαβουλευτικής δημοκρατίας αποτελούν ισχυρές και καινοτόμες λύσεις για την αντιμετώπιση της οπισθοδρόμησης της δημοκρατίας, συμπληρώνοντας την παραδοσιακή αντιπροσωπευτική δημοκρατία.

Αξιοποιώντας τη συλλογική σοφία των πολιτών και δίνοντάς τους πραγματική φωνή, οι διαδικασίες αυτές μπορούν να αναζωπυρώσουν το ενδιαφέρον των πολιτών να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη δημόσια ζωή και ταυτόχρονα να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη τους προς τις δημόσιες αρχές.

Το φάσμα των πιθανών συμμετοχικών και διαβουλευτικών δημοκρατικών διαδικασιών είναι μεγάλο. Περιλαμβάνει απλές ενημερωτικές συνεδρίες, διαβουλεύσεις και διαλόγους με τους πολίτες, καθώς και προτάσεις για την συμμετοχικότητα, τη δημιουργία επιτροπών και συνελεύσεων πολιτών, οι οποίες επιτρέπουν στους πολίτες όχι μόνο να εκφράζουν την γνώμη τους, αλλά και να είναι συνδημιουργοί των πολιτικών και των αποφάσεων που επηρεάζουν τη ζωή τους. Οι διαδικασίες αυτές μπορούν να εφαρμοστούν σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι πρωτοπόρο στον τομέα αυτό. Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση έχει υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια διάφορα ψηφίσματα που ενθαρρύνουν τη χρήση συμμετοχικών και διαβουλευτικών διαδικασιών.

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, με τη σειρά τους, έχουν αποκρυσταλλώσει αυτή την πολιτική στις Αρχές του Ρέικιαβικ για τη Δημοκρατία.

Επιπλέον, η Επιτροπή Υπουργών εξέδωσε πέρυσι σύσταση για τη διαβουλευτική δημοκρατία, το πρώτο διεθνές πρότυπο στον τομέα αυτό, το οποίο καλεί τα κράτη μέλη να εξετάσουν τις διαβουλευτικές διαδικασίες και προτείνει τις αρχές της διαβουλευτικής δημοκρατίας που πρέπει να εφαρμόζονται.

Το σχέδιο ψηφίσματος που περιλαμβάνεται στην έκθεση μου καλεί τα κράτη μέλη και τα κράτη παρατηρητές του Συμβουλίου της Ευρώπης να υιοθετήσουν διαδικασίες συμμετοχικής και διαβουλευτικής δημοκρατίας σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, σύμφωνα με τα πρότυπα που έχει αναπτύξει ο Οργανισμός, και να διασφαλίσουν ότι διατίθενται επαρκείς ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι για την προσπάθεια αυτή.

Συνιστά επίσης να δώσουν χώρο για την εφαρμογή καινοτόμων λύσεων, να δώσουν προσοχή στη χρήση των κοινωνικών μέσων, των ψηφιακών εργαλείων και της τεχνητής νοημοσύνης κατά την εφαρμογή αυτών των διαδικασιών και να εξετάσουν τη θεσμοθέτηση τους, δημιουργώντας έτσι μόνιμα και πλήρως νόμιμα όργανα των πολιτών που θα μπορούν να λειτουργούν παράλληλα με τα εκτελεστικά και νομοθετικά όργανα.

Τέλος, η έκθεση υπογραμμίζει τη σημασία της κατάρτισηςκατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την ενίσχυση της κουλτούρας της συμμετοχής και του αισθήματος του πολιτικού καθήκοντος των πολιτών, ακολουθώντας τις χρήσιμες κατευθύνσεις των μέσων του Συμβουλίου της Ευρώπης στον τομέα αυτό.

Πιστεύω ακράδαντα ότι οι διαδικασίες συμμετοχικής και διαβουλευτικής δημοκρατίας μπορούν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην αναζωογόνηση των δημοκρατιών μας, συμπληρώνοντας την παραδοσιακή εκπροσώπηση.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας και με χαρά θα ήθελα να ακούσω τις σκέψεις σας σχετικά με το ψήφισμα