Πηνελόπη Πετροπούλου: «Η απειλή της Δημόσιας Υγείας από την Κλιματική Κρίση και τις Πυρκαγιές».

Εκτός από τις πρωτοφανείς καταστροφές στις ζωές και το μέλλον χιλιάδων συνανθρώπων μας, εκτός από την καταδίκη του περιβάλλοντος για δεκαετίες, δυστυχώς οι συνέπειες στην Ανθρώπινη Ζωή είναι αξεπέραστες και αμετάκλητες από τις πυρκαγιές που κατέκαψαν  την χώρα μέσα σε μία μόνο εβδομάδα.

Ο καπνός δασικής πυρκαγιάς είναι ένα μίγμα από διαφορετικά μεγέθη σωματιδίων, υδρατμών και αερίων, που συμπεριλαμβάνουν μονοξείδιο του άνθρακα (CO), διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και οξείδια του αζώτου(NO).

Τα μεγαλύτερα σωματίδια συμβάλλουν στην ορατή θολότητα κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς. Γενικά είναι πολύ μεγάλα για να εισπνευσθούν  βαθιά μέσα στους πνεύμονες, μπορεί μόνο να υπάρχει ενόχληση στη μύτη και το λάρυγγα.Τα λεπτότερα σωματίδια και τα αέρια που είναι αρκετά μικρά, εισπνέονται και φτάνουν βαθιά στους πνεύμονες προκαλώντας επιπτώσεις στην υγεία.

Τα μικροσωματίδια PM 2.5 και όλες οι επικίνδυνες χημικές ουσίες που εκλύονται από την καύση των δένδρων, αλλά – δυστυχώς – και από τα πλαστικά ή άλλα τοξικά απόβλητα που ασυλλόγιστα πετιούνται στα δάση, αποτελούν κίνδυνο κατηγορίας I για την υγεία και για την καρκινογένεση. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι ο καρκίνος αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου μεταξύ των πυροσβεστών στις Ηνωμένες Πολιτείες τα τελευταία 12 χρόνια. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Πυροσβεστών (International Association of Fire Fighters), περίπου το 60% των πυροσβεστών καριέρας θα πεθάνουν από καρκίνο στις ΗΠΑ. Το ποσοστό αυτό είναι πάνω από το διπλάσιο σε σχέση με τον μέσο άνθρωπο.

Κάθε πυρκαγιά, είτε πρόκειται για ένα αυτοκίνητο, είτε για ένα σπίτι που πιάνει φωτιά, εκπέμπει καρκινογόνες ουσίες. Αυτές εισέρχονται στο σώμα μέσω της εισπνοής αλλά και μέσω του δέρματος.Κάθε ουσία, όταν καίγεται αλλάζει χημική δομή και δεν είναι γνωστό ποιές μπορεί να είναι οι συνέπειες. Μεταξύ των πιο ύποπτων χημικών ουσιών είναι το βενζόλιο, που βρίσκεται στο κερί των επίπλων, η φορμαλδεΰδη που βρίσκεται σε υλικά καθαρισμού, το τεφλόν, τα επιβραδυντικά φλόγας και το υδροκυάνιο.

Επιπλέον υπολογίζεται ότι η ατμόσφαιρα της Γης επιβαρύνεται ετησίως (από αυτήν την πηγή) κατά μέσο όρο κατά 2,8 kT S, με τη μορφή SO2.

Τα πιο σημαντικά αέρια που οδηγούν στο σχηματισμό της όξινης βροχής είναι το διοξείδιο του θείου (SO2) και τα οξείδια του αζώτου που οξειδώνονται σχηματίζοντας διοξείδιο του αζώτου (NO2) και διαλυόμενο στο νερό σχηματίζει νιτρικό οξύ (HNO3).

Άμεση αναγκαιότητα μας λοιπόν πρέπει να είναι η ανάδειξη της ανάγκης αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης υγείας με διεπιστημονική συνεργασία για την προστασία όλων των ζωντανών οργανισμών.

Με τον όρο «περιβάλλον» εννοούμε τις φυσικές ή τεχνητές συνθήκες μέσα στις οποίες υπάρχει και αναπτύσσεται κάποιος ή κάτι. Η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί και προστασία της υγείας και της ζωής, η οποία επηρεάζεται σημαντικά από την περιβαλλοντική υποβάθμιση.

Σύμφωνα με προηγούμενες επιδημιολογικές έρευνες η αλλαγή του κλίματος, οι επιπτώσεις στην βιοποικιλότητα, η υποβάθμιση του εδάφους, η καταστροφή της στοιβάδας του όζοντος, η παραγωγή και διαχείριση υπερβολικών ποσοτήτων αστικών αποβλήτων, η έκθεση σε χημικές ουσίες που βιοσυσσωρεύονται στην τροφική αλυσίδα, η ακτινοβολία που εκπέμπεται από τη βιομηχανοποίηση των περισσότερων κοινωνιών, επιβαρύνουν την ανθρώπινη υγεία και ευημερία.

Η συστηματοποιημένη γεωργία που παράγει τρόφιμα που έχουν χάσει τα αρχικά τους πολύτιμα συστατικά όπως και η κατευθυνόμενη ζωική παραγωγή, ορμονικά ελεγχόμενη και με πολλές τοξίνες συμπληρώνουν την εικόνα της σύγχρονης διατροφικής αλυσίδας που επιβαρύνει την υγεία όλων των ηλικιακών ομάδων. Ταυτόχρονα η εκροή νιτρωδών, λιπασμάτων και εντομοκτόνων από την υπαίθρια γη είναι ένα πρόβλημα το οποίο χρειάζεται άμεση και αποτελεσματική δράση.

 Η ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται με καρδιακά νοσήματα, εγκεφαλικά επεισόδια, πνευμονοπάθειες, καρκίνο των πνευμόνων, μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης και των ετών υγιούς ζωής (ΕΥΖ). Επηρεάζονται ιδιαίτερα οι ευάλωτοι πληθυσμοί των γυναικών, εγκύων, παιδιών, ατόμων με αναπηρία και ηλικιωμένων, που αποτελούν την πλειοψηφία των φτωχών παγκοσμίως.

Η κλιματική αλλαγή βοηθά στην εξάπλωση επιδημιών λόγω αύξησης θερμοκρασίας, ρύπανσης του ατμοσφαιρικού αέρα, φυσικών καταστροφών, βίαιης μετακίνησης πληθυσμών λόγω ξηρασίας ή πλημμυρών, με συνέπεια την δυσκολία ελέγχου νοσημάτων λόγω κακών συνθηκών υγιεινής.Σε αυτή την εποχή   Οικολογικής/Επιδημικής κρίσης, η Ψηφιακή Ενιαία Υγεία είναι μια αισιόδοξη πορεία για την  προστασία και άνθηση της πλανητικής υγείας και ευημερίας.   Για να υπηρετήσουν αυτό τον ρόλο, οι εκπρόσωποι της Δημόσιας Υγείας χρειάζονται ακριβείς πληροφορίες για τις μεταβαλλόμενες ανάγκες των ασθενών και του πληθυσμού και σφαιρική αντιμετώπιση βασισμένη στο τρίπτυχο: Άνθρωπος- Ζώα- Περιβάλλον.

Η Ενιαία Υγεία αναγνωρίζει ότι η υγεία των ανθρώπων, συνδέεται με την υγεία των ζώων και του περιβάλλοντος στο οποίο ζουν. Με διεπιστημονική συνεργασία, όλοι οι επαγγελματίες υγείας, μπορούν να μοιράζονται τις γνώσεις τους σε εθνικό/παγκόσμιο επίπεδο, με σκοπό την προστασία όλων των ζωντανών οργανισμών.

Η προσέγγιση One Health είναι αναγκαία στο πλαίσιο των αυξανόμενων απειλών από τις αναδυόμενες ζωονόσους, τη μικροβιακή αντοχή και την κλιματική αλλαγή. Χρειάζονται παρεμβάσεις που να αναγνωρίζουν τον κρίσιμο ρόλο των Κοινοτικών Υγειονομικών λειτουργών και παρεμβάσεις που να  να προσαρμόζουν τις υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας ( ΠΦΥ) στην προστασία της πλανητικής υγείας.   

Χρειάζεται ένα σύστημα (big data) που να έχουν άμεση και εύκολη πρόσβαση όλοι οι επαγγελματίες υγείας ανθρώπων και ζώων και περιβαλλοντολόγοι. Ένα σύστημα καταγραφής , καθημερινής ενημέρωσης, ειδοποίησης κινδύνου αλλά και συλλογής, ανάλυσης, ερμηνείας και ανταλλαγής  στοιχείων και δεδομένων. Ένα σύστημα για την εξαγωγή συμπερασμάτων και αποτελεσμάτων με σκοπό την αναστροφή των σημερινών δυσοίωνων προγνωστικών.

Έρευνα  της Πηνελόπης Πετροπούλου 

Χειρ.Οδον/τρος -Περιοδοντολόγος 

Υποψήφια Διδάκτωρ Ογκολογικής Φροντίδας

Αντιπρόεδρος Ένωσης Γυναικών Ελλάδας στην Αθήνα 

Μέλος της Πολιτικής Γραμματείας των Πράσινων 

Υποψήφια Περιφερειακή Σύμβουλος με «Ανεξάρτητη Αυτοδιοίκηση Αττικής – Γιάννης Σγουρός»