Πρωτοφανής κρίση στις σχέσεις Αθήνας – Λευκωσίας για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου

Το ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου έχει προκαλέσει πρωτοφανή ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών, καθώς για πρώτη φορά κυβερνητικοί αξιωματούχοι της Αθήνας και της Λευκωσίας αντιπαρατίθενται δημόσια.

Η κρίση πυροδοτήθηκε από τις δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών της Κύπρου, Μάκη Κεραυνού, ότι το έργο δεν είναι βιώσιμο, ενώ η αμφίσημη δήλωση του Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη για τη διεξαγωγή έρευνας της ευρωπαϊκής εισαγγελίας σχετικά με τα κονδύλια του έργου προσέθεσε νέες ανησυχίες. Η ελληνική κυβέρνηση δήλωσε άγνοια για την έρευνα, η οποία όμως επιβεβαιώθηκε από διεθνή πρακτορεία.

Η ελληνική πλευρά, μέσω των δηλώσεων του υπουργού Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου και του αντιπροέδρου Κωστή Χατζηδάκη, τόνισε τη στρατηγική σημασία του έργου για την Κύπρο, επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να επιβαρυνθεί μόνη της το κόστος. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης επεσήμανε ότι «οι δηλώσεις Κεραυνού δημιουργούν εύλογα ερωτηματικά για την οικονομική βιωσιμότητα, τη χρηματοδότηση και το κόστος του έργου».

Το κόστος της διασύνδεσης φτάνει τα 1,9 δισεκατομμύρια ευρώ και αναμένεται να μειώσει έως και 30% το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για τους Κύπριους καταναλωτές, ενώ οι επικριτές αμφισβητούν αν η επένδυση θα αποσβεστεί από τις μειώσεις στα τιμολόγια. Παράλληλα, τα επιχειρηματικά συμφέροντα στην απομονωμένη ενεργειακή αγορά της Κύπρου προσθέτουν στρώμα πολυπλοκότητας.

Η υπόθεση έχει και γεωπολιτική διάσταση, καθώς το καλώδιο εντάσσεται στο ευρύτερο σχέδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης ΕΕ – Ισραήλ (Great Sea Interconnector). Προκλήσεις από την Τουρκία, που τον Ιούλιο του 2024 εμπόδισε ιταλικό ερευνητικό πλοίο, δείχνουν ότι η πόντιση καλωδίων στην Ανατολική Μεσόγειο μπορεί να μετατραπεί σε γεωπολιτική αντιπαράθεση.