Σοφία Κατσίγιαννη: Η επιτακτική ανάγκη ενεργοποίησης των νέων στην πολιτική ζωή του τόπου

Είναι αναντίρρητο γεγονός, ότι το πιο δυναμικό κομμάτι της κοινωνίας, οι νέοι, απέχουν σε σημαντικό ποσοστό από την πολιτική ζωή της χώρας. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι Ελληνικό, άλλα πανευρωπαϊκό, σε σημείο να το επισημάνει πρόσφατα το Ευρωκοινοβούλιο και με μια σειρά δράσεων να προσπαθήσει να ευαισθητοποιήσει τους νέους στην πολιτική ζωή του τόπου.

Οι λόγοι της αποστασιοποίησης των νέων είναι πολλοί και κατανοητοί. Οι προηγούμενες γενιές έζησαν έντονα πολιτικά ζητήματα ειρήνης, Δημοκρατίας,  φτώχειας, ανεπαρκούς πρόσβασης στην παιδεία και περιόδους μεγάλης πολιτικής ρευστότητας. Κατά συνέπεια, αυτά τα έντονα γεγονότα έστρεψαν στην κοινή ζωή το μεγαλύτερο και πιο ριζοσπαστικό κομμάτι της κοινωνίας, τους νέους.

Σήμερα, όμως, που στη χώρα μας ζητήματα όπως αυτά της ειρήνης, της Δημοκρατίας, της παιδείας και του σταθερού πολιτικού καθεστώτος έχουν λυθεί, κατά το μάλλον η το ήττον, ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού έχει κοινωνικά εφησυχάσει και θεωρεί ότι δεν έχει λόγο να ασχοληθεί με τα κοινά του τόπου.  

Πλην, όμως, δεν είναι αυτή η πραγματικότητα. Οι νέοι της χώρας μας ζουν σε ένα περιβάλλον οικονομικής ασφυξίας, όπου ο μέσος μισθός ενός εργαζόμενου δεν του επιτρέπει αξιοπρεπή διαβίωση, δίχως την άμεση στήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον. Αυτό το γεγονός, αφενός οδηγεί μια σημαντική μερίδα ικανών ανθρώπων να μεταναστεύσουν και αφετέρου ακυρώνει στην πράξη όσους παραμένουν στην πατρίδα μας, καθώς τους στερεί αξιωματικά το δικαίωμα στο όνειρο και την καλύτερη ζωή, αποθαρρύνοντας τους έτσι από την ενεργό συμμετοχή στα πολιτικά ζητήματα της χώρας.

Επιπλέον, η σποραδική αλλά και επιδερμική ενημέρωση για όλα τα ζητήματα, από το διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα, δημιουργεί την ψευδαίσθηση στο νέο άνθρωπο ότι έχει σαφή και τεκμηριωμένη γνώμη για κάθε σημαντικό γεγονός. Ως εκ τούτου, έχει την αίσθηση ότι συμμετέχει στα κοινά, παραγνωρίζοντας ότι αυτή η άποψη μπορεί να είναι ανεπαρκώς δεδομένη. Κυρίαρχο ρεύμα της εποχής μας είναι το «cancel culture» που επικρατεί τον τελευταίο καιρό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου άνθρωποι και συμπεριφορές καταδικάζονται άκριτα και ακαριαία, πολλές φορές παραγνωρίζοντας τις πρότερες δράσεις τους ή επειδή έχουν στοχοποιηθεί από μια κοινωνική ομάδα. 

Εν κατακλείδι, συμβαίνει το οξύμωρο γεγονός, οι νέοι στη χώρα μας, αλλά και στην Ευρώπη να θεωρούν ότι είναι ενεργοί στην πολιτική ζωή του τόπου, επειδή είναι ενημερωμένοι πιθανώς γι’αυτά που συμβαίνουν, αλλά ταυτόχρονα αρνούνται να συμμετέχουν στις διαδικασίες της συμμετοχικής δημοκρατίας. Κατά συνέπεια, καταλήγουμε στη ρήση του Πλάτωνα «Μια από τις τιμωρίες που δεν καταδέχεσαι να ασχοληθείς με την πολιτική είναι ότι καταλήγεις να σε κυβερνούν οι κατώτεροι σου». 

Η αλλαγή μπορεί να γίνει, αν χρησιμοποιηθούν τα ίδια μέσα και τα ίδια γεγονότα ως διαδικασίες ενεργοποίησης των νέων.  Η ρευστότητα της πολιτικής ζωής, όπως φάνηκε στο πρόσφατο δημοψήφισμα και την εισβολή στην Ουκρανία, η εκτόξευση του κόστους ζωής και η απουσία προοπτικής πρέπει να λειτουργήσουν ως άξονες δραστηριοποίησης και όχι απάθειας των νέων.

Χρησιμοποιώντας τις κοινωνικές πλατφόρμες και κατευθύνοντας σε συμμετοχικές δράσεις εθελοντισμού, ψηφισμάτων για δράσεις σε τοπικό ή πανελλήνιο επίπεδο, μπορεί να πειστεί ο νέος ότι έχει χώρο παρέμβασης. Αυτές οι δράσεις πρέπει να γίνουν από την πολιτεία σε θεσμικό επίπεδο, από τους δήμους σε τοπικό επίπεδο, από τους πολιτικούς σχηματισμούς, αλλά και αμφίδρομα από ομάδες νέων. Η δύναμη του διαδικτύου είναι τεράστια αν χρησιμοποιηθεί σωστά, όπως φάνηκε και από το παράδειγμα της Αραβικής Άνοιξης, όπου οι νέοι αυτοοργανώθηκαν ειρηνικά στις περισσότερες χώρες πετυχαίνοντας ριζοσπαστικές αλλαγές στα πολιτεύματα και την κοινωνική ζωή των πατρίδων τους. 

Κομβική σημασία σε αυτές τις δράσεις έχει η χρησιμοποίηση νέων ανθρώπων με παραδοχή από σημαντικό μερίδιο της νεολαίας, όπως αθλητές, ηθοποιούς, πολιτικούς που η πορεία τους έχει καταδείξει ένα ενεργό κοινωνικό προφίλ, που αφουγκράζεται και αντιλαμβάνεται τις ανάγκες  των συνομήλικων τους. 

Από την άλλη, δε, είναι αυτοκτονικό για μια κοινωνία να χάνει από την ενεργό πολιτική ζωή το πιο υγιές, δραστήριο και ριζοσπαστικό κομμάτι της. Οι νέοι είναι η μερίδα του πληθυσμού που θα φέρει τις απαραίτητες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις για τη σύγχρονη πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα όπου τα γεγονότα συμβαίνουν ραγδαία κι ενώ βρισκόμαστε ως χώρα σε αχαρτογράφητα νερά σε μια Ευρώπη και ένα κόσμο που μεταβάλλεται διαρκώς.