“Σοσιαλδημοκρατία και…Σοσιαλισμός”

Σοσιαλ-δημοκρατία. Δηλαδή, Κοινωνική Δημοκρατία. Κοινωνισμός, κοινωνική ηθική, ανθρωπισμός, κοινωνική δικαιοσύνη. Αυτές είναι μερικές μόνο από τις βασικές αρχές και αξίες αυτής της κοσμοθέασης, που τοποθετείται στα κεντροαριστερά του πολιτικού φάσματος. Αυτή η τοποθέτηση προκύπτει από το γεγονός, πως η σοσιαλδημοκρατία, επιδιώκει την άμβλυνση των ανισοτήτων μέσω της κοινωνικής πρόνοιας (αριστερά), μέσα στο πλαίσιο της πολιτικής ελευθερίας που προσφέρει η δημοκρατία (κέντρο).

Αν και στις απαρχές της ταυτίστηκε με τον μαρξισμό, στην πορεία, αρχικά ελάττωσε την πολεμική και δογματική θέση των “ορθόδοξων” μαρξιστών, ενώ στην πορεία απέρριψε την ταξική πάλη, προτιμώντας την ταξική συνεργασία και τις μεταρρυθμίσεις, με απώτερο σκοπό την κατοχή των μέσων παραγωγής και των μεγάλων επιχειρήσεων από το κράτος, στοχεύοντας σε ένα δημοκρατικό σοσιαλισμό.

Αυτή η διαφοροποίηση της σοσιαλδημοκρατίας από τον μαρξισμό θεμελιώνεται στο βιβλίο του Έντουαρντ Μπερνστάιν “Οι προϋποθέσεις για τον Σοσιαλισμό και τα καθήκοντα της Σοσιαλδημοκρατίας”. Ούτε λίγο ούτε πολύ, ο Μπερνστάιν, που είναι ο “πατέρας” της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας αναφέρει μια σειρά παραδειγμάτων στην Μεγάλη Βρετανία, αλλά και την Γερμανία, με σκοπό να δείξει και να προάγει μια συνεταιριστική οικονομία ιδιωτικού χαρακτήρα, εξηγώντας γιατί αυτό το μοντέλο δεν έρχεται σε αντίθεση με το πνεύμα του Σοσιαλισμού. Σε τελική ανάλυση, ο ίδιος ο Μπερνστάιν, όπως και άλλοι που προτίμησαν την μετριοπάθεια της σοσιαλδημοκρατίας και του δημοκρατικού σοσιαλισμού, αναφέρουν πως ο απώτερος σκοπός του σοσιαλισμού πρέπει να είναι η ευημερία του συνόλου και όχι η εγκαθίδρυση ενός οικονομικού συστήματος μεσσιανικού χαρακτήρα. Με άλλα λόγια, ο σκοπός δεν είναι ένας εξισωτισμός υπό το καθεστώς της φτώχειας και της στέρησης, αλλά μια δίκαιη κοινωνική ισότητα, που θα εμφορείται από την ευημερία.

Η σοσιαλδημοκρατία έχοντας επιλέξει τον δρόμο της μετριοπάθειας έρχεται να εκδημοκρατίσει την κοινωνία, απεμπολώντας από αυτήν, την κουλτούρα των ταξικών διαφορών και δίνοντας σε όλους τα εφόδια και τις ευκαιρίες που χρειάζονται, με σκοπό την πνευματική, την υλική και την κοινωνική ανέλιξη και κατ’ επέκταση την πρόσβαση στα κέντρα πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών αποφάσεων. Έχει ως βασικά ιδεώδη της, την Ελευθερία, την οποία έχει σκοπό να επεκτείνει στο σύνολο της κοινωνικής σφαίρας, την Ισότητα, μέσα από το πρίσμα της Κοινωνικής Δικαιοσύνης, την Χειραφέτηση των πολιτών από όλα εκείνα τα συντηρητικά στοιχεία, που διαιωνίζουν την αδικία και την ανισότητα, αλλά και την Ανασυγκρότηση της κοινωνίας, μέσα από μεταρρυθμίσεις ριζοσπαστικές μεν ως προς την φύση και την σύλληψη της ιδέας, μετριοπαθείς δε ως προς την εφαρμογή, με σκοπό να μην υπερβούν την ανοχή και την αντοχή της κοινωνίας, κάτι που πιθανά θα ενεργοποιούσε τα συντηρητικά αντανακλαστικά της, διατηρώντας έτσι μια ισορροπία. Προάγει τον κοινωνικό διάλογο και την αναζήτηση της συναίνεσης, με σκοπό την νομιμοποίηση σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Μέσα από αυτή την συναίνεση και την συνεργασία επιτυγχάνεται και ο εκδημοκρατισμός της οικονομικής σφαίρας, που είναι απαραίτητος για την δίκαιη και ίση διάχυση των ελευθεριών στην κοινωνική σφαίρα. Τότε μόνο μπορούμε να μιλήσουμε για το τέλος της εκμετάλλευσης, των ανισοτήτων και των προνομίων “στο όνομα της ελευθερίας”. Τότε μόνο η ελευθερία διευρύνεται και παύει να είναι άλλοθι στα χέρια των ισχυρών.

Με βάση όλα αυτά λοιπόν, ας κάνουμε όλοι την αυτοκριτική μας, για το πώς εγκαταλείψαμε τις αρχές της σοσιαλδημοκρατίας και του δημοκρατικού σοσιαλισμού, ακολουθώντας τις ιδέες των νεοφιλελευθέρων, θεωρώντας πως ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός, επειδή είναι καπιταλισμός, είναι θέσφατο. Πετύχαμε λοιπόν, την εγκαθίδρυση μιας νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και αντί να στραφούμε ενάντια σε αυτήν, προσπαθήσαμε τάχα στο όνομα ενός ψευδο-ορθολογισμού να προσαρμόσουμε την σοσιαλδημοκρατία στον νεοφιλελευθερισμό. Η οικονομική κρίση του 2008 και κυρίως η πανδημία που ζούμε δείχνουν με τον πλέον εμφατικό τρόπο την ανάγκη να μην αφήσουμε λαϊκιστές αριστερούς και νεοφιλελεύθερους δεξιούς να χρησιμοποιήσουν την σοσιαλδημοκρατία ως δικό τους εργαλείο, αλλά να είμαστε εμείς αυτοί που θα δράσουμε με σκοπό να φέρουμε την όλη κατάσταση στα μέτρα και τις ηθικές αξίες της σοσιαλδημοκρατίας.