Σύγχρονη Αποκέντρωση για μια νέα μεγάλη Αλλαγή

Στην Ελλάδα του 21^ου αιώνα, ανάμεσα σε όλα όσα αντιμετωπίζουμε ως ευρωπαϊκό κράτος και κοινωνία, η ανισόρροπη κατανομή του πληθυσμού ανά Περιφέρεια, αποτελεί ένα ακόμα  δομικό πρόβλημα. Πρόκειται για κατάσταση που συσχετίζεται με το δημογραφικό πρόβλημα, το παραγωγικό μοντέλο, τους δείκτες υγείας, την περιβαλλοντική επιβάρυνση αλλά και με τη διατήρηση της εθνικής κυριαρχίας μας.

Περίπου 53% των κατοίκων ζει στη Κεντρική Μακεδονία και στην Αττική, ενώ το υπόλοιπο 47% κατανέμεται στις υπόλοιπες 11 Περιφέρειες. Ειδικά στην Αττική ζει περίπου το 35% με 40% της χώρας. Ο πληθυσμός της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, που είναι και ο λιγότερος συγκριτικά με όλες τις άλλες Περιφέρειες, είναι περίπου 20 φορές μικρότερος από αυτόν της Αττικής. Στην ακριτική μας Θράκη ζει μόλις το 5%-6% του πληθυσμού της Ελλάδας. Στη καρδιά της χώρας μας, τη Θεσσαλία, κατοικεί περίπου το 6,5%, παρότι συνδυάζει το αγροτουριστικό μοντέλο που θεωρείται εφαλτήριο ανάπτυξης, σε έναν βαθμό επιδεχόμενο πολλών βελτιώσεων βέβαια.

Ταυτόχρονα, σύμφωνα με έρευνα που μέρος της δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2021 στα ΜΜΕ, σχεδόν το 88% του πληθυσμού της Αθήνας, όπως και της Θεσσαλονίκης, εκτιμάται ότι δεν πληροί τον ελάχιστο στόχο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την πρόσβαση των κατοίκων σε κοντινό πράσινο, ούτως ώστε να αποφεύγονταν 1.431 θάνατοι το χρόνο στην πρωτεύουσα και 245 στη συμπρωτεύουσα. Η έρευνα έγινε από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας (ISGlobal) της Βαρκελώνης και δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet Planetary Health». Ενδεικτικές είναι οι εμπειρίες και από την πανδημία του κορωνοϊού. Παρότι η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη έχουν θεωρητικά τις καλύτερες υπηρεσίες υγείας, βιώσαν και τις περισσότερες επιδράσεις της πανδημίας λόγω των πολλών κρουσμάτων που καταγράφουν. Πιθανολογείται ότι η εικόνα θα ήταν βελτιωμένη, αν η πληθυσμιακή κατανομή ήταν διαφορετική.

Εντωμεταξύ η Ελλάδα, τον Μάιο του 2022, κατέγραψε γενικό ποσοστό ανεργίας 12,7%, δεύτερο χειρότερο μεταξύ των 27 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και 36,8% στην ανεργία των νέων, το χειρότερο στην Ε.Ε. Ενώ όμως έχουμε όλα αυτά τα δεδομένα, παρατηρείται έλλειψη εργατικού δυναμικού κυρίως στον πρωτογενή τομέα και στις υπηρεσίες τουρισμού, αλλά και στον κατασκευαστικό κλάδο, βασικές πτυχές για την εγχώρια οικονομία. Επιπλέον, βάση έρευνας από την Επιτροπής Γεωργίας του Ευρωκοινοβουλίου, η Ελλάδα αντιμετωπίζει κίνδυνο εγκατάλειψης και μείωσης αγροτικών εκμεταλλεύσεων που κυμαίνεται από 20% ως 40%, με τον κίνδυνο να αυξάνεται στις Περιφέρειες Ηπείρου και Θεσσαλίας από 40% ως 60%. Αρκετά νησιά μας επίσης κινδυνεύουν με άκρως υψηλό ποσοστό εγκατάλειψης. Είναι αναμενόμενο ότι θα επηρεαστεί το ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών της χώρας, δεδομένων και των εκτιμήσεων για όλο και πιο γερασμένο πληθυσμό, συγκεντρωμένο σε λίγα αστικά κέντρα. Επιπρόσθετα, η εγκατάλειψη της οικονομικής δραστηριότητας στα μικρά νησιά, είναι ανησυχητική και για τα εθνικά ζητήματα.

Η αλήθεια είναι ότι και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα. Η χώρα μας όμως έχει χειρότερους δείκτες σε όλα τα επίπεδα. Χρειάζεται ισχυρή παρέμβαση με μια σύγχρονη μορφή αποκέντρωσης.

Από όλες τις κυβερνητικές περιόδους του ΠΑΣΟΚ, δόθηκε μια ουσιαστική διάσταση της αποκέντρωσης μετά από σειρά εμβληματικών μεταρρυθμίσεων στην αυτοδιοίκηση αλλά και με πλειάδα έργων που συγκράτησαν τις τάσεις και τους παράγοντες αστυφιλίας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τα Κέντρα Υγείας και τα Νοσοκομεία, τα Κ.Ε.Π., το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» και η σύσταση Τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης σε επαρχιακές πόλεις.

Σήμερα, μετά από τις αλλεπάλληλες κρίσεις, θα πρέπει να γίνει μια νέα προσπάθεια αποκέντρωσης που θα αξιοποιήσει τις δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας όπως για παράδειγμα τη τηλε-ιατρική ή και τη τηλε-εκπαίδευση υπό όρους, ώστε να νιώθουν ασφαλείς οι κάτοικοι κάθε περιοχής, με δικαιώματα πρόσβασης σε διάφορες δομές που βελτιώνουν το βιοτικό τους επίπεδο, ανεξαρτήτως απόστασης. Οι τηλε-εργαζόμενοι επίσης μπορούν να αποτελέσουν ομάδα-στόχο για απόδοση κινήτρων εξόδου από μεγάλα αστικά κέντρα, ενώ η πρόταση του ΠΑΣΟΚ για τη κοινωνική κατοικία μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο. Η χώρα πρέπει να εκμεταλλευτεί τις κενές θέσεις εργασίας σε όλες τις Περιφέρειες και να δημιουργηθούν καινούριες, ώστε να υπάρξει ισορροπημένη πληθυσμιακή κατανομή και μια δίκαιη, αειφόρος ανάπτυξη που θα επιτρέψει, ειδικά στις νεότερες γενιές πολιτών, να χτίσουν δίκαια τη ζωή τους.

Ο πρωτογενής τομέας μπορεί σίγουρα να αποτελέσει εφαλτήριο ανάπτυξης και για τους άλλους τομείς της οικονομίας. Αξίζει να αναφερθούν αναλυτικά κάποιες από τις προτάσεις που εξέφρασε ο ίδιος ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής Νίκος Ανδρουλάκης, στο 3^ο  περιφερειακό συνέδριο της παράταξης στη Λάρισα, όπως:

• Κίνητρα ως προς την ενασχόληση νέων ανθρώπων στην αγροτική παραγωγή την εξεύρεση και αξιοποίηση σχολάζουσας γης από τους νέους και διευκόλυνση της απασχόλησης εργατών γης.
• Ενίσχυση της μετακίνησης νέων επιστημόνων και νέων επιχειρηματιών από το κέντρο στην ύπαιθρο για ενδυνάμωση του δυναμικού παραγωγής.
• Σύνδεση και συνέργεια του αγροδιατροφικού τομέα με τον τουρισμό για να δημιουργηθεί στο εξωτερικό νέα σημαντική αγορά των προϊόντων μας, μέσω των εκατομμυρίων επισκεπτών.
• Προώθηση της έρευνας και των καινοτόμων καλλιεργητικών τεχνικών, ανάμεσα στις οποίες και η χρηστή διαχείριση των φυσικών πόρων και ειδικά του νερού και εισαγωγή της «έξυπνης γεωργίας» μέσω της χρήσης ψηφιακών εφαρμογών.
• Στήριξη σύγχρονων συνεταιριστικών σχημάτων.

Η ισορροπημένη Περιφερειακή Ανάπτυξη είναι απαραίτητη για την κοινωνική και οικονομική προοπτική μας. To ΠΑ.ΣΟ.Κ. – Κίνημα Αλλαγής είναι σήμερα ο μόνος πολιτικός φορέας που μελετά με ρεαλιστικούς όρους τα προβλήματα και τις δυνατότητες της πατρίδας μας, έχοντας συγκεκριμένες προτάσεις και λύσεις μέσα από τη σοσιαλδημοκρατική ιδεολογία μας. Οι Ελληνίδες και οι Έλληνες, ειδικά οι νεότερες γενιές, έχουν δικαίωμα σε μια μεγάλη Αλλαγή που θα συμπαρασύρει ξανά όλα όσα μας συντηρούν δέσμιους, χωρίς προοπτική, λόγω του αδιόρθωτου ελιτισμού της Νέας Δημοκρατίας και του αισχρού λαϊκισμού του ΣΥΡΙΖΑ. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. επέστρεψε έχοντας «ψηλά το κεφάλι» για την ιστορική του πορεία μέχρι τώρα και με εκατοντάδες στελέχη από τη νέα γενιά να δραστηριοποιούνται πολιτικά,  ώστε να βρεθεί ξανά η κοινωνία στο προσκήνιο.

*Αντώνης Πολίτης

Κοινωνικός Επιστήμονας – Οικονομολόγος

Μέλος Κεντρικής Επιτροπής ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής