Τέμπη: Το Πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ που εκθέτει την κυβέρνηση – Τα κυριότερα σημεία

Τραγωδία στα Τέμπη: Το Πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ

Δύο χρόνια μετά το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, όπου 57 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε μετωπική σύγκρουση επιβατικής και εμπορευματικής αμαξοστοιχίας, το επίσημο πόρισμα της έρευνας ρίχνει φως στα αίτια και τις συστημικές αδυναμίες που οδήγησαν στη μεγαλύτερη σιδηροδρομική τραγωδία της χώρας. Οι αποκαλύψεις του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών & Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων (ΕΟΔΑΣΑΑΜ) καταδεικνύουν ένα σύστημα γεμάτο παραλείψεις, ελλείψεις και λανθασμένες πρακτικές.

Η Μοιραία Σύγκρουση

Το δυστύχημα σημειώθηκε τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου 2023, όταν η επιβατική αμαξοστοιχία IC-62, με 353 επιβάτες, συγκρούστηκε μετωπικά με την εμπορική αμαξοστοιχία 63503. Οι ταχύτητες των δύο συρμών τη στιγμή της σύγκρουσης –150 χλμ/ώρα για το επιβατικό και 90 χλμ/ώρα για το εμπορευματικό– έκαναν τη σύγκρουση καταστροφική. Βαγόνια εκτοξεύτηκαν εκτός τροχιάς, ενώ μια τεράστια πυρκαγιά ξέσπασε, αυξάνοντας τον αριθμό των θυμάτων.

Το πόρισμα επιβεβαιώνει ότι το ατύχημα προκλήθηκε επειδή και οι δύο αμαξοστοιχίες κινούνταν στην ίδια γραμμή, κάτι που δεν έπρεπε να συμβεί. Ωστόσο, πίσω από αυτό το φαινομενικά απλό λάθος, κρύβεται μια σειρά από σοβαρά συστημικά προβλήματα.

Το Ανθρώπινο Λάθος και το Χάος στη Διαχείριση

Ο σταθμάρχης της Λάρισας, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας, δεν χρησιμοποίησε το αυτοματοποιημένο σύστημα αλλαγής γραμμών. Αντ’ αυτού, πραγματοποίησε τις αλλαγές χειροκίνητα, με αποτέλεσμα να ξεχάσει να επαναφέρει τις αλλαγές 118 A/B στη σωστή θέση, οδηγώντας την επιβατική αμαξοστοιχία σε λάθος τροχιά.

Όμως, όπως τονίζεται στο πόρισμα, αυτό το λάθος δεν ήταν μεμονωμένο. Ο σταθμάρχης λειτουργούσε υπό εξαιρετικά πιεστικές συνθήκες, αντιμετωπίζοντας τεχνικές βλάβες, ακατάπαυστες επικοινωνίες και κακή οργάνωση του σταθμού, που δυσχέραιναν την εργασία του. Επιπλέον, το προσωπικό πρώτης γραμμής δεν είχε επαρκή εκπαίδευση και υποστήριξη, ενώ οι διαδικασίες επικοινωνίας μεταξύ μηχανοδηγών και σταθμαρχών δεν ακολουθούσαν διεθνή πρότυπα.

Ένα Σύστημα σε Κατάρρευση

Το πόρισμα αποκαλύπτει πως οι ρίζες της τραγωδίας βρίσκονται βαθιά στην υποβάθμιση του ελληνικού σιδηροδρομικού συστήματος. Ο ΟΣΕ, υπεύθυνος για τη διαχείριση της υποδομής, δεν είχε προχωρήσει σε προληπτική συντήρηση των συστημάτων τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης. Αντίθετα, οι επιδιορθώσεις γίνονταν μόνο όταν κάτι είχε ήδη χαλάσει.

Η χρόνια έλλειψη προσωπικού, αποτέλεσμα των οικονομικών περικοπών της τελευταίας δεκαετίας, είχε αφήσει κρίσιμες θέσεις είτε κενές είτε επανδρωμένες με ανεπαρκώς εκπαιδευμένο προσωπικό. Οι μηχανοδηγοί, οι οποίοι έπρεπε να αντιληφθούν την εσφαλμένη πορεία της αμαξοστοιχίας, ήταν ήδη συνηθισμένοι σε τέτοιου είδους ανωμαλίες, καθώς παρόμοιες αποκλίσεις από τη σωστή διαδρομή είχαν καταγραφεί πολλές φορές στο παρελθόν.

Ο Ρόλος των Αρχών και η Έλλειψη Εποπτείας

Ένα από τα πλέον αποκαλυπτικά σημεία του πορίσματος είναι η έλλειψη ανεξάρτητης διερεύνησης σιδηροδρομικών ατυχημάτων στην Ελλάδα. Μέχρι τη στιγμή της τραγωδίας, δεν υπήρχε επίσημος οργανισμός που να αναλαμβάνει τέτοιες έρευνες, αφήνοντας την ανάλυση των ατυχημάτων αποκλειστικά στους ίδιους τους φορείς εκμετάλλευσης.

Η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), αρμόδια για την εποπτεία της ασφάλειας, δεν είχε εντοπίσει εγκαίρως τις σοβαρές ελλείψεις στον ΟΣΕ και την Hellenic Train. Οι επισημάνσεις που έγιναν εκ των υστέρων δεν οδήγησαν σε ουσιαστικές αλλαγές, ενώ και η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε εντοπίσει προβλήματα, χωρίς όμως να υπάρξει άμεση ανταπόκριση από τις ελληνικές αρχές.

Οι Συστάσεις για το Μέλλον

Μετά τη διερεύνηση, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ προχώρησε σε 17 συστάσεις ασφαλείας, που αφορούν τόσο την ελληνική κυβέρνηση όσο και τις σιδηροδρομικές εταιρείες. Βασικός στόχος είναι η αναβάθμιση των συστημάτων ασφάλειας, η καλύτερη εκπαίδευση του προσωπικού και η δημιουργία ενός ανεξάρτητου μηχανισμού ελέγχου και διερεύνησης ατυχημάτων.

Σημαντική είναι και η ανάγκη για έναν νέο τρόπο επικοινωνίας μεταξύ σταθμαρχών και μηχανοδηγών, ώστε να αποφεύγονται παρόμοια λάθη στο μέλλον. Επίσης, επισημαίνεται η ανάγκη για ένα οργανωμένο σχέδιο διαχείρισης κρίσεων, το οποίο έλειπε από την αντιμετώπιση της τραγωδίας των Τεμπών.

Ένα Βαρύ Μάθημα που Δεν Πρέπει να Ξεχαστεί

Το δυστύχημα στα Τέμπη δεν ήταν απλώς ένα «ανθρώπινο λάθος», αλλά το αποτέλεσμα μιας διαχρονικής αδιαφορίας για την ασφάλεια. Η αλυσίδα των λαθών, από την ελλιπή συντήρηση έως την ανεπαρκή εκπαίδευση και την απουσία ελέγχων, καταδεικνύει πως το ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο λειτουργούσε χωρίς δίχτυ προστασίας.

Η δημοσιοποίηση του πορίσματος αφήνει πλέον την ευθύνη στις αρχές. Η εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων δεν είναι απλώς απαραίτητη – είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Αν το πάθημα των Τεμπών δεν γίνει μάθημα, τότε η χώρα διακινδυνεύει να ξαναζήσει μια παρόμοια τραγωδία.