Βάσια Μαδέση: “Manels ή αλλιώς «Kαμία γυναίκα στο πάνελ»: όταν άλλοι μιλάνε για σένα χωρίς εσένα”

Γράφει η Βάσια Μαδέση*

«Αλήθεια, έχω κουραστεί», λέω σε πολύ καλή μου φίλη ενώ της περιγράφω άλλο ένα περιστατικό στο οποίο έπρεπε να υπερασπιστώ τη θέση μου για «λίγη περισσότερη ισότητα» – κι έχω λόγο που γράφω λίγη – λίγη γιατί τα βήματα που κάνουμε συλλογικά είναι αργά και μακρόσυρτα.

Στα σεμινάρια για την κατάρτιση ολοκληρωμένων σχεδίων ισότητας φύλων από οργανισμούς που πραγματοποιούμε στα πλαίσια της επαγγελματικής μου ενασχόλησης συχνά υπενθυμίζουμε πως ο δρόμος για την αλλαγή απαιτεί κόπο και ψυχικά αποθέματα ενέργειας και πως είναι καλό να μας φροντίζουμε, να κάνουμε διαλείμματα και να μαζεύουμε δυνάμεις πριν το επόμενο βήμα ακτιβισμού, είτε σε ατομικό είτε σε συλλογικό επίπεδο.

Γράφω αυτό το άρθρο με ελάχιστα αποθέματα ενέργειας. Από την πληθώρα θεμάτων που μπορεί να καταπιαστεί κανείς θα καλύψω ένα που δεν συζητάμε συχνά: το ζήτημα εκπροσώπησης σε εκδηλώσεις και συζητήσεις.

Είναι «Η ζωή μας με το Flyover» αποκλειστικά ανδρική υπόθεση;

Σήμερα είναι 8 Μάρτη και Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας και μία ημέρα μετά θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση-ημερίδα του Ράδιο Θεσσαλονίκη με θέμα «Η ζωή μας με το Flyover» που θα μιλήσουν μεταξύ άλλων και για τη «διαχείριση των συνεπειών που απορρέουν από την εκτέλεση του έργου» χωρίς καμία γυναίκα ομιλήτρια.

Καμία.

Αν μετράω σωστά υπάρχουν 21 ομιλητές και καμία γυναίκα ομιλήτρια. Για τη ζωή μας και την κυκλοφορία μας στην πόλη θα μιλήσουν μεσήλικες, λευκοί άντρες ακόμη μία φορά.

Τι σου κάνει εντύπωση;

Η απουσία γυναικών από διάφορα πάνελ συζητήσεων και συνεδριάσεις αποτελεί μία διαδεδομένη πρακτική, η οποία συχνά αντανακλά την ευρύτερη ανισότητα των φύλων στην κοινωνία. Τα λεγόμενα “Manels”, δηλαδή πάνελ όπου όλοι οι ομιλητές είναι άνδρες, συμβολίζουν μια διαδικασία όπου οι αποφάσεις για θέματα που επηρεάζουν τη ζωή όλων, λαμβάνονται χωρίς τη συμμετοχή ή την εκπροσώπηση των γυναικών. Αυτό έχει σημαντικές συνέπειες, όχι μόνο για την εκπροσώπηση αλλά και για την ποιότητα των συζητήσεων και των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από αυτές.

Οι συζητήσεις γύρω από την αστική σχεδίαση και τη μεταφορά, για παράδειγμα, είναι ζωτικής σημασίας για την καθημερινή ζωή των γυναικών. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούν διαφορετικά τη δημόσια συγκοινωνία απ’ ό,τι οι άνδρες και έχουν διαφορετικές ανάγκες όσον αφορά την ασφάλεια και την προσβασιμότητα στον αστικό χώρο. Οι γυναίκες τείνουν να έχουν διαφορετικά μοτίβα κινητικότητας σε σχέση με τους άνδρες, όπως πιο συχνή χρήση της δημόσιας συγκοινωνίας, μικρότερες αποστάσεις ταξιδιού και πολλαπλές διαδρομές στο πλαίσιο των καθημερινών υποχρεώσεων.

Το κεντρικό ζήτημα είναι πως το στήσιμο μιας εκδήλωσης με αποκλειστικά άντρες ομιλητές είναι μόνο το αποτέλεσμα μιας κουλτούρας που έχει καλλιεργηθεί και συντηρείται. Υπήρχε ποτέ γυναίκα Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών στην Ελλάδα; Όχι είναι η απάντηση και δεν είναι το μόνο Υπουργείο στο οποίο δεν υπήρξε ποτέ εκπροσώπηση.

Για τις εκδηλώσεις όμως, συνομίλησα με δύο άτομα που μου έδωσαν την ιδέα να καταρτίσουμε λίστες με αξιόλογες ομιλήτριες σε διαφορετικούς τομείς κι έτσι στο επιχείρημα «Δεν υπάρχουν γυναίκες που να ασχολούνται» που ακούμε από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό μέχρι και από οποιοδήποτε φτιάχνει το πλάνο μιας εκδήλωσης, να απαντάμε με ονόματα. Με χαρά να μου στείλετε ονόματα και θα βρω έναν τρόπο να δημοσιοποιήσω τη λίστα. Για την ώρα θα σας παραπέμψω στις μέντορες του Women on Top που αποτελούν ένα εξαιρετικό παράδειγμα για μην δημιουργήσουμε τον τροχό από την αρχή, εδώ.

Ευρωεκλογές και προς μια Ένωση Ισότητας
Όργανα αποτελεσματικά και γόνιμα είναι τα όργανα της πολυφωνίας. Περισσότερες διαφορετικές φωνές διαφορετικού φύλου, προσανατολισμού, θρησκείας, εκπαίδευσης κοκ μας πηγαίνουν πιο μπροστά και μας κάνουν να βλέπουμε πολυπρισματικά τον κόσμο δημιουργώντας ένα όραμα πιο συμπεριληπτικό για τους πολλούς.

Καταλήγω, λοιπόν, σε αυτό. Με το βλέμμα στραμμένο στις επερχόμενες ευρωεκλογές η πρόκληση είναι να πείσουμε πως τα ζητήματα ισότητας είναι οριζόντια ζητήματα. Ζητήματα οριζόντια θα πρέπει πάντα να βρίσκουν χώρο στην ατζέντα. Δεν είναι μόνο να προστατεύσουμε τις γυναίκες από την βία, δεν είναι να παρέχουμε ίσες ευκαιρίες και πρόσβαση, είναι να διασφαλίσουμε πως οι φωνές μας και οι φωνές όσων δεν βρίσκονται στο τραπέζι των αποφάσεων μπορούν να ακουστούν.

Το διακύβευμα δεν είναι αν το ΠΑΣΟΚ ή ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι δεύτερο κόμμα κι αν η ΝΔ θα έχει απώλειες, το διακύβευμα είναι να αντιληφθούμε πως είμαστε μέρος μιας ευρύτερης ευρωπαϊκής οικογένειας.

Δυστυχώς υπάρχει μια καθυστέρηση στην εναρμόνιση της χώρας μας με τους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ, καθώς και έντονες αντιδράσεις σε θέματα ισότητας, το λεγόμενο backlash της ακροδεξιάς και της συντήρησης που καλούμαστε να δούμε στα μάτια και να αντιμετωπίσουμε. Το σύνθημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής “Μια ένωση ισότητας” θα πραγματωθεί όχι μέσα από μια κουλτούρα αποσιώπησης των σημαντικών θεμάτων, αλλά από μια οριζόντια αντιμετώπιση των προκλήσεων. Η ποιότητα της ζωής μας και των δικαιωμάτων μπορεί να είναι εξίσου σημαντική με τα θέματα “πρώτης γραμμής” στην εκάστοτε πολιτική ατζέντα, γιατί είναι πάγια και διαχρονικά ζητήματα αγώνα και διεκδικήσεων.

Κλείνοντας
Αυτή δεν είναι η στιγμή σου – ακούμε συχνά. Είμαστε εδώ χωρίς επιλεκτικές ευαισθησίες και είναι η στιγμή μας να ανοίξουμε το βήμα μας για «ισότητα» και όχι για «λίγη περισσότερη ισότητα».

Στον αγώνα για ισότητα δεν περισσεύει καμία μας και κανένα(ς). Ναι, η ζωή μας χρειάζεται όλες και δεν είναι εδώ οι δολοφονημένες. Ας φροντίσουμε να μην μείνει καμία και κανένα(ς) πίσω. Χαρούμενη Ημέρα της Γυναίκας – την κερδίσαμε και την κερδίζουμε κάθε μέρα με αγώνες.

*Βάσια Μαδέση,
Σύμβουλος Ισότητας και Συμπερίληψης
Αναπληρώτρια Γραμματέας του τομέα Ισότητας ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και Συντονίστρια του Φεμινιστικού Δικτύου των Νέων Ευρωπαίων Σοσιαλιστών