Τo Ολοκαύτωμα και η άρνηση της λήθης. 

75 χρόνια έχουν περάσει από την απελευθέρωση του στρατόπεδου συγκέντρωσης του Άουσβιτς.

Το Άουσβιτς ήταν το πιο γνωστό από όλα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης – όπου εκατομμύρια άνθρωποι εξοντώθηκαν είτε μέσω εκτελέσεων είτε μέσω βασανιστηρίων.

Θύματα υπήρξαν κυρίως τσιγγάνοι, εβραίοι, μαύροι, ομοφυλόφιλοι και άνθρωποι με νοητικές αναπηρίες.

Η σημασία της μνήμης βοήθησε στη δημιουργία συμβολικών τόπων και μνημείων.  Σήμερα με την άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων σε όλη την Ευρώπη η σημασία της μνήμης είναι πιο σημαντική από ποτέ.

Ο  Ζίγμκουντ Μπάουμαν είχε υποστηρίξει ότι η πιθανότητα επανάληψης ενός ολοκαυτώματος είναι υπαρκτή.

Μέχρι το 1941, σημειώνει ο Μπάουμαν,  κανείς δεν περίμενε το Ολοκαύτωμα, και όταν εν τέλει, ένα χρόνο αργότερα τα γεγονότα έγιναν γνωστά, συνάντησαν παγκόσμια δυσπιστία.

ΟΙ άνθρωποι αρνήθηκαν να πιστέψουν σε αυτό που έβλεπαν τα μάτια τους.

Ζούμε σε μια εποχή αναβίωσης  των «Ιερών Πολέμων» και γενοκτονιών που επιβάλλουν οι θρησκευτικοί φανατισμοί.

Βιώνουμε την επανάκαμψη παράλογων εθνικισμών και ακροδεξιών αντιλήψεων που καλλιεργούν λαϊκιστές πολιτικοί και φασιστικά μορφώματα που ενδύονται τον μανδύα των κομμάτων «του λαού» καλλιεργώντας συστηματικά το μίσος, τον φόβο και τη μισαλλοδοξία.

Με τη βοήθεια αναρίθμητων ιστοσελίδων, των μέσων κοινωνιικής δικτύωσης,   κατασκευάζονται ειδήσεις και γεγονότα που δεν υπήρξαν ποτέ και το χειρότερο διαμορφώνουν συνειδήσεις και έτσι μια μεγάλη μερίδα πολιτών,  ανικάνων να φιλτράρουν μέσα στον αγώνα  της καθημερινότητας τους αν αυτά που διαβάζουν  ή ακούν αληθεύουν, μεταβάλλονται  σε άβουλα όντα, βορά στις σκοπιμότητες κάθε ακροδεξιού και λαϊκιστή παράφρονα.

Μέσα στο καταιγισμό των ερεθισμάτων και της μαζικής δημαγωγίας, πολλοί  αναζητούν τη λύση και μια ταυτότητα μέσα σε φανατισμούς και  κατασκευασμένους εχθρούς.

Είναι ίσως αυτή η βεβαιότητα για την ελευθερία, την ειρήνη και τη δημοκρατία που απολαμβάνουμε,  που οδηγεί πολλές φορές στην περιφρόνηση της μνήμης που με τη σειρά της  οδηγεί στην άνοδο ακροδεξιών κομμάτων με πολύ διφορούμενη σχέση με το παρελθόν, όπως το AFD στη Γερμανία,  ο Εθνικός Συναγερμός της Λεπέν στη Γαλλία και διάφορα άλλα ακροδεξιά κόμματα  στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως σημειώνει στο έξοχο βιβλίο του «Σκέψεις για τον Ναζισμό», εκδ.Πολις,  ο  Σαούλ Φριντλέντερ που μας υπενθυμίζει τους κινδύνους που εγκυμονεί η ιστορική αμνησία για τη δημοκρατία και τον ανθρωπισμό μας.

Στο συγκλονιστικό μυθιστόρημα «Ο Ταξιδιώτης» που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος, ο Ούλριχ Αλεξάντερ Μπόσβιτς, αναδεικνύει με τον πιο ρεαλιστικό και ωμό τρόπο μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους της παγκόσμιας ιστορίας,  το πογκρόμ που έζησαν οι Εβραίοι κατά τη λεγόμενη Νύχτα των Κρυστάλλων (Κristallnacht), προοίμιο του ολοκαυτώματος.

Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, ένας επιτυχημένος εβραίος επιχειρηματίας Ότο Ζίλμπερμαν, με όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις ενός Γερμανού πολίτη, μέσα σε μερικές ώρες χάνει τα πάντα. Σπίτι, φίλους, οικογένεια, δουλειά, όλα τα θεμελιώδη δικαιώματα του.

Η Κristallnacht του τσακίζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η ανθρώπινη υπόσταση του συνθλίβεται.

Αν και γράφτηκε πριν από 80 χρόνια, ο Ταξιδιώτης δεν είναι απλά ένα σημαντικό λογοτεχνικό ντοκουμέντο για τη ναζιστική περίοδο και τις θηριωδίες της.

Μας βοηθά να προβληματιστούμε σχετικά  με τις αμηχανίες και τις επικίνδυνες τάσεις της σύγχρονης πολιτικής ζωής καθώς και για την υποχρέωση άρνησης της λήθης.

Μας υπενθυμίζει την παρότρυνση της Χάνα Άρεντ,  να αναλάβουμε την ευθύνη του πολιτικού μας πεπρωμένου.

«Η αποδοχή της υπόθεσης ότι οι άνθρωποι είναι ικανοί να διαπράξουν τις πιο φρικτές πράξεις για κοινότυπους λόγους σημαίνει να δούμε κατά πρόσωπο την πραγματικότητα του κόσμου εντός του οποίου ζούμε σήμερα. « Η θλιβερή αλήθεια, του ζητήματος είναι ότι το μεγαλύτερο κακό διαπράττεται από ανθρώπους που ποτέ δεν αποφάσισαν να είναι  είτε καλοί είτε κακοί» ( Richard Bernstein: Γιατί Πρέπει Να Διαβάζουμε Χάνα Άρεντ. Εκδ. Επίκεντρο).

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα AXIANEWS.