AΦΙΕΡΩΜΑ”THE SOCIALIST”:

Ο Ανδρέας Παπανδρέου ελεγε:

Ενώ ο ίδιος ο Γεννηματάς δήλωνε:

Φώφη Γεννηματά- το μήνυμά της Προέδρου του Κινήματος Αλλαγής για το Ε.Σ.Υ-

“Το ΕΣΥ φέρει την σφραγίδα του ΠΑΣΟΚ. 

Το ΠΑΣΟΚ το εμπνεύστηκε, το σχεδίασε, το έχτισε, το στήριξε.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου, έλεγε ότι «Μπροστά στην αρρώστια και το θάνατο, δεν υπάρχουν πλούσιοι και φτωχοί».

Ο Παρασκευάς Αυγερινός πίστεψε ότι δεν ήταν μόνο πολιτική επιλογή, αλλά ανάγκη και αίτημα της εποχής.

Ο Γιώργος Γεννηματάς, που το θεμελίωσε και το οικοδόμησε, τόνιζε ότι «πιστεύω στο ΕΣΥ και θα συνεχίσω να το υπερασπίζομαι μέχρι την τελευταία μου πνοή».

Θυμίζω ότι, πριν τη δημιουργία του Ε.Σ.Υ., οι Έλληνες «αγόραζαν» την υγεία στη χώρα μας -όσοι τουλάχιστον μπορούσαν, ενώ κάποιοι έφταναν στο σημείο  να πουλήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία και να αναζητήσουν θεραπείες στο εξωτερικό.

Μία χώρα που δεν παρέχει δωρεάν και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας δεν είναι μία ισχυρή χώρα, δεν είναι μία χώρα άξια εμπιστοσύνης.”

Π.Αυγερινός – το μήνυμά του κατά την επέτειο 46 χρόνων από την δημιουργία του ΠΑ.ΣΟ.Κ για το Εθνικό Σύστημα Υγείας

“Υπήρξε και παραμένει ένα μείζον επίτευγμα του κόμματός μας, της παράταξής μας, που στην αρχή είχε τους επικριτές του αλλά που αγκάλιασε η κοινωνία και που σήμερα γίνεται αποδεκτό ως απόλυτα αναγκαίο  απ’  όλο το πολιτικό φάσμα, από την Αριστερά έως τη Δεξιά.  Η πανδημία του κορωνοϊού έδειξε το πόσο αναντικατάστατο και διαχρονικό πράγματι  είναι.

Δημιουργήσαμε το ΕΣΥ θέτοντας στο επίκεντρο τον άνθρωπο. Τον ανθρώπινο πόνο. Δεν θέλουμε κανένας, φτωχός ή πλούσιος, να είναι χωρίς ιατρική περίθαλψη, χωρίς υγειονομική κάλυψη.  Και αυτή η βαθιά ανθρωποκεντρική αντίληψη θα πρέπει να καθοδηγεί πάντοτε τις σκέψεις μας, τις πράξεις μας και τις πολιτικές μας.”

 16 Δεκεμβρίου 1983, τότε ψηφίστηκε από τη Βουλή ο πρώτος νόμος για το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ).

Πρόκειται για μία από τις πιο ιστορικές και σημαντικές μεταρρυθμίσεις στον χώρο της Υγείας. Θα φέρει για πάντα ανεξίτηλη τη σφραγίδα τού ΠΑΣΟΚ τού Ανδρέα Παπανδρέου , του Παρασκευά Αυγερινού και βέβαια του Γεώργιου Γεννηματά, ο οποίος υπήρξε εμπνευστής τού συστήματος, «πατέρας» του.

Αυτό το Εθνικό Σύστημα Υγείας, στο πλαίσιο μεταρρύθμισης και αναβάθμισης της δημόσιας Υγείας και της λειτουργικής ενοποίησης των δημόσιων υποδομών περίθαλψης, απέβλεπε στην ιατροφαρμακευτική και νοσηλευτική κάλυψη των αναγκών του ελληνικού πληθυσμού:

μέσω της παροχής δωρεάν υπηρεσιών, με νέα νοσοκομεία, περιφερειακά και νομαρχιακά -δημιουργία υποδομών και εξοπλισμό τους- ισότιμη πρόσβαση των πολιτών σε αυτά, Κέντρα Υγείας και τη δημιουργία του ΕΚΑΒ. Ένα έργο με κοινωνικό πρόσημο. Ένα έργο, ΠΑΣΟΚ. Ένα σύστημα  που είχε ως στόχο να επιφέρει τομή στη δημόσια Υγεία της Ελλάδας…

Περίπου πενήντα χρόνια πριν από τη θεσμοθέτηση του ΕΣΥ, θα μπορούσαμε να πούμε πως η πρώτη αντίστοιχη προσπάθεια έλαβε χώρα από την κυβέρνηση Ελευθέριου Βενιζέλου, 1928-1932.

Ομως δεν προχώρησε, λόγω οικονομικής δυσπραγίας του κράτους. Ας μην παραβλέψουμε και την εχθρότητα που επέδειξαν οι ιατρικοί σύλλογοι της εποχής, όπως και η πανεπιστημιακή ιατρική κοινότητα. Το νομοθετικό διάταγμα 2592 του 1953, «περί οργανώσεως της ιατρικής αντιλήψεως», είχε ως βασικό στόχο τη δημιουργία μονάδων πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην Περιφέρεια. Εκεί, για πρώτη φορά, γίνεται λόγος περί Ενιαίου Λογαριασμού Υγείας – αντίστοιχου του πολύφερνου Εθνικού Φορέα Υγείας,  ΕΦΥ.

Ο νόμος 3487/1955, «περί κοινωνικής ασφαλίσεως των αγροτών», προέβλεπε την ίδρυση δικτύου «κοινοτικών και αγροτικών ιατρείων» σε όλη τη χώρα ενώ το 1960 ακολούθησε η προσπάθεια καθιέρωσης θεσμού οικογενειακού γιατρού από το ΙΚΑ, στα πρότυπα του ιδεώδους βρετανικού συστήματος.

Το 1976, η ιδέα για το ΕΣΥ είχε ήδη «ωριμάσει» από μια ομάδα πρωτοπόρων γιατρών (Παρασκευάς Αυγερινός, Φραγκλίνος Παπαδέλης, Αρης Σισσούρας και άλλων) αλλά και συνδικαλιστών, βλέπε Γεώργιος Γεννηματάς. Το 1977 -στο πλαίσιο του προγράμματος του ΠΑΣΟΚ για την οικονομία και την κοινωνία -που συνέτασσε η, υπό τον Απόστολο Λάζαρη, επιτροπή προγραμματισμού και ανάπτυξης- διατυπώνεται η αρχή για ένα σύστημα Υγείας: Εκεί, γίνεται αναφορά για Κέντρα Υγείας και νοσοκομεία στα οποία θα υπηρετούν γιατροί πλήρους απασχόλησης, ενώ προβλεπόταν και ο θεσμός του οικογενειακού γιατρού. Μα δεν είχε έρθει ακόμα η ώρα να έρθει η κυβέρνηση της Αλλαγής…

Φτάνουμε  επιτέλους στο 1981, όπου ο Παρασκευάς Αυγερινός δεν μετείχε στις εκλογές εκείνου του Οκτωβρίου, κατά τις οποίες το ΠΑΣΟΚ τα σάρωσε όλα και αναδείχτηκε πρώτο κόμμα, ήρθε η «Αλλαγή» στην Ελλάδα. Παρά το ότι ο Αυγερινός ήταν εξωκοινοβουλευτικός, ο Ανδρέας Παπανδρέου, αναγνωρίζοντας την προσφορά του, τον όρισε πρώτο υπουργό Υγείας.

Ο Π.Αυγερινός έπιασε αμέσως δουλειά. Η Ελλάδα ερχόταν πιο κοντά στο όραμα του Γεώργιου Γεννηματά. Πέρασαν 13 μήνες και έτσι, τον Δεκέμβριο του 1982, το σχέδιο νόμου για το ΕΣΥ είχε ετοιμαστεί και δόθηκε στους ενδιαφερόμενους προκειμένου να δηλώσουν τις απόψεις τους.

Ηταν Φεβρουάριος του 1983 και ο Αυγερινός, στο υπουργικό συμβούλιο, ζήτησε να κατατεθεί στη Βουλή το έτοιμο νομοσχέδιο και να προωθηθεί για ψήφιση. Ομως, αυτό το αίτημα δεν προχώρησε, επειδή υπήρξαν πολλές αντίθετες απόψεις επί του θέματος και οι αντιδράσεις από την ΝΔ και όχι μόνο, ήταν σφοδρές.

Τον Μάρτιο ο Αυγερινός επανήλθε στο αίτημα της κατάθεσης, του ζητήθηκε, όμως, να ετοιμάσει ένα νέο σχετικό σχέδιο, στο οποίο θα συμμετείχαν πρόσωπα που του υποδείχθηκαν. Προς τιμήν του το αρνήθηκε, οπότε ορίστηκαν 15-20 βουλευτές και 2-3 εξωκοινοβουλευτικοί – γιατροί, στην πλειονότητά τους. Να σημειωθεί πως οι περισσότεροι από αυτούς ήταν όχι μόνο αρνητικοί, αλλά εχθρικοί απέναντι στο νομοσχέδιο. Ο Αυγερινός κλήθηκε σε τρεις συνεδριάσεις τους και εκεί του ζήτησαν -επιμόνως- να διαγράψει τα, κατά εκείνους, «ενοχλητικά» εδάφια τού νομοσχεδίου. Ο Παρασκευάς Αυγερινός, βιώνοντας μία από τις πιο μαύρες στιγμές απέναντι στο κόμμα του, επέμεινε ότι το νομοσχέδιο για την Υγεία αποτελεί δέσμευση του ΠΑΣΟΚ, ότι το είχαν εξαγγείλει και δεν μπορούσαν να το πάρουν πίσω, το περιμένει ο ελληνικός λαός και αυτό αποτελούσε πολιτική υποχρέωση για το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα.

Επειτα από δυο μήνες, τον Μάιο του 1983, από την καθυστέρηση της κατάθεσης και τον φόβο απόσυρσης του νομοσχεδίου για το ΕΣΥ, ξεκίνησε μια θύελλα αντιδράσεων: από τον Τύπο, τα εργατικά συνδικάτα, τον υγειονομικό κόσμο, το οργανωμένο ΠΑΣΟΚ, τους συνδικαλιστές του, αλλά και από ισχυρές ομάδες γιατρών που στήριξαν την προσπάθεια δυναμικότατα.

Άρθηκαν οι όσες αντιδράσεις και αντιστάσεις υπήρχαν για την ψήφιση του νομοσχεδίου που άλλαξε την Ελλάδα: ότι, επιτέλους, κάμφθηκαν οι αντιρρήσεις από το υπουργείο Οικονομικών! Τον Δεκέμβριο του 1983 ήρθε στη Βουλή και πάρα πολλοί έσπευσαν να το υπερασπιστούν

Το ΦΕΚ της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως το 1983. Ο Νόμος-Σχέδιο για την δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας:

Ο Παρασκευάς Αυγερινός έμεινε ως υπουργός Υγείας της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι και τις 17 Ιανουαρίου 1984 – ανάμεσα στα υπόλοιπα είχε προχωρήσει και στη σύσταση του υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας, αφού είχε καταργήσει το υπουργείο Κοινωνικών Υπηρεσιών.

Ο Γεώργιος Γεννηματάς ήταν ο επόμενος αντίστοιχος υπουργός: Η πρώτη του θητεία έληξε στις 5 Ιουνίου 1985 και αμέσως, την ίδια ημέρα, ξεκίνησε η επόμενη – μέχρι τις 26 Ιουλίου 1985. Με το ξεκίνημά του είχε καταργήσει το υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας και προέβη στη σύσταση του υπουργείου Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Εμεινε σε αυτή τη θέση μέχρι τις 5 Φεβρουαρίου 1987. Ο Γεννηματάς θεωρείται «πατέρας» του ΕΣΥ επειδή οι τομές που έκανε στον χώρο της Υγείας ήταν τολμηρές, αλλά και αποτελεσματικές.

Και μόνο το ότι άνοιξαν πολλά νοσοκομεία στην περιφέρεια, ενώ είχαν περίθαλψη και οι φτωχοί άνθρωποι που πέθαιναν στο σπίτι γιατί δεν είχαν χρήματα, ήταν αρκετό. Η προσπάθειά του και, αντίστοιχα, η έλλειψή του σε αυτή τη θέση φάνηκε έναν χρόνο αργότερα, από τη στιγμή που δεν ήταν, πια, υπουργός Υγείας.

Το 1988 δεν υλοποιήθηκαν οι διατάξεις για να γίνουν ενιαίες οι μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας, όπως και η δημιουργία των Κέντρων Υγείας αστικού τύπου. Και να φανταστείτε, υπήρχε ομόφωνη αποδοχή από την ολομέλεια του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας των προτάσεων της ειδικής επιτροπής «για την επέκταση του προγράμματος στα αστικά κέντρα και την ένταξη των υπηρεσιών υγείας του ΙΚΑ στο ΕΣΥ». Κι ας υπήρχαν, επίσης, και οι δεσμεύσεις των κομμάτων που συμμετείχαν στην οικουμενική κυβέρνηση, το 1989, για βελτίωση της λειτουργίας των Κέντρων Υγείας.

Οι παρεμβάσεις στον τομέα της υγείας συνεχίστηκαν, ουσιαστικά, με την υιοθέτηση του Ν. 2519/1997 για την «Ανάπτυξη και εκσυγχρονισμό του Εθνικού Συστήματος Υγείας, οργάνωση των υγειονομικών υπηρεσιών, ρυθμίσεις για το φάρμακο και άλλες διατάξεις». 4 χρόνια αργότερα υπήρξε η υιοθέτηση του Ν. 2889/2001 «Βελτίωση και εκσυγχρονισμός του Εθνικού Συστήματος Υγείας και άλλες διατάξεις» και του Ν. 2955/2001 «Προμήθειες Νοσοκομείων και λοιπών μονάδων υγείας των ΠεΣΥ και άλλες διατάξεις».

Ο Ν.2889/01 εισήγαγε σημαντικές τροποποιήσεις στην οργανωτική διάρθρωση του συστήματος Υγείας, αφού προχώρησε και στην ίδρυση των Περιφερειακών Συστημάτων Υγείας (ΠεΣΥ) – δηλαδή, αποκεντρωμένα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που εποπτεύουν όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα του ΕΣΥ.