ΓΝΩΜΕΣ
“Ε.Σ.Υ. και εργασιακές σχέσεις εν μέσω πανδημίας”- Γράφει ο Νίκος Μουτσίδης.
Ε.Σ.Υ. ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΝ ΜΕΣΩ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ
Με αφορμή την πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη δημιουργήθηκε σε όλους μας η ανάγκη για επιβεβαίωση της πραγματικότητας, καθώς έγινε λόγος για σταθεροποίηση κρουσμάτων, ελεγχόμενη κατάσταση και ένα ‘’νέο Εθνικό Σύστημα Υγείας’’ το οποίο ,όμως, θα αναδειχθεί αφού ξεμπερδέψουμε με τον κορονοϊό (!). Πέρα από τα υγειονομικά ζητήματα ,όμως, αξίζει να ερευνηθούν και τα πάντα επίκαιρα εργασιακά ειδικά σε περιπτώσεις χειρονακτικής εργασίας -η οποία είναι σαφώς αδύνατο να γίνει εξ’ αποστάσεως- και για την οποία δεν γίνεται λόγος από τα μέσα ενημέρωσης.
Ξεκινώντας ,λοιπόν, με τον υγειονομικό τομέα. Η Νέα Δημοκρατία αρνείται να ενισχύσει το οικοδόμημα του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Παρατηρήθηκε ,επίσης, ενδοιασμός στο θέμα επίταξης των ιδιωτικών κλινικών. Η ανάγκη επίταξης και μόνο οδηγεί σε ερωτηματικά σχετικά με την αποτελεσματικότητα του Ε.Σ.Υ. σήμερα. Ερωτηματικά που μετατρέπονται γρήγορα σε θαυμαστικά εάν μελετήσει κανείς τη συνεχώς φθίνουσα πορεία των δαπανών για τη Δημόσια Υγεία. Είναι λυπηρό να διαπιστώνουμε κάτι τέτοιο ,πόσο μάλλον στην κρίσιμη περίοδο της πανδημίας που διανύουμε. Οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας έπρεπε να πολλαπλασιαστούν προ πολλού ενώ τα αποτελέσματα της υποστελέχωσης γίνονται όλο και πιο εμφανή. Δεν αρκεί ο επικοινωνιακός ‘’έπαινος’’ στους αγωνιστές της πρώτης γραμμής. Είναι αναγκαία η ένταξη τους στα ‘’βαρέα- ανθυγιεινά’’ και η απόδοση δώρου Χριστουγέννων ακόμη και νωρίτερα. Οι έλληνες ιατροί και νοσοκόμοι δεν χρειάζονται άρτο ούτε θεάματα (όπως τα χειροκροτήματα πέρυσι) κατά τις διεθνείς μόδες. Χρειάζονται έμπρακτη στήριξη και παροχή των απαραίτητων μέσων προκειμένου να έχουν την δυνατότητα να φέρουν εις πέρας τη δύσκολη αποστολή που οι καιροί τους επιφύλασσαν. Έστω ως ένδειξη τιμής σε αυτούς που έπεσαν μαχόμενοι για το νοσούντα άνθρωπο. Ο ελληνικός λαός δεν μπορεί παρά να ελπίζει σε μια αλλαγή πλεύσης των κυβερνόντων. Σε μια αλλαγή πλέυσης όπου ο διαχρονικός ρόλος του Ε.Σ.Υ. δεν θα αναγνωρίζεται μόνο στην υγειονομική κρίση. Θα αναγνωρίζεται σε καθημερινή βάση. Η αναγνώριση αυτή ,δε, ευελπιστούμε να γίνει έμπρακτα με εκσυγχρονισμό, διοικητική αναδιάρθρωση και προπαντώς πόρους. Οι προσλήψεις υγειονομικού προσωπικού άργησαν, οι κλίνες των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας άργησαν, η επίταξη ιδιωτικών κλινικών και μονάδων των Ενόπλων Δυνάμεων άργησε…
Είναι ,λοιπόν, καιρός η Νέα Δημοκρατία να εγκαταλείψει τις ιδεοληψίες και να οργανωθεί αξιοποιώντας τα ευρωπαϊκά κονδύλια του νεοσύστατου Ταμείου Ανάκαμψης και προς όφελος της δημόσιας υγείας. Οι κινήσεις αυτές πρέπει να γίνουν ‘’χθες’’ και η πραγματική ακρόαση της ορθολογικής αντιπολίτευσης να γίνεται στην ώρα της. Χωρίς καθυστερήσεις και αλλαζονεία. Εάν δε γίνει αυτό η επιπολαιότητα θα αποτελεί πραγματικότητα και ο μόνος που ουσιαστικά θα ζημιώνεται είναι ο ελληνικός λαός.
Ευελπιστούμε η δημόσια υγεία να συνεχίσει να αποτελεί διαχρονικό θεσμό και οι απεγνωσμένες προσπάθειες πλήρους ιδιωτικοποίησης ,επιτέλους, να παύσουν. Το δικαίωμα στη δωρεάν υγεία είναι θεμελιώδες και πρακτικές περασμένων ετών όπως το ‘’τάληρο’’ σαφώς παρωχημένες.
Αυτές τις μέρες επιβλήθηκε ακόμα ,αν και κατόπιν εορτής, διατίμηση στα τεστ για τον ιό COVID-19. Αυτό είναι κάτι που το Κίνημα Αλλαγής ζητά εδώ και μήνες. Αποτελεί, τελικώς, και ζήτημα ηθικής η αισχροκέρδεια σε βάρος συνανθρώπων στο έλεος του ιού. Επίσης, το γεγονός ότι συμπολίτες μας αδυνατούν να πληρώσουν για κάποιο τεστ σε ιδιωτικά εργαστήρια και κλινικές ενδέχεται να έχει και υγειονομικές επιπτώσεις. Ειδικότερα, κάποιος μπορεί να φέρει τον ιό ασυμπτωματικά και λόγω της διόλου εσκεμμένης άγνοιάς του να δημιουργήσει ένα ευρύτερο πρόβλημα μετάδοσης και εξάπλωσης του ιού. Ωστόσο, για την κυβέρνηση η εξυπηρέτηση μεγαλύτερων συμφερόντων ,από ό,τι φαίνεται, αποτελεί προτεραιότητα.
Ένα κράτος απροετοίμαστο δείχνει ένα κράτος ανίκανο και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει επιτέλους να κατανοήσει το κυβερνητικό σχήμα του κυρίου Μητσοτάκη. Το τελευταίο τρίμηνο γινόμαστε μάρτυρες μιας πολιτικής που ωφελεί τους λίγους σε βάρος τον πολλών, μιας πολιτικής που δοκιμάζει την κοινωνική συνοχή τη στιγμή που οι ‘’άριστοι’’ της συντήρησης ‘’νίβουν τα χέρια τους’’ σε μία προσπάθεια να αποδώσουν ευθύνες στο κοινωνικό σώμα. Οι μικροκομματικές πολιτικές ολοένα και ξεσκεπάζονται.
Δεν μπορεί ,φυσικά, να ξεχαστεί το ‘’μάρκετινγκ’’ του ανοίγματος των συνόρων της πλέον ασφαλούς Ελλάδας το καλοκαίρι. Καλοκαίρι το οποίο απέβη μοιραίο για τον ελληνικό λαό. Οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες αλλά και οι ελεύθεροι επαγγελματίες πλήρωσαν το τίμημα με βάρβαρα και έκτακτα ‘’λουκέτα’’ και απολύσεις ,αντίστοιχα, είτε λόγω συνθηκών, είτε λόγω κερδοσκοπίας μέσω της μείωσης της δαπάνης για την εργασία. Συν τοις άλλοις, μέσα σε αυτό το ‘’χάος’’ της πανδημίας και των επιπτώσεών της δεν ξεχνιέται η ρητορική περί ‘’ευθύνης των απερίσκεπτων νέων’’ και της ‘’κοινωνικής αμέλειας’’, αγνοώντας πλήρως το ανθρώπινο του ελληνικού λαού. Η ορθή -κατά την κυβέρνηση- αντίδραση ,λοιπόν, ήταν η ‘’μπάλα στην εξέδρα’’.
Ωστόσο ,όπως φαίνεται, παρ’όλη την απόδοση ευθυνών οι κυβερνώντες απέτυχαν να αποδειχθούν ανώτεροι ,ή έστω ίσοι, των περιστάσεων.
Έτσι, παρατηρούμε κινήσεις άτακτης πολιτικής με ανοργάνωτο και βιαστικό lockdown. Δηλαδή ‘’στο πόδι’’. Είναι προφανές πως το γενικό ‘’πάγωμα’’ της οικονομίας έχει ωθήσει τον μικρομεσαίο επιχειρηματία να ελπίζει στο μερικό άνοιγμα των Χριστουγέννων και στο εμβόλιο προκειμένου να ανακάμψει οικονομικά και να αρχίσει να σκέφτεται ξανά μακροπρόθεσμα. Ανακύπτουν ,όμως, κάποια ερωτήματα. Μετά τις γιορτές τι; Θα συνεχιστεί το lockdown παρά την μερική άρση του; Θα ασκηθεί σφοδρότερη πολιτική περιορισμού των μετακινήσεων ενώ περιμένουμε το εμβόλιο; Η παντελής αδυναμία στήριξης στο Ε.Σ.Υ.; Πώς θα αντιμετωπιστεί; Θα αποπειραθεί ,τουλάχιστον, να μαζέψει η κυβέρνηση τα σπασμένα; Είναι άξιο απορίας εάν το επιτελείο του κυρίου Μητσοτάκη θα επικαλεστεί ,τελικά, την αυθεντεία των ειδικών ,βγαίνοντας από την δύσκολη θέση της λογοδοσίας, για ακόμη μία φορά ή εάν θα παραδεχτεί τα ελλείμματα της προχειρότητας του σχεδίου της.
Ένας καίριος τομέας στον οποίο παρατηρείται περιορισμένη ενημέρωση είναι και αυτός της χειρονακτικής εργασίας στην ιδιωτική απασχόληση.
Η απόδοση αδειών ειδικού σκοπού ‘’τεστάρουν’’ τις σχέσεις εργαζομένου και εργοδότη. Ειδικά στις μικρότερες επιχειρήσεις όπου η επικοινωνία μεταξύ εργάτη και εργοδότη γίνεται άμεσα χωρίς τη μεσολάβηση υπεύθυνων διαχείρησης ανθρωπίνου δυναμικού. Επομένως, αμφότεροι ακροβατούν στο σχοινί της αβεβαιότητας και της έλλειψης ενημέρωσης. Όπως ακριβώς και στην πρώτη καραντίνα. Ο εργοδότης από τη μία καλείται να αδειοδοτήσει εργαζόμενους επ’ αόριστον και ο εργαζόμενος από την άλλη καλείται να ρισκάρει το ‘’ψωμί’’ του προκειμένου να προφυλάξει, να φροντίσει και να ενδεχομένως να περιθάλψει τα ανήλικα παιδιά του. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου παρατηρείται παράνομη- ‘’μαύρη’’ εργασία σε συνδυασμό με εικονική αναστολή εργασίας προκειμένου να…συναντηθούν στη μέση εργαζόμενος και εργοδότης. Για αυτήν ακριβώς τη σχέση ρίσκου και έντασης θα έπρεπε να μεριμνήσει το κράτος με την παροχή σαφούς και ουσιαστικής ενημέρωσης, εκλαΐκευση του νομικού πλαισίου προς κατανόηση των εργατών και των δικαιωμάτων τους και προστασία των αδυνάμων μέσω αναστολής της δυνατότητας απόλυσης ακόμη και μετά το χρονικό όριο που προβλέπει το ισχύον σχετικό νομοσχέδιο. Σε περιπτώσεις όπου ο εργοδότης εκμεταλλεύεται και επωφελείται της αμάθειας ή άγνοιας του εργαζομένου θεωρείται αυτονόητη η άμεση επίπληξη, η σύσταση και ,τελικώς, η γρήγορη επιβολή προστίμων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Η γραφειοκρατεία που πλήττει το επιτελικό κράτος του κυρίου Μητσοτάκη καταστρατηγεί την δυνατότητα άμεσης ανάγνωσης προβλημάτων και απόδοσης λύσεων. Επιπρόσθετα, δεν θα μπορούσε να παραμείνει ασχολίαστη η πιθανότητα δημιουργίας ‘’καρτέλ’’ μεταξύ αρμοδίου οργάνου επιθεώρησης και επιχείρησης σε βάρος του εργάτη. Ο σκοπός πίσω από αυτό είναι η αποφυγή απόδοσης της σχετικής άδειας και κατά συνέπεια η αδιάκοπη ροή της παραγωγικής διαδικασίας ,με αποτέλεσμα την ελαχιστοποιήση της οικονομικής επιβάρυνσης από την πλευρά του εργοδότη. Η καταπάτηση των εργατικών δικαιωμάτων εκ του πονηρού δεν ήταν, δεν είναι και δε θα είναι ποτέ ανεκτή! Γι’ αυτό η κυβέρνηση ,μέσα στην επιπολαιότητά της, θα έπρεπε να έχει ήδη μεριμνήσει παρέχοντας ένα ‘’δίχτυ ασφαλείας’’ για την εργαζόμενη μητέρα και τον βιοπαλαιστή πατέρα. Τους ανθρώπους του μόχθου ,που αποτελούν αναγκαίο και αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνικού λαού. Χρειαζόμαστε μια πολιτική με λαϊκό έρεισμα. Πιο συγκεκριμένα, ο λεπτομερής και αντικειμενικός έλεγχος των επιχειρήσεων-εργοδοτών από τις μονάδες επιθεώρησης εργασίας ,χωρίς μεροληψία, είναι βασικός προκειμένου να αποφευχθούν διενέξεις οι οποίες μπορούν μέχρι και να κοστίσουν το φαγητό του εργαζομένου. Η άμεση απόδοση όλων των δικαιωματικά κατοχυρωμένων αδειών στον εργαζόμενο είναι απαραίτητη προκειμένου να μην μετατραπεί η κοινωνία σε μια κοινωνία πλουτοκρατική με μέτρα υπέρ των λίγων και δυνατών σε βάρος των αβοήθητων.
Η ιδιωτική πρωτοβουλία θα πρέπει να υποστηρίζεται αφού πρώτα η προστασία του εργαζόμενου γίνει κατανοητή και πλήρως σεβαστή από όλους. Αυτό είναι κάτι που στην ‘’έκθεση Πισσαρίδη’’ -την οποία με τόσο ζήλο η κυβέρνηση επιθυμεί να εφαρμόσει κατά γράμμα- θεωρείται ανάξιο αναφοράς. Ως πότε η συντήρηση θα αγνοεί τους μεσαίους και τους μικρούς; Ως πότε οι αλλαγές θα γίνονται κατά το πρότυπο ‘’top-down’’; Έρχεται άραγε η ανάπτυξη μόνο μέσω του εκσυγχρονισμού των μέσων παραγωγής και των εξωτερικών επενδύσεων;
Ας ελπίσουμε η επόμενη μέρα να είναι πιο ελπιδοφόρα για τον ελληνικό λαό. Ας ελπίσουμε η κυβέρνηση μέσα στην ‘’μέθη’’ του ιδεατού της μεγαλείου να μην ξεχάσει έννοιες βασικές για τη δημοκρατία και την πρόοδο. Τέτοιες αποτελούν ο δημιουργικός διάλογος, η αποδοχή της κριτικής και η άρση των παρωπίδων έναντι της ορθολογικής αντιπολίτευσης. Άλλωστε, όπως αποδείχθηκε με την πλήρη υιοθέτηση και αντιγραφή προτάσεων του Κινήματος Αλλαγής, το δίκαιο ίσως και να μην προέρχεται πάντα εκ δεξιών.
Νικόλαος Μουτσίδης,
Φοιτητής
Μέλος της Νέας Γενιάς του Κινήματος Αλλαγής